Heimili og skóli - 01.12.1949, Blaðsíða 16

132
HEIMILI OG SKÓLI
scm fljótt á litið virðast venjulcgir fá-
vitar, en við nánari athugun kcmur í
ljós, að þau eru ekki eins og fávitar
eru flestir. Þessi börn skera sig úr á
ýmsan hátt. Sum eru fljótari að ljúka
öllum verkum en venjulegt er, geta
sjálf fundið upp á því að hefja eitt-
livert starf, eða þveröfugt. Þau nenna
engu, eru alls staðar á öndverðum
meiði við umhverfið, eru ólátagjörn
og óstýrilát. Þessi börn eru ekki mörg,
en mikið ríður á, að kennarinn haldi
vakandi auga með þeim og reyni að
finna orsakirnar til þess, að þau hafa
gefið tilefni til að vera talin fávitar,
þessar orsakir er oftast að finna í skap-
gerðarbrestum, og er ekki áhlaupaverk
að kippa þeirn í lag. Þegar kennarinn
hefur gengið úr skugga um, að barnið
sé vitgrannt, en ekki fáviti, verður að
útvega því samastað við þess hæfi.
Þegar barnið hefur lokið skóla-
göngu sinni, er það fermt og síðan sent
brott frá skólaheimilinu og í svo-
nefnda fjöskylduvernd.
Fjölskylduverndin er tvenns konar:
fjölskylduvernd á heimili barnsins og
fjölskylduvernd hjá vandalausum og
með eftirliti. Á þennan hátt komast
börnin í heimilislegra umhverfi en
stofnunin getur veitt þeim, en ekki
eru allir fávitar þannig ska])i farnir og
þroskaðir, að hægt sé að senda þá í
fjölskylduvernd, og tekur stofnunin
ákvörðun um, hverjir skuli njóta
hennar og hverjir ekki. Síðan félags-
málalöggjöfin gekk í gildi, hefur fávit-
um, sem njóta fjölskylduverndar,
fjiilgað mjög.
Áður en barn er sent í fjölskyldu-
vernd, er lieimilið athugað vandlega.
Barn, sem nýtur fjöskylduverndar hjá
foreldrum sínum, nýtur eftir sem áð-
ur góðs af framfærzlunni, fær t. d.
ókeypis læknishjálp og nokkurn fjár-
styrk. Auk þess nýtur heimilið ráða,
viðvíkjandi meðhöndlun fávitans,
bæði hvað starf hans og fleira snertir.
Á sumum litlu heimilunum okkar
lieldur kennsla fávitans áfram eftir
fermingaraldur, ef skapgerðargallar
þeirra eru ekki Þrándur í Götu fyrir
dvöl þeirra þar. Dvöl á slíku beimili
getur hlíft bæði íávitanum og foreldr-
um hans við ýmsum skakkaföllum. Fá-
vitinn lærir á þessum heimilum al-
genga vinnu og skilyrði eru góð til
þess að hafa styrkjandi áhrif á skap-
gerð lians, en hún er oft með þeim
hætti, að fávitinn myndi oft stranda á
blindskerjum, ef hann færi beint út í
daglega lífið. Sum heimili veitn ungl-
ingunum tækifæri til að halda skóla-
námi áfram, þótt þeir séu komnir yfir
fermingu. Fjölskylduvernd er á þenna
hátt tnilliliður milli skólaheimilis og
þjóðfélagsins, en tilgangurinn með
framfærslunni er sá, að vanvitar, sem
eru langmestur hluti fáVitanna, geti
lifað og starfað, eins og hverjir aðrir
þjóðfélagsþegnar.
Ungum fávitum getur reynzt erfitt
að venja sig á að eiga að spila upp á
eigin spýtur og bera fulla ábyrgð
gerða sinna. Öll skólaárin hafa þeir
lifað þannig, að þeir hafa ekki þurft
nema agnarögn ábyrgðartilfinningar,
og nú eiga þeir allt í einu að hefja líf í
heimi, sem ekki er sniðinn við þeirra
hæfi, en getur eins vel gefið olnboga-
skot og gleymt að taka tillit til lítilla
fávita. Gangi allt vel í fjölskylduvernd-
inni og langi fávitann til að verða enn
sjálfstæðari, fær hann leyfi til að leita