Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2022, Blaðsíða 94

hvort heldur sem þeim er raðað saman með sagðri samtengingu eða ekki.
Dæmi um liðfellda umræðuliði eru sýnd í (12) og dæmi um tengieyðingu
í (13). Í (14) eru setningar sem flokka mætti annaðhvort sem dæmi um
umræðuliðfellingar eða sem dæmi um tengieyðingar, án sagðrar tenging-
ar.
(12) __ Kom til bæjarins í gær. __ Fór með Önnu í bíó, __ sáum
„Dýrið“.
(13) Ég kom til bæjarins í gær og __ fór með Önnu í bíó en __ varð
fyrir vonbrigðum.
(14) Hún gekk hljóðlega um. __ Fór fram í forstofu, __ læsti úti-
dyrunum. __ Sneri við. __ Læddist aftur inn í stofuna. __
Slökkti á kertaljósinu. __ Fetaði sig upp stigann í myrkrinu …
Liðfellda frumlagið í dæmum af þessu tagi er ávallt „gefið“ eða „viðbúið“
í nútímamálinu. Það á líka við um flest svona dæmi í eldra máli en reyndar
er þar líka að finna svipuð dæmi sem þó tíðkast ekki í nútímamálinu, eins
og dæmið í (15).
(15) … Olafur konungr hafþi stefnv við lið sitt oc við bøndr oc reðv __
landraðvm
(Saga Ólafs konungs hins helga, 13. öld, dæmi hér tekið eftir Þóru
Björk Hjartardóttur 1993:54)7
Núllfrumlagið í oc __ reðv vísar til Ólafs konungs, liðsmanna hans og
bænda og hefur því engan ótvíræðan undanfara og er ekki augljóslega gefið.
Þóra Björk telur að núllfrumlög af þessu tagi hafi verið eiginleg núllfrumlög
en Halldór Ármann Sigurðsson (1993) er ósammála þeirri túlkun og telur
þessi „óljósu“ núllfrumlög hafa verið liðfellda umræðuliði. Þessi ágreiningur
skiptir ekki máli hér; það sem hér skiptir máli er að núllfrumlög í auka -
setningum studdust ávallt við ákveðinn undanfara í eldra máli.
Í öllum dæmum á borð við dæmin í (12)–(15) verður frumlagseyðan
að vera í aðalsetningu og það fremst í henni. Hún er því háð „tóma vinstri-
vængsskilyrðinu“ (e. Empty Left Edge Condition, ELEC, sjá Halldór Ár -
mann Sigurðsson og Joan Maling 2010). Í setningum með sögðu frumlagi
Halldór Ármann Sigurðsson94
7 Þóra Björk hefur eyðuna á undan reðv. Ég set eyðuna á eftir sögninni þar sem röðin
sögn > (sagt) frumlag er margfalt algengari en röðin (sagt) frumlag > sögn á eftir ok í fornu
máli (sjá Halldór Ármann Sigurðsson 1994:74).