Úrval - 01.06.1957, Blaðsíða 111

„MEÐ ÞRAUTSEIGJU SIGRUM VIГ
ÚRVAL
sem lifað höfðu í 137 daga und-
ir skipsbáti á hvolfi, höfðu líka
sína sögu að segja. Einn þeirra
hefur lýst verunni þannig: „Sí-
felldar hættur og sjálfsafneitun
höfðu gagnger áhrif á lífsvið-
horf okkar; smámunasemi og
kritur þokuðu fyrir umburðar-
lyndi og óeigingimi og við urð-
um opnari fyrir sjónarmiðum
hvers annars. Mat okkar á verð-
mætum breyttist og allt mann-
greinarálit varð hégómi. Neyð-
in knúði okkur til að lifa lífinu
á sem allra frumstæðastan hátt
og deila hver með öðrum ekki
aðeins efnalegum verðmætum,
heldur einnig sorg og gleði. Það
kom aðeins einu sinni til handa-
lögmáls og það var milli mín
og annars leiðangursmanns. Það
var út af hégóma, og áflogin
fóru fram í blindbyl meðan all-
ir hinir voru undir bátnum og
var því enginn sjónarvottur að
þeim. Við vorum báðir Irar og
írska lundin sagði til sín; þegar
við höfðum gert út um mál okk-
ar, tókumst við í hendur og
iögðum með því handabandi
grunninn að traustri vináttu."
Hinn 3. september 1916 sigldi
báturinn inn í Magellanfiund, og
piennimir voru nú aftur komnir
í samband við þann heim, sem
þeir höfðu orðið viðskila við
hinn 5. desember 1914.
Shackleton vannst ekki tími
til að skrifa bók um leiðangur-
inn fyrr en eftir styrjöldina.
Arið 1919 kom hin merkilega
frásögn út, örlagasaga um
þrautseigju og lífsvilja manns-
ins.
Einn af vinum Shackleton,
Harold Begbie, hefur skrifað
niður samtal, sem hann átti við
hann um þessar mundir: „Þú
skilur, Begbie, hvernig það var:
Hugsunin um félagana á Seley
rak okkur áfram. Það hefði
kannski verið öðruvísi ef við
hefðum aðeins haft sjálfa okk-
ur að hugsa um. Maður getur
orðið svo þreyttur í snjónum,
einkum þegar maður er soltinn,
að svefninn virðist dýrmætasta
gjöf lífsins. Og að leggjast til
svefns þama úti var sama og
að leggjast til hinstu hvíldar.
Og þeirri hvíld fylgdi ekkert
dauðastríð, engar þjáningar,
hún var eins og draumur Keats
um dauðann. En sértu leiðtogi,
maður sem félagar þínir líta upp
til, verðurðu að halda áfram.
Það var þessi hugsun, sem bar
okkur áfram gegnum fárviðri
og upp og niður fjöll. Að sjálf-
sögðu gat ég ekki sagt frá
öllu þessu í bókinni. Eg gat
ekki lýst þeirri hlið reynslunnar
sem inn snýr. En hún er mér
hugstæðust þegar ég lít til baka.
Landslagið gleymist. Við fé-
lagarnir þrir kynntumst mjög
náið, einkum í þögninni. Við
töluðum ekki um þremenning-
ana í Hákonarfirði eða hina 22
á Seley, en við vissum allir, að
þeir voru okkur stöðugt efst í
huga. Ég talaði mest um stíg-
vélin mín, smiðurinn hafði tekið
skrúfur úr „James Caird“ og
109