Heima er bezt - 01.09.2006, Side 47

Þannigfarast skáldinu orð um útbúnaðinn kringum lœkinn,
og er hann ekki myrkur í máli fremur en endranœr. Hefur
auðsjáanlega verið mikið talað um fegrun bœjarins um
aldamótin [1900], ekki síður en nú.
Utreiðartúrar um nágrenni bæjarins og stundum
lengra, var ein helzta skemmtun bœjarbúa í gamla daga. I
áðurnefndri ritgerð lýsir Gröndal þeim svo:
„ Utreiðir tíðkast hér á sumrin eins og áður, bæði á
gœðingum og truntum, sem hafa stunið alla vikuna undir
móhripunum ogfá svo að hvíla sig á sunnudagsreiðunum; þá
er líklega „ Dýraverndunarfélagið “ til að taka á móti þeim ",
Eins og sjá má af þessum orðum skáldsins, hefur honum
ekki þótt mikið til þessara útreiða koma, og skopast heldur en
ekki að þeim, eins ogfleiru í hinni skemmtilegu ritgerð sinni.
En auk þess, sem fyrirfólkið, sem þá var kallað, lagði stund á
þessa tegund útilífs, voru útreiðartúrarnir bezta og hollasta
skemmtun og upplyftingjýrir margan almúgamanninn, sem
varð að þrælka myrkranna á milli hvern virkan dag vikunnar.
Myndin sýnir hóp útreiðarfólks á Lœkjartorgi. Það er
auðséð, að þetta er einhver tyllidagur, því að danski fáninn
(en þá var enginn íslenzkur fáni) er dreginn við hún, og svo
virðist, sem ferðafólkið beri á sér einhver merki. Strákarnir,
sem sitja í röð á timburhlaðanum, fylgjast vel með því sem
gerist og langar áreiðanlega að koma á bak einhverjum
gœðingnum.
HEB 1955
Frá miöbænum í
Reykjavík
Gamlar myndir
segja oft meira um
liðna tíð en langar
frásagnir. Kemur
þetta ekki sízt fram í
sambandi við myndir
frá Reykjavík í gamla
daga. Engir staóir á
landinu hafa tekið eins
örum breytingum og
höfuðstaðurinn, sem
hefur vaxið úr nokkur
þúsund íbúa kaupstað í
þokkalega borg, jafnvel
á erlendum mœlikvarða.
Nú eru, eins og kunnugt
er, vfir [170 þús.J
íbúar í bænum. En
jafnvel þótt bœrinn
hafi vaxið ört, hafa
furðulitlar breytingar
orðið í nokkrum hluta
miðbœjarins. Ymis
hinna gömlu húsa, sem
mikil saga var tengd við, standa ennþá, en götumar hafa
breyzt; þar sem áður var forarleðja í rigningum og óþolandi
ryk íþurrkum, eru nú rennislétt, malbikuð stræti. Umhverfið
[á myndinni erj orðið allt annað. Nú er Tjarnarlœkurinn
ekki lengur til ofanjarðar; honum var lokað fyrir áratugum
síðan. A myndinni sézt lœkurinn, þar sem hann rennur
í stokk meðfram Amarhólstúninu, og þokkaleg brúyfir,
á stígnum upp að landshöfðingjahúsinu, eða núverandi
Stjórnarráðshúsi. Benedikt Gröndal skáld lýsir lœknum
eins og hann var um aldamótin i grein sinni „Reykjavík um
aldamótin ", sem kom fyrst út í Eimreiðinni og [síðanj aftur i
Ritsafini hans. Honum farast orð á þessa leið:
„Lœkurinn kemur úr Tjörninni, en vatnið síast í hann
úr Vatnsmýrinni, og rennur hann (eða firemur „ liggur ",
því enginn straumur er í honum) út í sjó fýrir neðan
Arnarhólskletta. Lækjarbakkarnir hafa fyrrum verið hlaðnir
upp með grjóti, en nú er það allt mjögfallið og Ijótt útlits,
þar sem ekkert hefur verið um það hirt, þótt alltaf sé verið
að tala um að „prýða bæinn “ og stórfé fleygt út íýmislegt
annað; einungis fýrir framan landshöfðingjahúsblettinn, er
lœkjarbakkinn bæjarmegin hlaðinn upp með telgdu grjóti,
hefur kannski þótt skömm að, að láta hið sama vera ávallt
fýrir augum landshöfðingjans, sem aðrir verða að þola. Aður
voru og grindur meðfram læknum bœjarmegin, en nú eru þær
horfnarfýrir löngu, líklega til þess að auka frelsið, svo að
hver geti drepið sig sem vill, eða eigi hægra með það
MYNDBROT
Átt þú í fórum þínum skemmtilega mynd, t.d. af atburði, stað, húsum, dýrum
eða fólki, sem gaman væri að birta í Myndbroti? Ef svo er því ekki að senda
okkur hana til birtingar og leyfa lesendum HEB að njóta hennar líka?
Heima er bezt 471