Skipulagsmál höfuðborgarsvæðisins - 01.11.1982, Síða 17

veitustjóri, og Jón Jónsson jarð-
fræðingur, sem voru ráðunautar
varðandi verndun vatnsbóla og
mengunarvarnir.
Auk þess var haft meira eða
minna samráð við fjölmarga aðra
aðila s.s. náttúrverndarnefndir,
Náttúruverndarráð, þjóðminja-
vörð, forsvarsmenn veitustofnana,
eins og Landsvirkjun, Rafmagn-
sveitur ríkisins, Rafmagnsveitur
Reykjavíkur, Hitaveitu Reykja-
víkur, Póst og síma, verkfræðilega-
og skipulagsmálaráðunauta aðild-
arsveitarfélaganna, Veðurstofuna,
vitamálastjóra, hafnarstjóra
Reykjavíkur, forstjóra stræt-
isvagna Reykjavíkur strætisvagna
Kópavogs og Landleiða, auk
margra fleiri.
Árið 1961 var stjórnskipaðri
nefnd falið að gera tillögur um
heppilega framtíðarskipan
flugvalla á höfuðborgarsvæðinu.
Skilaði hún áliti árið eftir og lagði
einróma til að tekið væri frá svæði
á Álftanesi undir framtíðarflug-
völl.
Nokkrum árum síðar eða 1965
var annari stjórnskipaðri nefnd fal-
ið að gera nýja úttekt á þessu
verkefni. Hún gaf sér betri tíma til
að kanna málið, en komst svo að
sömu niðurstöðu árið 1967 að
Álftanes væri heppilegasta svæðið
undir framtíðarííugvöll, en hins-
vegar klofnaði nefndin varðandi
það hve mikið land skyldi tekið frá
í þessu skyni. Meiri hlutinn hélt
fram tillögu X er gerði ráð fyrir að
aðeins þyrfti að taka frá land
Breiðabólsstaða, en minni hlutinn,
en í honum var m.a. Gústaf E.
Pálsson, hélt fram L-tillögu sem
krafóist miklu meiri lands.
Um þessar tillögur og flugvall-
armálið í heild, varð mikið þjark í
samvinnunefndinni. I
framhaldi af því fékk hún flug-
málastjórn til að gera veðurfars-
legar og flugtæknilegar athuganir í
Kapelluhrauni, sem talið var koma
til greina undir flugvöll á eftir
Álftanesi. Að þessum athugunum
loknum þóttu þær ekki full-
nægjandi af sumum nefndarmönn-
um, en jafnframt var sú staða kom-
in upp í samvinnunefndinni, að
þrátt fyrir samdóma niðurstöður
tveggja stjórnskipaðra nefnda,
sem báðar höfðu mjög færa sér-
fræðinga sér til ráðuneytis, voru
fulltrúar Hafnarfjarðar, Garða-
bæjar, Kópavogs og Seltjarnarness
auk Bessastaðahrepps orðnir and-
vígir hugmynd um flugvöll á Álfta-
nesi.
Varð samvinnunefndin því að
lokum að ganga frá greinargerð,
án þess að nein sameiginleg stefnu-
mörkun væri gerð í flugvallar-
málum höfuðborgarsvæðisins.
Allt þetta þjark um flugvall-
armálið tók 2-3 ár og í millitíðinni
hafði t.d. Reykjavík sett á stofn
þróunarstofnun, og hún var þá
þegar komin með aðrar hugmyndir
um landnotkun en hið staðfesta
skipulag frá 1967 gerði ráð fyrir.
Þegar svo til kastanna kom og
svæðisskipulagstillagan var send
aðildarsveitarfélögunum til sam-
þykktar 1974, bentu þau réttilega á
að tillagan væri að ýmsu leyti orðin
úrelt og því væri enginn akkur í að
staðfestahana.
Þar með var þessi tiilaga að
svæðisskipulagi sem samvinnu-
nefndin hafði lagt svo mikla vinnu
og alúð við, orðin að sögulegu
plaggi, án nokkurrar lögfornr-
legrarþýðingar.
