Rökkur - 01.04.1949, Qupperneq 4

4
R Ö K K U R
bær ,að er liann var tuttugu
og þriggja ára gamall fann
hann upp reikningsaðferð,
sem siðar hefir verið mikið
notuð meðal vísindamanna
um lieim allan. Fyrst liélt
hann þessari uppgötvun sinni
lcyndri, sökum meðfæddrar
hæversku, en nokkurum ár-
um síðar, er aðrir komu
fram og kröfðust heiðursins
af henni, gaf Newton sig
fram og sannaði rétt sinn.
Á miðjum námsárum
Newtons í Cambridge hrauzt
út drepsóttin mikla í London
og barst á skömmum tima
til Cambridge. Yegna sýking-
arhættu voru stúdentarnir
sendir heim og liáskólanum
lokað um slundarsakir. Fyrir
Newton var þetta dulbúin
hlessun, því að nú fékk liann
tækifæri til að gera tvær sín-
ar mestu uppfinningar.
Ófullnægjandi
rannsóknatæki.
Frá harnsaldri hafði hann
haft yndi af stjörnufræði og
i Cambridge hafði hann oft
tímunum saman setið fram
á nætur og athugað gang
himintunglanna. Brátt varð
liann óánægður með stjörnu-
sjónauka þá, er þá voru not-
aðir, en þeir voru líkir sjón-
auka þeim, er Galileo hafði
búið lil og fundið i sólblett-
ina, og dali og fjöll á tungl-
inu. Þessir sjónaukar gáfu
oft óljósar og jafnvel skakk-
ar myndir. Stundum sýndu
glerin liti, þar sem engir litir
voru. Newton ályktaði sem
svo, að þetta hlyti að stafa af
ónákvæmri byggingu, og
hann varði mörgum tímum i
að slípa og fága ýmiskonar
gler í sjónauka sína. Hann
gerði fjölda tilrauna með
þrístrent gler (prisma) og
bju'gði gluggann á herberg-
inu sínu, þannig', að ljósið
komst aðeins inn um örmjótt
gat á gluggahlerunum. Fyrir
innan gatið setti hann svo
prismu. Þegar sólargeislarn-
ir féllu í gegnum gatið inn í
dimmu herbergisins fóru þeir
í gegnum prismað og lentu
síðan á veggnum á móti_ Þá
uppgötvaði Newton. að liinn
hvíti sólargeisli greindist á
veg'gnum og' myndaði undur_
fagurt litband. Hann varð
svo hugfanginn af þessari
uppgötvun sinni ,að liann
gerði tilraunina aftur og aft-
ur. Alls taldi hann sjö liti:
rauðan, rauðgulanl gulan,
bláan, Indíabláan og fjólublá-
an. Til þess að ganga úr
skugga um að litimir stöfuðu
ekki af galla í prismanu,
gerði hann tilraunir með