AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.12.1998, Blaðsíða 53

í kringum mig, í háskólaborginni minni - Edinborg.
í skipulagsfræöanámi viö Edinborgarháskóla var
lögö áhersla á:
I Þéttingu borga og byggöa
I Minnkaðar vegalengdir og umferð bíla
I Blandaða landnotkun
Þaö vakti því áhuga minn aö rannsaka hvers
vegna skipulag á íslandi hefði fylgt svo stíft, og
fylgir enn modernisma (Le Corbusier, Mies van der
Rohe) og bandarískum áhrifum í sambandi viö
skipulag nýrra hverfa í kringum 1970-80, en ekki
þróaö sinn eigin skipulagsstíl og aðferðir aö ein-
hverju leyti frábrugðnar bandarískum aöferöum.
UPPBYGGING LOKAVERKEFNIS
Verkefnið fólst í því aö kanna hvernig fyrstu íbúar
byggöu aðsetur sín, hvernig húsþyrpingar, þorp
og bæir þróuðust, hvernig grunnþættir í þjóðfélag-
inu, s.s. landslag, náttúruöfl, veöurfar og félags-
legir þættir, heföu haft áhrif á skipulagið. Megintil-
gangur ritgeröarinnar var aö bera saman formgerö
í skipulagi byggöa á íslandi frá nýlendutímum til
vorra daga, til aö útlista og rökstyöja hvaöa tegund
af borgarskipulagi hefur þróast meö tilliti til
núverandi kenninga og skipulagsaðferða varðandi
nýbyggöir. Ritgeröin setur fram eftirfarandi tilgátu:
„Erlendar skipulagskenningar hafa haft stigþró-
andi áhrif á nýbyggðir á íslandi.
Er þessi þróun æskileg, eöa er þaö mögulegt aö
þróa aðrar hönnunarlausnir innblásnar af íslensk-
um staöháttum?"
Tvær eldri byggöir, Hafnarfjörður og Akureyri, voru
rannsakaöar meö tilliti til nýlendutíma (1360-
1930), formgerð gatnakerfis og útlits (space syn-
tax), vettvangsferöir voru farnar og myndir teknar.
Tvær nýbyggðir/ný hverfi umhverfis Reykjavík og
Hafnarfjörð voru kannaöar á sama hátt.
Þrátt fyrir marga jákvæða þætti í eldri byggöum
s.s. blandaða landnotkun, göngustíga, hlýleg úti-
rými (pedestrianspace), torgmyndun (public
squares) o.s.frv., þá er einnig Ijóst aö margir þætt-
ir eru þar neikvæðir, s.s. skortur á landi, ofhlaöiö
gatnakerfi, mengun, umferöarteppur og vöntun á
bílastæðum. En þetta eru allt þættir sem hrjá
flesta eldri þéttbýlisstaöi í nútímaborgum.
Reynt var aö nota magntakandi gildi í samanburö-
inum, ekki bara huglæg gildi. Samanburöaraöferö-
in er byggö á aðferðarfræði úr skipulagsfræðinám-
inu (Summary assessment: Alternative Develop-
ment Patterns: New Settlements). Gefin voru gildi
frá 1-5, þar sem 1 er lægsta neikvæða gildið og 5
hæsta jákvæöa gildið. Eftirfarandi þættir í eldri
byggöum og nýbyggöum voru metnir á:
I) Efnahagslegum forsendum
II) Félagslegum
III) Umhverfislegum
IV) Hönnunar/rýmislegum
NIÐURSTÖÐUR ÚR KÖNNUN
Til aö fá skoðun almennings var saminn spurn-
ingalisti og sendur til íbúa nýbyggöa. Úrtakiö var
lítið eöa um 30 manns, þar af leiðandi er útkoman
ekki marktæk (faglega séö) en gefur örlitla vís-
bendingu um skoðanir íbúa í nýbyggöum.
Svörun var um 67%, fólk var á aldrinum 35-50 og
kynjahlutfall var nálægt því jafnt. Þaö var áhuga-
vert að sjá aö fólk vildi aö meiri hluta búa í svo köll-
uöum dreifbýlisstíl (suburban lifestyle), sem er
svipað og kom fram í marktækri skoðanakönnun í
Bretlandi þar sem 71% almennings vildi búa í
„Market town“.
Fram kom þversögn í skoðunum fólks þar sem
þaö vildi komast fljótt og auöveldlega út úr
hverfinu á bílum, en aö bílaumferð inni í íbúahverf
51