Fréttablaðið - 17.12.2022, Qupperneq 18

Sif
Sigmarsdóttir
n Gunnar
Útgáfufélag: torg ehf. Stjórnarformaður: Helgi Magnússon forStjóri og Útgefandi: Jón Þórisson ritStjóri: Sigmundur Ernir Rúnarsson ser@frettabladid.is, aðStoðarritStjóri: Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is
fréttaStjórar: Aðalheiður Ámundadóttir adalheidur@frettabladid.is, Lovísa Arnardóttir lovisa@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSn 1670-3871 fréttaBlaðið Kalkofnsvegur 2, 101
reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is. VefStjóri: Einar Þór Sigurðsson einarthor@frettabladid.is, marKaðurinn: Guðmundur Gunnarsson ggunnars@frettabladid.is, helgarBlað: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is
menning: Þorvaldur S. Helgason tsh@frettabladid.is Íþróttir: Hörður Snævar Jónsson hoddi@frettabladid.is ljóSmyndir: Anton Brink anton@frettabladid.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
n Mín skoðun
Reglur um
ríkisstyrki
til handa
einka-
reknum
fjölmiðlum
á allra
síðustu
árum hafa
verið jafn
almennar
og þær
hafa verið
umdeildar.
Í aðdrag-
anda
hátíðanna
væri okkur
hins vegar
hollt að
muna að
lífið er líka
takmörkuð
auðlind.
Sigmundur Ernir
Rúnarsson
ser
@frettabladid.is
Vinkona mín sendi mér skilaboð í vikunni.
„Eigum við að kíkja út í kaffi?“ Ég svaraði að
bragði. „Sorrí, hef ekki tíma.“ Við hvað var ég
upptekin? Ég var úti í búð að leita að jólagjöf
handa henni.
Vikum saman hefur ómælt andlegt þrek og
athyglisgáfa farið í að finna hina fullkomnu
jólagjöf handa vinum og vandamönnum. Það
fær enginn Omaggio-vasa í jólagjöf frá pistla-
höfundi. Fyrst sú væntumþykja sem gjöfum
er ætlað að tjá skín ekki úr verðinu þarf hún
að skína úr valinu, og verður niðurstaðan að
endurspegla af þeim mun meiri nákvæmni
persónuleika viðtakandans og skilaboðin
sem ég vil tjá honum.
Afdrif vitnisburðar væntumþykju minnar
kunna þó að verða önnur en ég ætlaði.
Neyta og þjóta
Þegar ég var þrettán ára var ég send í viku
langa pössun til ömmu meðan foreldrar
mínir voru í útlöndum. Í þá daga komu börn
með nesti að heiman í skólann, frumstæða
fæðu á borð við samloku með kæfu. Fyrsta
daginn, að skóla loknum, spurði amma
hvar plastpokinn undan samlokunni væri.
„Í ruslinu,“ svaraði ég. Næsta dag smurði
amma handa mér samloku og bað mig
um að koma heim með plastpokann því
það mætti nýta hann oftar en einu sinni.
Á hinum viðkvæmu unglingsárum, þegar
gallabuxur merktar öðru vörumerki en því
sem var hjörðinni þóknanlegt þann daginn
uppskáru háðsglósur, gat ég ekki ímyndað
mér nokkuð pínlegra en að stinga notuðum
plastpoka ofan í skólatöskuna. Ég virti að
vettugi beiðni ömmu.
Nýjar reglur um flokkun sorps taka
gildi um áramót. Frá og með 1. janúar
verður öllum skylt að flokka sorp í fjóra
mismunandi flokka: a) matarleifar b) pappír
c) plast og d) almennt rusl. Freyr Eyjólfsson,
verkefnastjóri hringrásarhagkerfisins hjá
SORPU, sagði í viðtali nauðsynlegt að við
færum að hegða okkur meira eins og ömmur
okkar og afar. „Fyrir um sextíu árum síðan
var hringrásarhagkerfið á Íslandi nánast
fullkomið,“ segir Freyr. „Við nýttum hlutina
vel, keyptum minna, vorum dugleg að laga
hlutina og lánuðum hvert öðru meira til að
deila notkun.“
Vika er til jóla. Ég er eflaust ekki ein um
að hunsa ástvini og verja tímanum í staðinn
við kaup á dóti sem ætlað er að tjá hinum
sömu ást mína. Fyrir dótið greiði ég með
peningum sem eru ávísun á enn meira af
tíma mínum, tíma sem ekki er heldur varið
með fjölskyldu, vinum eða við hugðarefni.
Ruslahaugar veraldarinnar eru fullir af
lítið notuðum fatnaði, skrautmunum sem
ekki var pláss fyrir, rafmagnstækjum sem
engan vantaði. Þess verður vart langt að
bíða að innihald jólagjafa sem við veljum
nú af kostgæfni taki að dúkka upp í rusla-
geymslum landsins samkvæmt hinu nýja
fjórflokkunarkerfi.
