Fréttablaðið - 11.10.2022, Blaðsíða 50

Ég vildi gera það fyrir
öll sem eru komin á
fimmtugsaldur og eru
enn leið eða reið yfir
einhverju sem þau
langaði alltaf að gera,
en gerðu aldrei.
Af þessum sökum
minnir kvikmyndin á
barnasögu fyrir full-
orðna, eða fullorðins-
sögu fyrir börn. Svo-
lítið finnsk í sér, sem er
hrós.
Sjálfvirkur
opnunarbúnaður og
snertilausir rofar frá
Þýsk gæðavara.
Snertilausir rofar
Skútuvogi 1h - Sími 585 8900
www.jarngler.is
KVIKMYNDIR
Sumarljós og svo kemur
nóttin
Leikstjórn og handrit: Elfar
Aðalsteins
Leikendur: Heiða Reed, Ólafur
Darri Ólafsson, Svandís Dóra
Einarsdóttir
Nina Richter
Sumarljós og svo kemur nóttin í
leikstjórn Elfars Aðalsteinssonar er
byggð á samnefndri verðlaunabók
Jóns Kalmans Stefánssonar. Per-
sónur úr sjávarþorpi á Vesturlandi
tengjast allar þráðum í ýmsum
litum, misþykkum. Leikstjóri
hlýtur að þekkja sögusviðið vel,
því að áður en Elfar fór að starfa við
kvikmyndagerð var hann forstjóri
útgerðarfyrirtækisins Eskju á Eski-
firði.
Leikar hefjast undir stjörnubjört-
um himni og David Williamson á
hrós skilið fyrir framúrskarandi
myndatöku. Þegar bók er aðlöguð
fyrir hvíta tjaldið eru nokkrar staðl-
aðar listrænar ákvarðanir sem þarf
að taka. Eins og hvort að prósinn
haldi sér að því marki að kvikmynd-
in fái hreinlega sögumann. Það
heppnast ekki alltaf, og undirrituð
man eftir kennara í kvikmynda-
skóla sem fór ófögrum orðum um
slík vinnubrögð. En reglurnar eru til
þess að brjóta þær og leikræn fram-
sögn sögukonu gefur myndinni
mystískt yfirbragð, en er stundum
full væmið. Af þessum sökum
minnir kvikmyndin á barnasögu
fyrir fullorðna, eða fullorðinssögu
fyrir börn. Svolítið finnsk í sér, sem
er hrós. Hún gæti jafnvel verið okkar
eigin norrænni og þyngri útgáfa af
hinni frönsku Amélie.
Persónurnar eru mis-sterkar. Saga
Elísabetar virkar fremur grunn og
hentar kannski bók betur en tjaldi
þó að leikkonan Heiða Reed vinni
vel úr því. Svandís Dóra Einarsdóttir
er sannfærandi sem Þuríður og
Ólafur Darri og María Dögg Nelson
fara á kostum. Ákvarðanir varðandi
staðsetningu í tíma, sem oft er krefj-
andi úrlausnar í samtímaskáldskap
með tilliti til tækja og tóla í mynd,
eru flestar góðar. n
NIÐURSTAÐA: Sumarljós og svo
kemur nóttin er ástarljóð til litla
sjávarþorpsins. Sagan er marglaga
og styrkleikarnir fleiri en veikleik-
arnir. Myndin er til þess fallin að
ganga í breiðan hóp kvikmynda-
unnenda heima og heiman og því
er óhætt að mæla með henni fyrir
næstu bíóferð.
Ástarljóð á filmu til
íslenska sjávarþorpsins
Ólafur Darri Ólafsson á fantaleik í Sumarljós og svo kemur nóttin, sem byggð
er á samnefndri skáldsögu Jóns Kalmans Stefánsssonar. MYND/SKJÁSKOT
Danski rithöfundurinn Karen
Blixen er söguhetja nýrra
leikinna sjónvarpsþátta þar
sem ævi höfundar er samofin
sögunum sem hún skrifaði.
lovisaa@frettabladid.is
Connie Nielsen leikur Karen Blixen
í nýjum þáttum, The Dreamer –
Becoming Karen Blixen, sem voru
teknir til sýninga í september á
Viaplay. Þættirnir eru byggðir á hug-
mynd hennar sjálfrar og Karoline
Leth og er um að ræða alls sex þætti.
Blixen var einn þekktasti rithöf-
undur Dana og er vel þekkt fyrir
sögu sína Babette’s Feast og bókina
Jörð í Afríku [e. Out of Africa] sem
margir þekkja einnig sem Óskars-
verðlaunamynd með Meryl Streep
og Robert Redford. Nielsen er ein
þekktasta leikkona Dana og lék sem
dæmi í stórmyndinni Gladiator frá
árinu 2000.
„Blixen hefur verið mér fyrir-
mynd allt frá því að ég var barn:
hún var ævintýragjörn, listamaður,
ferðamaður og hugsuður. En ég vissi
ekki alla söguna, um það hvernig
46 ára gömul kona fann einstakan
hæfileika sinn á sama tíma og hún
gekk í gegnum dýpstu og erfiðustu
krísu lífs síns. Ferlið var sársauka-
fullt, þreytandi en á sama tíma
spennandi. Ég trúi því að það sé
mikilvægt fyrir konur á öllum aldri,
sama hver bakgrunnur þeirra er, að
þekkja hvetjandi sögu hennar, og
ég setti allt mitt, líkama og sál, í að
mála upp þessa ótrúlegu mann-
eskju,“ segir Connie.
