Heimili og skóli - 01.03.1949, Blaðsíða 21

Heimili og skóli - 01.03.1949, Blaðsíða 21
HEIMILI OG SKÓLI 41 JÓN SIGURÐSSON, cand. theol.: Sálarlífið og meltingin Það er ekki langt að minnast, að sálarfræðin var aðeins stunduð af tak- mörkuðum hóp háskólamanna og um hana vafið eins konar dularblæju, sem almenningi gafst lítill eða enginn kost- ur á að svipta til hliðar. Nú er öldin önnur. Sálarfræðin er meir og meir að verða eign fjöldans, og er löngu orð- in að hagnýtum vísindum. Við skul- um nú til fróðleiks íhuga, hvað sálar- fræðin segir um samband meltingar- innar og sálarlífsins. Þekktur læknir, Glendenning að nafni, hefur sagt, að fæstir magasjúk- dómar eigi sér líkamlegar rætur. Venjulegastur líkamlegra sjúkdóma í maga er þó magasár, eða um 10%. Einnig kemur krabbamein stundum fyrir. Það er álit lækna, að langflestir magasjúkdómar eigi andlegar orsakir, eða um 75%, og jafnvel hafa læknar gengið svo langt að halda því fram, að 90% væru sálrænir. Annars er ekki auðvelt að fá fram nákvæmar tölur um þetta, af skiljanlegum ástæðum. Maginn er þannig skapaður, að hann er heilbrigðastur, þegar sálin hefur sem minnst afskipti af honum. Aðallega stjórnast hann af sjálfvirka taugakerfinu, sem hefur á hendi stjórn nokkurra þýðingarmestu líffæranna, svo að við þurfum engar áhyggjur af þeim að hafa. En við virðumst ekki geta látið okkur það að kenningu verða, að láta þessi líffæri í friði. Við erum, ef svo mætti segja, alltaf að gægjast inn í magann í okkur, og af- leiðingin verður sú, að meltingar- kvillarnir eru einna tíðastir allra sjúkdóma vorra tíma. Slæmur magi hefur í för með sér allar mögulegar truflanir á taugakerf- inu, svo að það er sannarlega tíma- bært, að menn fari almennt að gera sér grein fyrir sambandinu milli taugasjúkdóma og meltingarinnar. Oft hafa menn gefið maganum að sök, að hann ylli taugakvillum, en stað- reyndinni er reyndar snúið þar alger- lega við, en vitanlega af þekkingar- leysi. Það er sjúkt taugakerfi, sem oft- ast nær kemur starfsemi magans úr jafnvægi. Það var hinn frægi lífeðlisfræðing- ur Pavlow, sem fann hin geysi-þýðing- ar miklu áhrif sálarlífsins á melting- una. Með uppskurði einangraði hann hluta af hundsmaga, svona áttunda hluta hans, og gekk þannig frá hon- um, að auðvelt var að mæla melting- arsafa þann, sem myndaðist við melt- ingarstarf skepnunnar. Einnig gerði hann uppskurð á vélindi tilrauna- hundsins og kom þar fyrir pípu, sem tók við fæðunni, svo að hún féll niður í skál í stað þess að komast vanaleið ofan í magann. Hundurinn át nú með beztu lyst í sex klukkustundir, án þess að einn einasti matarbiti lenti í maga hans, en á meðan gáfu magakirtlarnir

x

Heimili og skóli

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimili og skóli
https://timarit.is/publication/1878

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.