Leikhúsmál - 01.06.1950, Qupperneq 46

46
Leikhúsmál
Listamannaþingið
1950
Þriðja listamannaþing var sett með hátíð-
legri athöfn í Þjóðleikhúsinu 29. apríl s. 1.
Meðal gesta, sem viðstaddir voru opnun lista-
mannaþingsins, var forsetafrúin, ríkisstjórn,
alþingismenn, bæjarstjórn og loks listamenn-
irnir sjálfir.
Setningarathöfnin hófst með því, að
þeyttir voru lúðrar frá hliðarstúkum leik-
hússins, en því næst lék sinfóníuhljómsveitin
Minni íslands, forleik eftir Jón Leifs, og kór
ríkisútvarpsins söng. Höfundur tónverksins
stjórnaði.
Þá lýsti formaður framkvæmdanefndar
listamannaþingsins, Helgi Hjörvar, þingið
opnað. Hann gat þess í ávarpi sínu, að þetta
listamannaþing væri haldið í tilefni af opn-
un Þjóðleikhússins, og hefði Arndís Björns-
dóttir leikkona verið kosin heiðursforseti
þingsins, en þar sem hún gæti ekki verið við-
stödd þinghaldið, myndi varaforseti þess,
Valur Gíslason leikari, stjórna þinginu.
Þessu næst ávarpaði menntamálaráðherra,
Björn Ólafsson, þingið; en að ávarpi hans
loknu flutti Halldór Kiljan Laxness afburða
snjalla ræðu, og kom hann víða við. Ræddi
hann m. a. um þýðingu listarinnar og lista-
mannanna fyrir þjóðina bæði fyrr og nú, og
brýndi fyrir listamönnunum að hlusta jafnan
eftir hjartslætti þjóðarinnar sjálfrar. Þá lýsti
hann þakklæti listamannanna við þjóðina
fyrir það veglega musteri, sem hún hefði
reist þeim, Þjóðleikhúsið, og sagði, að í stað-
inn vildu nú listamennirnir á þessu þingi bera
fram fyrir þjóðina það bezta, sem þeir ættu
í fórum sínum. Annan menningarviðburð
nefndi Kiljan, sem orðið hefði, frá því síð-
asta listamannaþing var háð, en það er stofn-
un sinfóníuhljómsveitarinnar. En þó að lista-
mennirnir hefðu nú öðlazt bætt ytri skilyrði,
væri hlutverk þeirra engu léttara en fyrr,
sagði Kiljan. Listin verður ekki bætt með
tækninni einni saman, sagði hann. Þjóðleik-
hús íslands hefur um margar aldir verið
sveitabaðstofan og þar hefur listin í formi
sagna og ljóða risið hæst. Að síðustu fór
Halldór Kiljan Laxness heldur rœðu á lista-
mannaþinginu í Þjóðleikhúsinu.
Kiljan nokkrum orðum um skort á heil-
brigðri gagnrýni í bókmenntum og listum;
varaði listamennina við því, að taka of bók-
staflega fagurgala, sagðan í vinsemd, enda
hefði oflof og hól búið fleirum andlát á lista-
brautinni en harðorðar skammir, jafnvel þó
að þær væru bornar fram af illkvittni.
Að ræðu Kiljans lokinni lék sinfóníuhljóm-
sveitin þjóðsönginn, og útvarpskórinn söng
undir stjórn dr. Páls ísólfssonar.
Klukkan 4,15 var opnuð listsýning í þjóð-
minjasafninu nýja, en þar sýndu 6 mynd-
höggvarar, 27 málarar, 10 arkitektar og 2
leiktjaldamálarar, og var sýningin í fjórum
deildum í húsinu.
Kl. 8 um kvöldið, var hátíðarsýning á ís-
landsklukkunni. Var sýning þessi tileinkuð
listamannaþinginu.
Sunnudaginn 30. apríl, klukkan 2, voru
hljómleikar í Þjóðleikhúsinu. Sinfóníuhljóm-
sveitin lék verk eftir íslenzk tónskáld, með