Ský - 01.02.2001, Qupperneq 58

og eins og aðrir slíkir afskaplega ófullnægður.
Hjálmar: Kvikmyndin Fight Club hefur líka
oft verið nefnd í þessu samhengi. Hún fjall-
ar um mann sem lifir afskaplega „normal"
ITfi en vaknar svo upp við það einn daginn
að þrátt fyrir alla velgengnina er líf hans
fullkomlega innantðmt.
Sigríður: Fyrir tveimur árum eða svo sagði
Davíð Oddsson eitthvað á þá leið að Is-
lendingar ársins væru þeir sem hefðu
keypt hlutabréf I Búnaðarbankanum. Líf
borgarans virðist ekki lengur vera að njóta
réttinda sinna heldur kaupa hlutabréf og
ímynda sér að hann sé þátttakandi I ein-
hverri ákvarðanatöku.
Þórður: Eru þessar myndir sem þið nefniö
ekki bara nýir titlar með gamalt þema?
Flestar bækur I tilvistarstefnunni gengu út
á svipaðar vangaveltur.
Hjálmar: En af hverju á þetta efni svona
mikinn hljómgrunn núna?
Þórður: Kemur þessi mýta um tilgangsleysi
lífsins ekki þara upp aftur og aftur? Þegar
vel gengur fer minni orka I það að sjá sér
farborða og það skapast meiri tlmi fyrir
angistina. En neyslan og neytandinn fær
oft óþarflega neikvæða umfjöllun. Neysla
gerir yfirleitt líf okkar betra. Hún verður
ekki slæm fýrr en fólk fer að neyta neysl-
unnar vegna. Það sama á I raun við um
sparnað og sennilega svo margt annað.
Sigríður: í rauninni hefur ríkt ofboðsleg efn-
ishyggja I meira en 100 ár. Bæði kapítalismi
og marxismi eru efnishyggjuhugmyndafræði
sem horfa á manninn út frá efnislegum
gæðum. Við lifum á lítið andlegum tímum.
Margeir: Ég tek undir þetta með Þórði. Fólk
verður að vara sig á að neyta ekki neysl-
unnar vegna eða ætla sér að verða rikasti
maðurinn I kirkjugarðinum. Þetta er nokkuð
sem ég hef þurft að fara ofan I með við-
skiptavinum minum. Oft þegar fólk hefur
tækifæri til að fara að hafa það virkilega
flott ákveður það að byrja að spara.
Sigríöur: Hvað ráöleggurðu þessum mönnum
að gera?
Margeir: Ég hef stungið upp á að þeir fari
frekar heim til sln og verði góðir við konurnar
sínar.
Og framtíöin
Huldar: Síðasta góðæri endaði á byggingu
Kringlunnar og gjaldþrotahrinu. Nú er verið
að byggja fjórum sinnum stærri verslunar-
miðstöð I Smáranum I Kópavogi. Hvað tekur
við?
Hjálmar: Annars vegar finnst mér ástandið
ekki koma mér neitt við. Það er eitthvert
fólk búið að byggja þessa Smárakringlu og
mér er nákvæmlega sama hvort hún fer á
hausinn eða ekki. Ég lifi mínu lífi, horfi
kritiskt á hlutina og reyni að njóta þess
sem gott er. Haga mér eins og fullkominn
einstaklingshyggjumaður. Hins vegar er
maður líka hluti af þessu samfélagi og ég
get lítið sagt til um hvernig það þróast. En
ég endurtek að mér finnst sorglegt ef
nauðungarsala á jeppum gefur einhverja
vísbendingu um það sem hér hefur verið I
gangi.
Þóröur: Næstu ár munu fara I að melta
það sem áunnist hefur. Það eru tiltölulega
litlar llkur á verulegum samdrætti og enn
minni á kreppu. Munurinn á því fýrir lang-
skólamenntaðan mann að koma til íslands
nú og fýrir tíu árum síðan er mjög mikill.
Tækifærin hér eru orðin mikiu fleiri. Það er
svo aftur athyglisvert hvað neysla er dýr á
Islandi miðað við hvað við neytum mikils.
Engu að síður er nokkuð bjart framundan.
Sérstaklega ef Seðlabankinn verður ekki of
seinn að lækka vexti.
Margeir: Með réttri fjármálastjóm er auðvelt
að komast hjá því að hér verði kreppa eins
og sú sem varð upp úr 1990. Það er aftur
á móti hægt að framkalla kreppu með því
að halda fyrirtækjum og einstaklingum I
spennitreyju allt of hárra vaxta. Við eigum
við ákveðna tímabundna erfiðleika að
stríða en ég tel að hér séu öll skilyrði til
þess að fólki muni líða áfram vel I þessu
landi. Fólk má þó ekki falla I þá gryfju að
láta efnishyggjuna ná algjörlega tökum á
sér.
Sigríöur: Ég verð alltaf skeptísk þegar ég
heyri svona mikið bjartsýnishjal. Þó er ég
sammála því að ef efnahagsstjórnin er
skynsamleg verður engin kreppa hérna. Við
munum halda áfram að fleyta rjómann af
tækniframförunum sem hafa þeytt okkur
inn I þetta góðæri. En við verðum líka að
huga að verðmætamatinu sem við almennt
höfum. Efnahagsgrundvöllurinn er mikil-
vægur en hann er einungis grundvöllur fyrir
allt hitt sem við viljum I lífinu.
Halldóra: Við getum voða lítið sagt um eig-
in tíma. Vitund tímans er bara sameiginleg
þráhyggja eða meinloka. Við erum með I
þessu I álögum.
Það var Huldar Breiðfjörð sem stýrði umræðunum.
Þórður: Þessu nýja hagkerfi hefur fylgt mikill bóhemismi og oft gríðarlegt virðingarleysi fyrir
verðmætum. Peningar urðu að mörgu leyti mjög ódýrir. Nánast bólugrafnir unglingar skrifuðu
viðskiptaáætlun fyrir ný tölvufyrirtæki og fengu milljónir frá fjárfestum sem í mörgum tilvikum
eru að súpa seyðið af því í dag.
56 SKV GÓÐÆRI ÍSLENDINGA