Úrval - 01.07.1965, Blaðsíða 53

NAPOLEON OG MARIA WALEWSKA
51
biðja hann um að veita Póllandi
ásjá. Sú yngri lét sig engu skipta
olnbogaskot og troðning mann-
fjöldans, heldur tróðst áfram inn
í hóp karlmannanna og reyndi si-
fellt að komast nær vagninum. Hún
var rétt komin af barnsaldri, með
ljóst, liðað hár, skærblá augu og
spékoppa i kinnum. Ilún náði lil
Durocs, sem reið við hlið vagns-
ins, og bað bann um að sjá svo
til, að hún fengi að tala við keis-
ara rétt sem snöggvast.
Duroc furðaði sig á dirfsku þess-
arar pólsku stúlku, sem var aug-
sýnilega komin af aðalsættum og
ekki vön að troðast áfram í hópi
karlmanna. Og hann varð við
beiðni hennar. Hann opnaði vagn-
hurðina, og Napóleon kom auga á
bjartleitt andlit og glampandi augu
ör af tilfinningaofsa, umvafið
gylltu hári. Hann hlýddi á mál
hennár, en sagði ekkert.
Og hana skorti ekki orð. Hún
bauð hann velkominn til Póllands,
skýrði honum frá gleði fólksins
og grátbað hann um að gera Pól-
verja aftur að frjálsri, sameinaðri
Þjóð.
Slík fegurð og slíkur tilfinninga-
hiti hlaut að hafa mikil áhrif, enda
fór svo, að sjálfur keisari Frakk-
lands og sigurvegari Evrópu hreifst
af stúlku þessari, þótt hann væri
vanur alls kyns hjálparbeiðnum
og áköfum sönnunum um undir-
gefni og hollustu. Hann greip blóm-
vönd, sem lá í sætinu við hlið hon-
um og liklcga hefur verið gjöf frá
einhverri sveitar- eða bæjarstjórn,
og rétti henni. Hún beygði kné sín,
vagnhurðinni var lokað, og ljós-
leita höfuðið hvarf sýnum, áður
en keisarinn eða Duroc gætu kom-
izt að þvi, hver hin unga stúlka var.
Stúlka þessi var Marie Walewska
og unga konan, sem hafði fylgt
henni til Brone í þessum erinda-
gerðum fyrir fósturjörðina, var
bezta vinkona hennar, Elzbieta
Abramowicz að nafni. Marie var
eizta dóttir fátækrar, en ættgöfugr-
ar ekkju, er bar ættarnafnið Lacz-
ynska, og tveim árum áður, er Mar-
ie var 16 ára og enn ógift, hafði
hún skrifað Elzbietu langt bréf,
en Elizabeta var gift og bjó í París.
Tvær setningar þess bréfs virðast
nokkurs konar fyrirboði um hinn
mikla harmleik lífs Marie. Önnur
hljóðaði svo: „Ég mun aldrei gift-
ast neinum, sem ég ann ekki hug-
ástum,“ og hin: „Walewski heldur
stöðugt áfram að hrjá mig með að-
dáun sinni.“
Atanase Colonna Wawelski var 68
ára að aldri, vellauðugur landeig-
andi, sem var nú orðinn ekkjumað-
ur öðru sinni. Fyrir móður Marie
var Walewski hugsanlegur fjár-
hagslegur bjargvættur fjölskyld-
unnar og þá einkum bróður Marie,
sem vildi gerast liðsforingi í hern-
um og klifra þar upp metorðastig-
ann. Ef Marie giftist Walewski,
myndi hann leggja fram fé til þess
að gera við hið niðurnídda óðal
fjölskyldunnar, en ibúðarhús þess
var að falli komið. Einnig myndi
hann styrkja bróður Marie og kosta
dvöl hans í París, þar sem honum
gæfist tækifæri til að komast á-
fram fjölskyldu sinni til heiðurs.
Því urðu þau mæðginin mjög