Læknaneminn - 01.11.1974, Qupperneq 8

Viðhorf í öldrunarlœkningum
Hvað eru öldrunarlækningar (geriatria)? Með
hliðsjón af barnalæknisfræði (pediatriu) mætti
skilgreina alla 65-70 ára og eldri, sem leita þurfa
læknisaðstoðar, sem öldrunarsjúklinga. Margir öldr-
unarlæknar munu aðhyllast þessa skilgreiningu, en
hún mun vart ná viðurkenningu nú sem stendur,
þegar þriðjungur allra spítalasjúklinga eru 65 ára
og eldri (Bretland). Margar skilgreiningar aðrar
eru á lofti um þessa nýju, umdeildu og ekki alls
staðar viðurkenndu sérgrein. The British Geriatrics
Society styðst við svohljóðandi skilgreiningu:
,,01drunarlækningar eru sú grein almennrar (lyf) -
læknisfræði, sem fæst við klíniska, fyrirbyggjandi,
læknanlega og þjóðfélagslega þætti sjúkdóma aldr-
aðra“.
Oldrunarlækningar seni sérgrein
Oldrunarlækningar eru viðurkennd sérgrein íBret-
landi, einnig í Danmörku og Svíþjóð, sums staðar í
Frakklandi, Belgíu og Ástralíu, en ekki í USA og
Sviss t. d. - Svíar byggja sérgreinina að vísu ekki á
aldursflokkum, heldur tala um „long-term care“
krónískra og aldraðra sjúklinga. Islendingar virðast
ætla að feta í fótspor Svía (Grensásdeildin t. d.).
Eru ölúrunarlœUningar ófínni
sérgrein en aðrar?
13. apríl 1974 birtist leiðari í hinu þekkta og víð-
lesna læknisfræðitímariti Lancet, þar sem fjallað er
um öldrunarlækningar. Höfundur spyr, hvort núver-
andi kerfi í Bretlandi sé réttlætanlegt, þar sem sér-
þekking á öldrunarlækningum sé bundin sérstökum
öldrunardeildum þrátt fyrir þá staðreynd, að þriðj-
ungur allra sjúkrarúma sé leginn af öldrunarsjúkl-
ingum. Læknisþjálfun, sem ekki tekur mið af þessu
— heldur blaðið áfram — mætir hvorki raunveru-
legum þörfum læknaefnanna né þjóðfélagsins, sem
Jrau eiga að þjóna.
Hvernig stendur á áhugaleysi lækna á störfum og
sérmenntun í öldrunarlækningum á tímum sívaxandi
Jjarfar? Leiðarahöfundur vísar til rannsóknar, sem
gerð var á síðasta hluta læknastúdentum og kandi-
dötum og sýndi minni, jafnvel Jrverrandi áhuga
Jseirra útskrifuðu fyrir öldruðum sjúklingum. A-
stæðuna kallar leiðarahöfundur „career-oriented
bias against geriatric appointments“, sem þýðir nán-
ast, að ungu læknunum þyki sérnám í öldrunarlækn-
ingum ófínt. Þetta finnst lionum að vonum hart og
vill Jjví leggja alla áherzlu á að laða atorkusama
og gáfaða lækna (Hverjir eru það nú ekki!) í þessa
mikilvægu sérgrein. „Geriatrics is medicine and may
be the general medicine of the future“, endar grein-
in.
Ekki sanimála. Eru öldrunarlœkn•
ingar ónauðsgnleg sérgrein?
27. apríl 1974 birtist grein í Lancet eftir Crockett
nokkurn í tilefni af fyrrnefndum leiðara. Finnst
Crockett leiðarahöfundur einfalda málið óhóflega.
„Hvað sem öðru líður, verðum við að horfast í
augu við Jjað, að öldrunarlæknirinn, sem allt fra
upphafi læknanáms síns er þjálfaður í háþróaðn
greiningar- og meðferðartækni, er á kafi í störfum,
sem í besta falli eru sálfræðilegs og félagslegs eðlis
og þegar verst lætur ákaflega jarðbundin og ekki
hið minnsta andlega hvetjandi, eins og bráð (acute)
læknisfræði fyrir yngra fólk.
Þó að leysa þurfi vandamál í vökva- og elektro-
lytajafnvægi, nákvæmnisatriði (fínessur) í hjarta-
afritum líffærameinafræðileg furðufyrirbrigði (pat-
hologic curiosities), sem reyna á ýtrustu hæfni vel
6
læknaneminn