Veiðimaðurinn - 01.03.1952, Side 10

scl verið rannsakaður?) Og livað skeði?
Fuglarnir iifðu eklii á seiðunum úr ánni,
heldur eingöngu á ránfiskum eða krabba-
dýrurn, sem svo aftur lifðu á seiðunum,
sem komn úr ánni og leituðu til sjáv-
ar. Eftir því sem fuglunum fækkaði,
blómguðust þessi kvikindi og tóku til
sín meiri hluta seiðanna á ieið þeirra til
sjávar. I>að verður svo dundur fyrir þessa
kynslóð þarna, að byggja það upp, sem
sú síðasta reif niður af vanþekkingu
sinni. Eg \ ona að þetta þurfi ekki frekari
skýringar \ið. Sagan er táknræn upp á
ísl. selinn. Hvaða rannsókn var hitin
fara frani áður en stigið var það óheilla-
spor, að eyða honum úr fiskiauðugustu
ánum? A vesturströnd Ameríku eru lax-
auðugustu ár heimsins. Þar eru líka
stærstu selalátur, sem til eru í víðri ver-
öld. Þar kemur Kyrrahafsselurinn í
hundruðum þúsunda til að kæpa við
ströndina. En laxamergðin er svo niikil,
að stórar hrannir liggja af dauðum laxi
við árósana og fuglinn fær ekki torgað
nema litlu einu. En nppi á Islandi ern
menn, sem segja að þetta geti ekki farið
saman.
Ég álít að hlutverk selsins í ánum sé
í fyrsta lagi að reka á eftir laxinum upp
árósana, í öðru lagi, að reka á eftir hon-
um upp í þverárnar og hrygningarstöð\-
arnar, og í þriðja lagi, að útrýma ýmsum
ránfiskum, sem eru \ið árósana og til-
búnir að taka seiðin, er þau koma úr
ánum á vorin; og vil ég nú gera þessum
þrem atriðum dálítil sk.il.
Ég hefi áður sagt að lax muni vera
hræddur \ ið sel, líkt og fé er hrætt við
hunda. Maður einn sagði mér eftirfar-
andi sögu: Hann var staddur \ið ósana
á Haffjarðará, sem mun, miðað við stærð,
vera ein fiskiauðugasta á Jandsins. Hún
\ ar ræktuð upp með klaki á fáum árum,
en nægur selur hefir þar griðland fyrir
utan, friðaður fyrir skotum og öðrurn
veiðivélum. (Og svo fullyrðir Þór Guð-
jónsson að klak komi að litlu gagni við
fiskirækt). Veðrið var gott, rjómafogn og
k\ öldsett orðið. Allt í einu sá hann stóra
laxatorfu koma á mikilli ferð og demba
sér hiklaust upp í ána, en aftast virtist
fara einn stakur lax, og var sefsi alveg á
liælunum á honum. En á síðustu stundu
brá laxinn sér í háaloft o<> kom niður
o
langt fyrir aftan selinn, sem varð ringl-
aður af öllu, og náttúrlega missti af lax-
inum.
Ef þú, lesandi minn góður, kemur eitt-
hvert góðviðriskvöld í júlímánuði inn
að Elliðaárvogi, þá gæti verið að þú sæir
sjón, sem þú gleymdir seint. Það gæti
verið að þú sæir ekki neitt fyrst, en allt í
einu stekkur upp lax á voginum og síðan
koma fleiri, og allt í einu er stórt svæði
kvikt af líii, þar sem hundruð og þús-
undir laxa lilaupa upp í loftið. En livað
verður þá um allan þennan fisk?, munu
menn spyrja, þegar aðeins 3—4 þúsund
ganga í ána. Þessu er fljótsvarað. Það
kemur ekki upp í ána nema lítill lduti
]\ess, sem er fyrir utan. Það vantar sem
sé einn hlekk í keðjuna. Það mun vera
lítið um sel í nágrenni Reykjavíkur.
Eyrir 100 árum var veiðin t Elliðaánum
18—20 þúsund á ári og virtist ekki fara
þverrandi. En þá var nægur selur á
sundunum við Reykjavík, og minna ttm
„sportskyttur“, heldur en nú er. Og þá
voru ekki látin laxaseiði í ána svo
hundruðum þúsunda skipti. Hvernig
skyldu árnar líta út núna, ef klakið ekki
bjargaði?
8
Veibimaðurinn