En það er ekki aðeins á Íslandi sem nýja
árið ber með sér nýbreytni á sviði úrgangs.
Árið 2023 munu farþegar þýska almennings-
lestakerfisins geta keypt sér kaffi í endurnýt-
anlegum bollum úr postulíni í stað pappa-
glasa eins og verið hefur. Glöggskyggnir
lesendur kunna að veita því eftirtekt að ekki
er um raunverulega nýjung að ræða heldur
afturhvarf til fortíðar, tíma ömmu okkar og
afa þegar „endurnýtanlegir bollar“ kölluðust
einfaldlega bollar.
Um jól göngum við á gjafir jarðar sem
aldrei fyrr. Í aðdraganda hátíðanna væri
okkur hins vegar hollt að muna að lífið er
líka takmörkuð auðlind.
Hvers óskaði ég mér í jólagjöf? Meiri tíma:
Tíma til að lifa og njóta en ekki neyta og
þjóta. Í stað þess að henda tíma okkar svo
gott sem bókstaflega í f lokkunartunnuna
væri kannski nær að verja honum með vini
eða vinkonu yfir endurnýtanlegum kaffi-
bolla. Það hefði amma gert. n
Það sem amma hefði gert
JÓLAGLEÐI
Í FJARÐARKAUP
ALLA HELGINA
Laugardagur 17.des
Sunnudagur 18.des
10:00 til 18:00
10:00 til 18:00
Hlökkum til að sjá þig
Það hefur verið beinlínis átakanlegt
að fylgjast með störfum fulltrúa
meirihluta fjárlaganefndar Alþingis
á síðustu dögum, þar sem þeir hafa
varið með kjafti og klóm sértæka
fjár úthlutun á hundrað milljóna króna styrk til
sjónvarpsstöðvarinnar N4 á Akureyri, en þar
hefur farið saman glórulaus spilling og sprúðl-
andi misbeiting á fjárheimildum ríkissjóðs.
Sjaldan ef nokkurn tíma í seinni tíma sögu
löggjafarsamkundunnar hefur landsmönnum
birst jafn mikill hroki og einbeittur ósómi í
afgreiðslu fjár úr sameiginlegum sjóðum lands-
manna og einmitt við þá ákvörðun stjórnar-
meirihlutans að hlaða fé á einn fjölmiðil,
umfram aðra, þvert á jafnræðisreglu og almenna
skynsemi um úthlutun almannafjár.
Reglur um ríkisstyrki til handa einkareknum
fjölmiðlum á allra síðustu árum hafa verið
jafn almennar og þær hafa verið umdeildar, en
almennar hafa þær þó alltént verið, fram að
þessu, altso að allir sitji við sama borð.
En þá ákveður formaður fjárlaganefndar upp á
sitt einsdæmi að fara á svig við almennu regl-
urnar og rétta einum miðli í eigin héraði svo sem
eins og hundrað milljóna króna dúsu, óravegu
frá umsvifum hans miðað við aðra fjölmiðla í
landinu, og fær til þess samþykki frá mági helsta
stjórnanda viðkomandi fjölmiðils sem situr
einnig í fjárlaganefnd.
Og allt er þetta gert án vitneskju þess ráðherra
sem fer með málaflokk fjölmiðla, en sá hinn
sami vissi ekki betur en að fara ætti að almenn-
um reglum um stuðninginn við einkarekna
fjölmiðla þegar hann var spurður út í þennan
einleik meirihluta fjárlaganefndar.
Og formaður nefndarinnar, spurður um
hugsanlegt vanhæfi mágsins, hefur á orði að sá
hinn sami hafi ekki komið að afgreiðslunni að
öðru leyti en því að hann hefði skrifað undir
samþykkt meirihlutans.
Aldrei á seinni tímum hefur íslensk þjóð
fengið álíka forskot á Áramótaskaupið.
En þetta gerist samt án verulegra athuga-
semda frá forkólfum ríkisstjórnarinnar. Þetta
er látið hjá líða. Og það merkir ekkert minna en
samþykki og velþóknun. Svona má stjórnsýslan
vera. Það má vel sníða reglurnar að sérþörfum
einstakra fyrirtækja.
Regluverkið á íslenskum fjölmiðlamarkaði
er óskapnaður. Ekkert svið atvinnulífsins hér á
landi býr við annað eins ójafnræði. Ríkismiðl-
inum er úthlutað ótakmarkað forskot á kostnað
einkarekinna miðla. Og til að rétta hlut þeirra
síðarnefndu á nú einmitt að skekkja stöðuna
enn frekar. Og það til heimabrúks, fyrir per-
sónur og leikendur í fjárlaganefnd. n
Fjárlagasukk
Skoðun Fréttablaðið 17. desember 2022 LAuGARDAGuR