Heimili og skóli - 01.12.1949, Blaðsíða 11

HEIMILI OG SK.ÓLI
127
reyndar var meira í orði en á borði.
Viðurkennt var, að hugtakið örviti
ætti aðeins við allra lægsta stig fávita-
heildarinnar, og heitinu var breytt í
Fávitahælið Gamle Bakkehus. Fyrir
nokkrum árum síðan var þessu heiti
breytt í Skólaheimilið Gamle Bakke-
hus, og á það nafn betur við, því að
skólaheimilið vill nú aðeins taka við
fólki, sem hefur einhvern þroskunar-
möguleika; þeim, sem allar bjargir
eru bannaðar, er komið fyrir á Ebbe-
rödgaard. Kellerska stofnunin er nú
flutt til Jótlands, og síðan 1902 höf-
um við haft fjórar aðalstofnanir í Dan-
mörku. sem sé:
1. Stofnanir eyjastiftanna.
2. Kellersku stofnunina.
3. Ribe stofnunina.
4. Vodskov stofnunina.
Hver stofnun hefur fleiri en eitt
hæli, og alls er tala fávitahæla í Dan-
mörku milli 20 og 30.
Lessar fjórar stofnanalteildir skipta
landinu á milli sín. Þær eru sjálfs-
eignarstofnanir, hver með sína stjórn,
sem er tilnefnd af félagsmálaráðherr-
anum.
Aður fyrr var frantfærsla fávita að
miklu leyti byggð á hjálp einstaklinga,
en er nýja félagsmálalöggjöfin var
samþykkt 1933, breyttist jretta. Sam-
kvæmt nýju löggjöfinni er hver og
einn, sem veit eða hefur grun um, að
um fávita er að ræða á heimili, í skóla
eða á öðrum stöðum, skyldur til að
tilkynna yfirvöldunum Jretta; sá, sem
af sérfræðingunt er talinn fáviti, nýt-
ur upp frá því framfærslu þess opin-
bera, nema því aðeins, að foreldrarnir
séu svo efnaðir, að ástæða þyki til að
þau beri nokkurn hluta kostnaðarins.
Tilgangur þessarar greinar er ekki
að kenna lesendum lögfræði, svo að
aðeins nokkrar ákvarðanir, sem máli
skipta, verða nefndar hér.
Hvað læknishjálp og umönnun
snertir, greiðir ríkið allan kostnað við
hvort tveggja. Greint er þó á milli
lág- og hátekjuforeldra. Lágtekjufor-
eldrar greiða ekki neitt, en hátekju-
foreldrar 600 kr. á ári fyrir börn und-
ir 18 ára aldri, en 1200 kr. fyrir ungl-
inga og l'ullorðna. Félagsmálanefnd
ákveður á hverjum tíma þessi gjöld.
Læknar eru skyldir til að tilkynna, ef
Jreir gruna börn undir 1 árs aldri um
fávitahátt; sama skylda hvílir á öllum
skólastjórum. Setji foreldrar, eða aðrir
aðstandendur fávita, sig upp á mótí
Jdví, að börnin lendi undir um-
sjón framfærslunnar, er barnaverndar-
nefnd afhent málið, og sér hún þá
um, að barnið er tekið af heimilinu,
eftir gildandi lögum og reglum.
Þegar tilganginum með framfærsl-
unni er náð, sér stofnunin sjálf um,
að fávitinn verði útskrifaður; forstjóri
fávitahælis má ekki neita að útskrifa
fávita, nema því aðeins, að öll sólar-
merki bendi til þess, að fávitinn verði
hættulegur þjóðfélagsþegn. Ef álitið
er, að fávitinn muni ekki geta alið
upp börn, svo að viðunandi megi telj-
ast, er liann gerður ófrjór; sama máli
gegnir, ef talið er, að þessi aðgerð sé
fávitanum sjálfum fyrir beztu. Sam-
kvæmt lögum frá 1938 mega fávitar
ekki giftast, nema með leyfi dóms-
málaráðherra.
Áður fyrr var allmikil andstaða