Bókin og myndin byggir að miklu
leyti á lífi Blixen í Afríku en þar bjó
hún um árabil með eiginmanni
sínum. Þættirnir, sem nú koma út,
taka í raun við af þeirri sögu sem er
sögð þar og segja frá því sem færri
þekkja, það sem gerðist eftir að
Blixen bjó í Afríku og erfiða vegferð
hennar að útgáfu bóka sinna.
„Hún varð ekki útgefinn rit-
höfundur fyrr en hún varð 47 ára
gömul. Hún kom heim frá Afríku, og
allir þekkja þá sögu, en þegar hún
kom aftur neyddist hún til að flytja
inn til móður sinnar,“ segir Nielsen.
Líf Blixen í Afríku var mjög frjáls-
lynt en þegar hún kom heim beið
hennar annar raunveruleiki í húsi
móður hennar og hefðbundinna
gilda. Fjölskyldan var efnuð en í
þáttunum er það þó gefið í skyn að
það hafi tekið á fjölskylduna fjár-
hagslega að styðja við líf Blixen í
Afríku. Þegar hún kemur heim er
stuðningur þeirra því takmarkaður.
„Hún var gjaldþrota og átti því
enga peninga og bauðst engin
aðstoð frá fjölskyldu sinni nema að
hún mátti búa hjá þeim gjaldfrjálst
og fékk vasapeninga sem dugðu
skammt.“
Connie segir að það hafi
verið þarna sem hún
byrjaði feril sinn sem rit-
höfundur. Það var aðeins
fyrir nokkrum árum sem
að Nielsen sjálf lærði um
þessa sögu Blixen
og segir að hún hafi
strax orðið forvitin. Hún byrjaði
strax að rannsaka líf hennar og
komst fljótt að því að hún vildi segja
raunverulega sögu hennar.
Sagan öðrum hvatning
„Ég vildi gera það fyrir öll sem eru
komin á fimmtugsaldur og eru enn
leið eða reið yfir einhverju sem þau
langaði alltaf að gera, en gerðu
aldrei. Saga Blixen sem við
segjum hér á að vera þeim
hvatning, að bara gera það.
Það er ekki of seint og þessi
saga segir þér það,“ segir
Nielsen.
„Þetta er eitt af því sem dró
mig að sögunni. Að sýna
þennan snilling og
sanna listamann og að loksins leyfa
þeim hluta hennar að vera á skján-
um. Ekki bara hana sem rómantíska
kvenhetju.“
Hún setti saman hugmynd að
þáttum og segir að sér hafi fundist
mikilvægt að segja frá lífi Blixen
á nýjan hátt. Ekki bara segja frá
hennar persónulega lífi, heldur
hvernig hennar persónulega líf var
henni bæði hindrun og hvatning í
listrænum skilningi.
„Ég vildi segja sögu þessarar lista-
konu með reisn. Ekki bara um kynlíf
hennar eða aðra hluti sem venju-
lega verða í aðalhlutverki þegar
við segjum sögur kvenna, og lista-
kvenna. Það er ekki farið yfir ferli
þeirra, hverjir listrænir draumar
þeirra eru eða hvernig þær ná mark-
miðum sínum,“ segir Nielsen og
heldur áfram:
„Þessi tilhneiging, að sýna konur
sem líkama þeirra, er það sem
stendur í vegi okkar, þangað til við
hættum að gera það.“
Sagan sem hún vildi segja
Spurð um móttökurnar segir Con-
nie að hún hafi ekki áhyggjur af því
þó svo að Blixen sé vel þekkt og dáð
í Danmörku, heimalandi hennar.
„Þetta er sagan sem ég vildi segja
og vann lengi að því að segja. Þetta
er það ferli sem ég fór í gegnum og
eins og ég vildi að hún væri sýnd.
Eftir það er það í höndum annarra
og ekki í mínum.“
Þættirnir eru allir aðgengilegir á
Viaplay en þeir voru sýndir á kvik-
myndahátíðinni í Cannes í apríl.
Þættirnir gerast á fjórða áratug síð-
ustu aldar og sýna hvernig Blixen
fór frá því að vera gjaldþrota eftir
heimkomu frá Afríku í að verða virt-
ur rithöfundur. Í þáttunum er skipt
á milli raunveruleikans og töfrandi
saganna sem Blixen skrifaði sem
gera þá ævintýralega um leið og
sögð er á tímum hálfniðurdrepandi
saga Blixen við heimkomu. n
Túlkar Blixen sem hugsuð,
listamann og ferðamann
Connie Nielsen segist hafa viljað segja sögu Blixen með reisn, ekki aðeins um
kynlíf eða álíka hluti sem oft taka yfir í sögum um konur. FRÉTTABLAÐIÐ/GETTY
Connie Nielsen
túlkar Karen
Blixen í nýjum
þáttum.
MYND/AÐSEND
20 Lífið 11. október 2022 ÞRIÐJUDAGURFRÉTTABLAÐIÐLÍFIÐ FRÉTTABLAÐIÐ 11. október 2022 ÞRIÐJUDAGUR