Mörg sveitarfélögin töldu þó að
sú vinna sem lögð hefði verið í
svæðisskipulagstillöguna myndi
samt geta orðið að gagni á ýmsan
hátt fyrir hin einstöku sveitarfélög,
og eins þegar næst verður í alvöru
reynt að gera svæðisskipulag fyrir
höfuðborgarsvæðið. Ekki hvað síst
hafa þær umræður sem átt hafa sér
stað meðal nefndarmanna inn-
byrðis og þeirra sérfræðinga sem
kallaðir voru til hverju sinni, orðið
til að varpa skýrara ljósi á hin
marvíslegu skipulagslegu vanda-
mál höfuðborgarsvæðisins og auka
þarmeð skilning nefndarmanna á
þeim. Öllum er ljóst að náin
samvinna þessara sveitarfélaga að
skipulagsmálum á höfuðborgar-
svæðinu er ekki aðeins æskileg,
heldur nauðsynleg.
Aðalástæða þess að árangur af
ötulli vinnu samvinnunefndarinn-
ar þennan áratug frá 1961-71 varð
ekki betri en raun ber vitni, er sú,
að vinnan við tillögugerðina drgst
um of á langinn, einkum vegna ó-
fyrirséðra erfiðleika við að reyna
að ná samstöðu í flugvallarmálinu.
Afþessumáþvím.a. draga þann
lærdóm, að ekki tjói að vera allt of
lengi með svæðisskipulagið í
vinnslu. Sennilega best ef hægt er
að drífa gerð þess af á 1 - V/z ári
eftir hverjar kosningar og taka það
síðan til endurskoðunar ef þörf
krefur eftir næstu kosningar þar á
eftir, eftir því sem ástæða þykir
hverju sinni.
Svæðisskipulag verður aldrei
fullkomið frekar en annað skipu-
lag og þarf sífelt að vera í einhvers-
konar endurskoðun. Petta breytir
þó ekki, Því að jafnan þarf að vera
fyrir hendi gildandi svæðisskipulag
fyrir höfuðborgarsvæðið, ekki
síður en staðfest aðalskipulag þarf
að vera til fyrir hvert einstakt
sveitarfélag, sem raunar er laga-
skylda.
Eg vil því eindregið leggja til viö
ykkur ágætu sveitarstjórnar-
fulltrúar höfuðborgarsvæðisins, að
fullur kraftur verði nú settur í
vinnu við gerð svæðisskiplulags
fyrir höfuðborgarsvæðið, sem eöli-
legt er að skipulagsstofa höfuð-
borgar
svæðisins hafi einkum veg og
vanda af, í samvinnu við skipu-
lagsráðgjafa hinna einstöku sveit-
arfélaga og Skipulag ríkisins. En
ég vil hér og nú leggja á það þunga
áherslu, að til að vel takist, verða
sveitarstjórnarmenn, hinir kjörnu
fulltrúar fólksins á höfuðborgar-
sv’æðinu, að
láta þessi mál til sín taka í veru-
legum mæli og mun meir en verið
hefur upp á síðkastið, hvort sem
það verður innan ramma
samvinnunefndar um skipulags-
mál Reykjavíkur og nágrennis,
sem ég teldi eðlilegast, eins og mál-
um er háttað, eða innan einhvers
annars samstarfsvettvangs, því án
náins samráðs við sveitar-
stjórnarmenn, er ekki hægt að bú-
ast við raunhæfum árangri. Ætti
tvímælalaust að stefna að því að
ljúka við gerð tillögu að svæðis-
skipulagi fyrir höfuðborgarsvæðið
fyrir árslok 1983, enda ættu til-
lögur að endurskoðuðu aðalskipu-
lagi allra aðildarsveitarfélaganna
að liggja fyrir á þeim tíma.
Treysti ég ykkur öllum til að
stuðla að því að unnt reynist að
ljúka við endurskoðun aðalskipu-
lags fyrir hin einstöku sveitarfélög
á höfuðborgarsvæðinu fyrir árslok
1983, og jafnframt með sameigin-
legu átaki að láta svæðisskipulag
sjá dagsins ljós fyrir sama tíma. Ef
einhver illyfirstíganleg vandamnál
skjóta upp kollinum í þessu
sambandi, eins og flugvallarmálið
gerði á sínum tíma, er óhyggilegt
að láta það setja verkið úr öllum
eðlilegum tímaskorðum, einkum
ef þetta vandamál hefur ekki
úrslitaáhrif á aðra þætti svæðis-
skipulagsins.
17