Ský - 01.06.1997, Qupperneq 54

Tómatar voru í fyrstu
álitnir eitraðir en eru
nú ómissandi þáttur
í nútímamatar-
gerðarlist
bænum Bunol í Valensíuhéraði
á Spáni er hátíðin La Tomatina
haldin síðasta miðvikudag í
ágúst ár hvert, en hún snýst
eins og nafnið bendir til um tómata
og aftur tómata. Eftir að mörgum
vörubílahlössum af tómötum hefur j
verið sturtað á götur og torg þorps-
ins dansar fólk á þeim, veltir sér
upp úr þeirn, kastar þeim og smyr
hvert á annað og snæðir þá svo um
kvöldið. Tómatar hafa hins vegar
ekki alltaf verið álitnir hollir til
manneldis. Þvert á móti voru þeir
lengi vel álitnir baneitraðir og því
var tómatjurtin eingöngu höfð til
skrauts fyrst eftir að hún var flutt til
Evrópu frá Perú á 16. öld. Það var
ekki fyrr en á 18. öld sem Spánverj- ;
ar uppgötvuðu fjölbreytilega mögu-
leika tómatsins sem matjurt og
breiddu svo fagnaðarerindið út.
í dag eru Spánn og Italía meðal
mestu tómataþjóða í heimi og er
matargerðarlist þessara landa nán-
ast óhugsandi án tómatsins.
Hér gefur að líta fjóra rétti að
hætti matreiðslumannanna Hauks
Víðissonar og Geirs Sveinssonar
þar sem tómatar, ferskir, niðursoðn-
ir eða sólþurrkaðir, eru í stórum
hlutverkum. Og að sjálfsögðu er
það suðræn stemmning sem svífur
yfir pottum og pönnum. Verði ykk-
ur að góðu.
Heimild: Larousse Gastronomique,
frönsk aifrœðiorðabók um allt sem viðkemur mat
Steiktar linsubaunir með tómötum og eggaldini ----------------------
1 /2 dós Hunts-hvítlaukstómatsósa
1 /2 blaðlaukur
1 /2 bolli svartar og grænar ólífur
1/2 laukur
10 sveppir
1 paprika
1/2 eggaldin
ferskir tómatar
söxuð steinselja
hvítlaukur
salt & pipar
turmeric á hnífsoddi
cummin á hnífsoddi
pesto
salsa
Grænmetið er saxað smátt og steikt á pönnu. Út í það er síðan
bætt linsubaununum, salti, pipar, kryddi, pesto, salsa og Hunts-
sósunni. Soðið í stutta stund og kryddað eftir smekk. Þessu er
skipt á fjóra diska. Eggaldin er skorið í sneiðar (má marinera í
kryddolíu) og þær grillaðar eða steiktar í stutta stund á pönnu.
Sneiðunum raðað yfir grænmetið og rétturinn borinn fram.
Gratineruð ýsa með sólþurrkuðum tómötum
500 g ýsuflök
1 pakki tagliatelle (soðið a/ dente)
lítið glas sólþurrkaðir tómatar
1/2 blaðlaukur
1/2 laukur
1 paprika
1/2 dós Hunts-hvítlaukstómatsósa
hvítlaukssmjör
pesto
rifinn ostur
parmesanostur
ferskir tómatar
salt & pipar
Ýsuflökín eru steikt á pönnu og krydduð með salti og pipar. Því
næst eru þau færð á eldfastan disk, hvítlaukssmjörinu smurt yfir
fiskinn og ostinum stráð ofan á. Grillað í ofni stutta stund.
Grænmetið er skorið niður og steikt á djúpri pönnu. Sól-
þurrkuðum tómötunum, Hunts-sósunni, pesto og örlitlu hvít-
laukssmjöri hrært saman við grænmetið og því næst er
taglitelle bætt við. Þetta er hitað vel saman og síðan sett á fjóra
diska, ýsan lögð þar ofan á og parmesanosti stráð yfir. Skreytt
með ferskum tómötum.
Fylltir tómatar með fetaosti
Tómatarnir er þvegnir og holaðir. Tómatkjötið, fetaostur, hvítlaukur,
graslaukur og örlítið af ólífuolíu er maukað saman. Tómatarnir eru fylltir
með maukinu og bornir fram með snittubrauði, ólífum og salati.
Gratinerað snittubrauð með tómötum
Ferskir tómatar, ferskt basil og hvítlaukur er skorið smátt. Blandað
saman við jómfrúarólífuolíu, salt og pipar. Snittubrauðið er langskorið,
hrærunni smurt ofan á og parmesanosti stráð yfir. Bakað í ofni við háan
hita í stuttan tíma.
Haukur Víðisson (til vinstri) og Geir
Sveinsson ráða ríkjum í eldhúsi Bjór-
kjallarans í Kringlunni.