Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.2014, Blaðsíða 36

36 – Sjómannablaðið Víkingur
stærsta súlnabyggð í Evrópu sem telur
um 16000 pör. Einnig má nefna að í Eld-
ey var gengið frá síðasta geirfuglinum í
heiminum. Hvað varðar Eldborgarnafnið
þá gæti það svo sannarlega líka verið ís-
lenskt, en fyrir liggur að það er ekki
norskt samkvæmt upplýsingum þaðan
fengnum. Á Reykjanesi eru tvær eld-
borgir í landslaginu, sú stóra og sú litla.
Þær liggja austarlega á Reykjanesinu
skammt frá sjó, uppaf svonefndu Krísu-
víkurbergi, skammt vestan við Herdísar-
vík. Nú liggur ekki fyrir hvar við Ísland
Peder Brevik skipstjóri og útgerðarmað-
ur sótti sjó en hafi hann stundað fisk-
veiðar við Reykjanesið sunnanvert hafa
bæði Eldey og Eldborgin verið honum
sýnilegar, þessar perlur í náttúru lands-
ins; má því leiða að því sterkar líkur að
bæði nöfnin sé íslensk og að Eldborgar-
nafnið komi frá annarri áðurnefndri eld-
borg, trúlega þeirri stærri. Þar sem engar
heimildir liggja fyrir um hvaðan nafnið
kom er hér engu slegið föstu þar um en
ítrekað að líkurnar eru mjög miklar á ís-
lenskum uppruna nafnsins.
Áður en skipunum var siglt til síns
heima var Eldey siglt til Óslóar þar sem
skipið var til sýnis fyrir áhugasama um
smíði þeirra búnað og fyrirhuguð verk-
efni. Í kynningu á skipunum í Norges
Handels og Søfartstidende (NHST) þann
16. desember 1931 kemur m.a. fram að
hér sé um að ræða nýja kynslóð skipa
sem muni ryðja brautina frá strandveið-
um Norðmanna til úthafsveiða með lík-
um hætti og þegar Norðmenn fóru að
veiða hvali á opnu hafi. Í því sambandi
er mikið gert úr því að skipin séu knúin
dieselvélum í stað gufuvéla sem geri
þeim kleift að vera a.m.k. 3 sinnum
lengur í hverri veiðiferð en gufuvélarnar
buðu uppá.
Til Ålasunds komu skipin í lok janú-
ar 1932 þar sem þeim var tekið með
kostum og kynjum. Sunnmörsposten
bauð þau velkomin og óskaði útgerðinni
heilla m.a. með eftirfarandi umfjöllun:
,,Fagna ber því alveg sérstaklega að
aðgerðir af þessu tagi skuli hafa tekist
við okkar vonandi tímabundnu erfiðu
aðstæður. Peder S. Brevik er allt í
senn reyndur, ötull og framsýnn út-
gerðarmaður sem við óskum alls hins
besta við rekstur þessara framúrstefnu
skipa“.
En Adam var ekki lengi í paradís því
6. mars 1933 var frá því greint að út-
gerðin væri komin á hausinn, eða rúmu
ári frá því að skipin voru afhent. Skipin
voru síðan boðin upp í október 1933 eða
um 21 mánuði frá því að þau komu til
Ålasunds og þeim hafði verið fagnað sem
boðberum nýs tíma í veiðum á fjarlægum
miðum en voru nú boðin upp vegna
vanskila. Í framhaldinu eignaðist bank-
inn skipin, hvort fyrir 70,000 kr. Hann
seldi síðan Eldborgina til Íslands árið eft-
ir fyrir 110.000 kr.
Af hverju gekk útgerð skipanna
ekki, eins og til stóð?
Því miður hefur ekki tekist að fá greinar-
góðar upplýsingar um, af hverju ekki
tókst að gera skipin út eins og til stóð.
Bent hefur verið m.a. á að þar sem ekki
Ólafur
Magnússon
Ólafur Gísli Magnússon var
fæddur 23. september
1893, dáinn 24. mars 1962.
Foreldrar: Magnús Kristj-
ánsson, bóndi og skipstjóri
á Sellátrum, síðar Bíldudal,
og kona hans Sigrún Ólafs-
dóttir, ljósmóðir frá Auð-
kúlu, Arnarfirði. Hann
kvæntist 1. desember 1917
Guðrúnu sem fædd var 16.
maí 1894 og dáin 8. sept-
ember 1921, dóttir Hall-
dórs bónda á Þyrli Hval-
fjarðarströnd. Börn þeirra:
Svavar fæddur 7. ágúst
1919, klæðskeri og Gunnar
fæddur 20. júlí 1921, skip-
stjóri. Hann kvæntist seinni
konu sinni 2. október 1926,
Hlíf Matthíasardóttur, sem
fædd var 27. apríl 1899.
Börn þeirra Matthías,
fæddur 30. september
1927, málarameistari,
Marsibil fædd 11. mars
1928, húsfrú, Roy fæddur 2. ágúst 1933, skipstjóri, og Alda fædd 17. nóvember
1944 húsfrú. Nám: Héraðsskólinn að Núpi, Dýrafirði og hið meira fiskimannapróf
frá Stýrimannaskólanum í Reykjavík 1917. Starfsferill: Á árinu 1905 byrjar Ólafur
að stunda sjó með föður sínum á árabáti og síðar á skútum frá Bíldudal. Hann
verður fyrst skipstjóri á Ingólfi frá Sandgerði og í framhaldinu á fleiri skipum.
Á árinu 1934 sækir hann Eldborgina MB-3 til Ålasunds í Noregi og er skipstjóri
á henni til 1948.
Ólafur Magnússon. Úr bók Hassa, Halló Eldborg! Ert’ að
hlusta Óli?
Stóra-Eldborg á Reykjanesi.
Helstu stærðir skips.