Úrval - 01.06.1970, Page 56

54
ÚRVAL
ur víðar en í Noregi.
Eitt atriði enn er vert að nefna
frá Bergensárum Jóns. Veðurfræð-
ingar fundu mjög til þess, hve treg-
lega gekk að dreifa veðurfregnum
til almennings, en venjan var, þar
eins og hér, að senda þær með rit-
síma til ýmissa staða úti um land
og birta þær sem auglýsingu á al-
roannafæri, með þeim ráðum, sem
tiltæk voru. En breyting var þó í
aðsigi. Útvarpið var að nema land
í Noregi um þessar mundir, og
miklar umræður voru í Bergen um
það, hvernig því skyldi haga, og
jafnvel deilur. Veðurfræðingarnir
tóku drjúgan þátt í umræðunum,
þeir skildu líklega manna bezt, hve
mikil lyftistöng það gæti orðið starfi
þeirra, að árangurinn, veðurspárnar,
bærust hratt og tafarlaust til not-
endanna, sjómannsins við færi eða
nót og bóndans inni í afdal. Jón
komst því á Björgvinjarárum sín-
um í nána kynningu við flest þau
atriði, er urðu þættir í ævistarfi
hans á Islandi.
Árið 1926 verða þáttaskil í starfi
Jóns, því þá segir hann skilið við
Bergen, og flytur heim. Átti þetta
sér nokkurn aðdraganda. Árið 1917
hafði Jörundur Brynjólfsson borið
fram frumvarp um stofnun „veður-
athugunarstöðvar“ í Reykjavík,
eins og það var orðað, en auðséð er
á frumvarpinu, að átt er við vísi að
veðurstofu. Frumvarpið dagaði
uppi, var borið fram á næsta þingi,
en þá vísað frá með rökstuddri
dagskrá vegna ófullnægjandi und-
irbúnings, þó var bent á þörf þess,
að stjórnin athugaði málið nánar.
Við samninga um sambandslögin
eða litlu síðar munu Danir hafa bent
á, að íslendingar þyrftu að taka við
veðurathugunum hér á landi, og
árið 1919 óskaði danska veðurstof-
an eftir því sama. Ekki var þó stofn-
uð veðurstofa að svo komnu máli,
en nýstofnaðri löggildingarstofu
falið starfið, þótt sú stofnun hefði
nálega ekkert til slíkra hluta nema
hæfileika og dugnað forstöðu-
mannsins, Dr. Þorkels Þorkelsson-
ar. Um 1924—25 þótti sýnt, að lög-
gildingarstofuna mætti leggja nið-
ur sem sjálfstæða ríkisstofnun, og
var það gert með lögum árið 1925.
En sjálfsagt þótti, að starfsemi veð-
urfræðideildarinnar þyrfti að halda
áfram og bæta við sérfræðingum.
Leitaði þá Dr. Þorkell til Jóns um
möguleika á, að hann kæmi heim.
Svör Jóns urðu jákvæð, og þegar
Veðurstofunni voru sett lög árið
1926, var Jón skipaður fulltrúi þar.
Hin unga stofnun hlaut erfitt
verkefni, hún átti að spá um eitt
breytilegasta veðurfar á norður-
hveli jarðar, og á svæði þar sem
veðurfregnir voru einna strjálast-
ar. En segja má, að árangurinn hafi
verið ágætur miðað við aðstæður.
Eftir að Jón kom til Veðurstofunn-
ar jókst þessi starfsemi, og varð
smám saman hans verksvið, sér-
staklega eftir að Ríkisútvarpið hóf
útvarp veðurfregna. Munu margir
landsmenn hafa fengið sín fyrstu
kynni af „veðurspám" á þeim árum,
því dreifing þeirra varð miklum
mun víðtækari en með þeim að-
ferðum, sem áður höfðu tíðkazt.
Jón átti mjög ríkan þátt í að móta
form og flutning veðurfregnanna.
Á þessum árum tíðkaðist, að Jón