AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.09.2004, Side 56

Erum við
í hönnun
Halla Haraldsdóttir Hamar, arkitekt
Á undanförnum árum hefur velmeg-
un aukist í þjóðfélagínu sem hefur
m.a. stuðlað að þenslu á íslenskum
íþúðarhúsamarkaði. Góð byggingar-
á réttri leið
íbúðarhúsnæðis?
list sést víða, en jafnframt er áber-
andi hversu oft er gripið til ódýrra
lausna í hönnun íbúðarhúsnæðis
- en hvers vegna?
Það má segja að áður fyrr hafi
menntun arkitekta verið meira metin
- í þeim skilningi að fáir arkitektar
voru starfandi á markaðnum. Staða
þeirra var sterk og þeir gátu einblínt
á arðbær verkefni og þá helst fyrir
fyrirtæki, stofnanir og sveitarfélög. Að
sama skaþi forðaðist almenningur
að kaupa arkitektaþjónustu því það
var ákveðin hræðsla gagnvart ark-
itektum við að missa völdin - eins-
konar „óttablandin virðing” sem var
ekki ólík gagnvart öðrum mennta-
stéttum á þeim tíma. í dag er breytt
viðhorf almennings til menntafólks
og fagmanna og fólk hikar ekki við
að leita til arkitekta varðandi verk-
efni - bæði stór og smá. Jafnframt
hefur orðið mikil fjölgun í stéttinni
svo nú leitast fjöldi arkitekta við að
fara í öll hönnunarverkefni - allt frá
innréttingum, hönnun bílskúra og
íbúðarhúsnæðis yfir í stór verkefni
fyrir opinbera aðila. Engar skráðar
tölur eru til um hversu stórt hlutfall
íbúðarhúsamarkaðarins er hannað
af arkitektum, en skv. samtölum við
starfsmenn hjá embættum bygg-
ingarfulltrúa má álykta að arkitektar
hanni nú um 80% íbúðarhúsnæðis á
Stór-Reykjavíkursvæðinu.
Það er tilhneiging þeirra sem
kauþa arkitektaþjónustu, þ.e. verk-
taka og einstaklinga, að vilja skera
niður hönnunarkostnað því hann
er óáþreifanlegur og ekki metinn til
verðgildis. ( þeim tilfellum sjá arki-
tektar sig knúða til að leggja minni
tíma í hönnun til að halda uppi við-
unandi tímalaunum sem vitanlega
kemur niður á gæðunum. Góðar
lausnir eru nefnilega ekki galdraðar
fram á mettíma.
En af hverju skiptir góð hönnun
okkur öll svo miklu máli?
Það eru margar ástæður fyrir því.
Það sem snýr að okkur arkitektum
er að við eigum að stuðla að góðri
byggingarlist og taka tillit til áhrifa
verka okkar á mannlegt samfélag og
náttúru. Þetta snýst fyrst og fremst
um að bera virðingu fyrir umhverfi
okkar og fría okkur ekki ábyrgð. Sitt
sýnist hverjum um gæði byggingar-
listar, en hver og einn þarf að vera
trúr sinni sannfæringu og samvisku.
Gagnvart almenningi eru það fyrst
og fremst allar þær ómælanlegu
stærðir
- hughrif - sem nást fram með
góðri hönnun. Þessi hughrif miðast
við að hámarka andlega vellíðan og
upplifanir einstaklingsins. Jafnframt
mótast sjálfsmynd okkar að hluta
til af því hvernig við búum og bætt
umhverfi hlýtur að auka vellíðan
hvers og eins.
Fyrir verktakann kostar vel hann-
að hús meira í launakostnaði til
handa arkitektinum, en í rökréttu
samhengi ætti það að seljast á
hærra verði. Það ætti líka að seljast
fyrr, en sá þáttur er ekki síður mikil-
vægur fyrir verktakann. Það getur
líka verið ódýrara að byggja hús þar
sem betri lausnir nást fram í hönnun
og rýmið nýtist betur. Hönnuð íbúð-
arhús fyrir verktaka þurfa að henta
sem flestum þar sem kaupandinn
er yfirleitt óþekktur. Mikilvægt er að
auðvelt sé að gera breytingar á innra
skipulagi því þarfir og óskir kaup-
enda eru ólíkar og fjölskyldumynstrin
margbrotin og breytileg.
Það er nauðsynlegt að hafa fjöl-
breytileika á íbúðarhúsamarkaðnum
þannig að allir finni eitthvað við sitt
hæfi. í minni eignum er úr minna
að moða og krafan því meiri um
að hámarksnýting á rými náist og
gæðin séu viðunandi. Allt frá kaup-
endum ódýrra íbúða í fjölbýli til
kaupenda dýrra einbýlishúsa; Allir
eiga rétt á að njóta góðs af góðri
hönnun.
Hvort sem talað er um kaup eða
byggingu fasteigna þá sýnir reynslan
okkur að hugsunin til lengri tíma litið
56 avs