AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.06.2005, Blaðsíða 30

U mhverfislandslag
Ellý K. Guðmundsdóttir, forstöðumaður Umhverfisstofu
Umhverfislandslag er fyrir mér upplif-
un. Það sem við sjáum eða það
sem við viljum sjá. Umhverfislands-
lag mótast í takt við samfélagið. Við
mótum umhverfið og það mófar
okkur. Þetta á ekki síst við um um-
hverfislandslag í þéttbýli eins og
Reykjavík. Ég ólst upp í Reykjavík
sem krakki á sjöunda áratugnum.
Esjan var á sínum stað og sjórinn.
Síbreytileg og áhrifamikil umgjörð
sem varð hluti af manni sjálfum.
Miklabrautin var stórfljótið við tún-
gaflinn. Það var alltaf notalegt að
sitja við gluggann og spjalla og fylgj-
ast með bílunum líða hjá. Enginn
ræddi um hávaða frá umferðinni.
Oft var erfitt að kljúfa stórfljótið.
Sérstaklega þegar snjóskaflarnir
voru háir. En til mikils var að vinna.
ísbúðin var hinum megin við fljótið
og Hermann Ragnar
kenndi þar dans. Stundum
lagðist vond fýla yfir borg-
ina. Þá var talað um pen-
ingalykt. Lóan var ekki eini
vorboðinn. Skítalyktin var
það líka. Lífið var bara nokkuð Ijúft.
Leið bara vel á mínum heimabletti.
Flæktist stundum niður í móa sem
var stórt njólaland. Svona upplifði
ég umhverfislandslagið í Reykjavík á
þessum árum. Margir muna örugg-
lega eftir öðruvísi landslagi frá
sama tíma. Börn meðtaka það
sem þau sjá, þau eru að uppgötva
heiminn. Svo stækkum við og fáum
vaxtarverki. Borgir líka. Við lærum
ýmislegt og viljum verða eitthvað.
Gerum kröfur til borgarinnar til auk-
inna lífsgæða. Viljum búa í fallegri
borg. Borg með hreinu lofti og
hreinu vatni. Lifandi en ekki of háv-
aðasamri borg. Borg með fallegum
grænum svæðum þar sem við líðum
um í bifreiðinni okkar án fyrirstöðu
og bílastæði bíða eftir okkur. Stutt
í alla þjónustu og mátulega langt í
næstu nágranna. Umhverfislandslag
í Reykjavík í dag er mikið til mann-
gert til þess að mæta þessum ósk-
um. Græn svæði hafa verið mótuð
og skógar ræktaðir. Náttúra í borg
hefur verið búin til. Náttúra sem fær
sennilega ekki heiðurssæti á náttúru-
minjaskrá en skapar dýrmæt útivist-
arsvæði. Þessi manngerða náttúra
er áberandi í því umhverfislandslagi
sem blasir við æskunni í dag. Nú
bý ég við rætur Öskjuhlíðar. Þar
er skógur sem er dæmi um slíka
náttúru. Hluti hans er nú grenn-
darskógur Hlíðaskóla og börnin
þar semja Ijóð um skóginn sinn.
Ylströndin í Nauthólsvík er skammt
undan og áberandi í umhverfis-
landslagi borgarinnar. Skógurinn
og ströndin eru hluti af þeirri um-
gjörð sem sköpuð hefur verið
svo borgarinn geti notið hollrar
útivistar. Börnin upplifa ekki bara
nálægð sjávarins heldur demba sér
í hann. Samgöngumannvirki setja
mikinn svip á umhverfislandslagið.
Spunninn hefur verið vefur hjólreiða-
stíga sem skipa mikilvægan sess
í umhverfislandslaginu. Stígarnir
gera okkur kleift að sjá borgina frá
öðru sjónarhorni á sama tíma og
við njótum útivistar og hreyfingar.
Víða sjáum við brýr fyrir gang-
andi sem keyrandi. Bílarnir taka
mikið pláss. Þeir þurfa vegi -
stundum í slaufum á fleiri hæðum.
Og víðfeðm bílastæði. Ýmislegt
hefur breyst í Reykjavík á síðustu
áratugum. Njólaland æsku minnar
er nú ágætlega nýtt undir verslunar-
miðstöð. Göngubrú liggur nú yfir
Miklubrautina. Borgin lyktar betur
og mér finnst hún bæði sjarmerandi
og falleg. Esjan gleður okkur ennþá
með nærveru sinni. Og nærvera við
sjóinn hefur verið gerð meira að-
laðandi. Aukin þekking hefur
kennt okkur að mengun getur
haft neikvæð áhrif á heilsu okkar
og umhverfi. Hún getur líka haft
neikvæð áhrif á lífsgæði barna
okkar og þeirra sem á eftir þeim
munu koma. Útblástur frá bílum
mengar. Vond lykt og mikill hávaði
eru líka mengun. Þessi vitneskja
kallar á frekari kröfur. Ekki bara
kröfur um þægindi í núinu heldur
að við vinnum saman að því að
búa til borg í sátt við umhverfið.
Um það snýst Staðardagskrá
21. Að skapa jafnvægi með því
að samþætta ólíka hagsmuni
til framtíðar og skapa heilnæmt
umhverfi. Lausnin liggur ekki alltaf í
því að gera eitthvað heldur kannski
frekar að hugsa öðruvísi. Að fara
vel með það sem við höfum. ■