Heimili og skóli - 01.08.1962, Síða 7

HEIMILI OG SKÓLI
59
ásamt hjúkrunarkonu skólans, farið
með drenginn í sjúkrahúsið.
Mér þótti þetta tortryggilegt og lét
það verða mitt fyrsta verk að afla mér
upplýsinga um málið. Það kom þá í
ljós, sem mig reyndar grunaði, að eng-
inn fótur var fyrir þessari sögu. En
hins vegar rifjaðist það upp fyrir mér,
að einmitt daginn áður hafði drengur
misst vettlinginn sinn niður í þessa
sömu steinþró, og hafði eimitt hinn
nafngreindi kennari haft talsvert fyrir
því að ná í vettlinginn.
Ég tel lítinn vafa á, að þetta litla at-
vik hafi ýtt svo undir ímyndunarafl
drengsins og hugmyndaflug, að þessi
saga varð til. Freistingin til að segja
hana heima sem stórfrétt hefur orðið
svo sterk, að hann féll fyrir henni.
Þetta litla atvik sýnir, að það getur
stundum verið varasamt fyrir foreldra
að trúa öllu, án athugunar, sern börn-
in segja frá af vettvangi skólans. Til-
efnislaus tortryggni í garð barnanna er
þó engu síður hættuleg, og það er betra
að trúa ósannindum en rengja það,
sem þau segja satt.
Einhver algengustu ósannindi skóla-
barna eru þau, sem nefna mætti varn-
arósannindi. Það eru ósannindi til að
verja sjálfan sig, þegar í eitthvert óefni
er komið — þegar þau hafa vanrækt
eitthvað, eða gert eitthvað, sem þau
máttu ekki gera. Þetta er einkum al-
gengt í sambandi við alls konar van-
rækslu og er einkum algengt meðal
barna frá vissum heimilum, þar sem
hlutirnir eru ekki alltaf í sem beztu
lagi: börnin mörg, þröng húsakynni
o. s. frv. Þessi ósannindi eru sjaldan
hugsuð fyrir fram, heldur neyðar-
úrræði, þegar í óefni er komið. Þau
eru afleiðing af öðru og eru stundum
sök heimilanna, svo sem óstundvísi á
morgnana. Þá er það gamalt ráð að
segja, að klukkan hafi verið of sein,
eða jafnvel staðið.
Þessi ósannindi verða oft að vana, ef
orsakirnar eru ekki upprættar í heim-
ilunum, og börnin venjast þá á að
segja ósatt með köldu blóði. Þessi hóp-
ur skólabarna er ekki stór sem betur
fer. En þetta getur gengið svo langt
hjá einstaka börnum, að vafamál er,
hvort þau vita sjálf hvenær þau segja
satt eða ósatt. Þessi ósannindi eru oft-
ast einnig tímabundin, en þó hættu-
leg, því að virðing barnsins fyrir sann-
leikanum hefur beðið mikinn hnekki,
sem kannski verður erfitt að bæta úr.
Hér koma svo nokkur dæmi um vís-
vitandi ósannindi, sem eru hugsuð fyr-
ir fram:
Fyrir mörgum árum var í skólanum
hjá okkur 9 ára drengur. Dag nokkurn
kemur hann að máli við kennara sinn
og biður um leyfi til að fara til tann-
læknis, segist kveljast mjög af tann-
pínu. Þetta var áður en tannlækninga-
stofa kom í skólann og því óhægt að
fylgjast með drengnum. Kennarinn
varð við beiðni hans og kom drengur-
inn ekki meir þann daginn. Næsta dag
segir drengurinn aðspurður frá því, að
tannlæknirinn hafi dregið úr sér tönn-
ina, en biður enn um leyfi til að fara
til hans, og nú þurfi að bora skemmd-
an jaxl. Einnig þetta var veitt og sást
snáðinn ekki meira þann dag. Þriðja
daginn biður hann enn um leyfi til
að fara á fund tannlæknisins, og nú á
að rótarfylla jaxlinn. Kennarann grun-