Úrval - 01.08.1971, Blaðsíða 33

BÖRN ÁN MÓÐURMÁLS ERU RÓTLAUS ...
31
þar sem þessi litla mannvera verð-
ur nú allt í einu að lifa í tveimur
heimum, skólanum, þar sem að-
eins heyrist ókunnugt mál og heim-
ilinu, þar sem móðurmálið er tal-
að. Kennaranum verður það nokk-
ur huggun í erfiðleikum sínum, að
geta farið heim til sín þegar skól-
inn er búinn, en barnið verður að
breyta um tungumál, þegar síðasti
kennslutíminn er úti.
TUNGUMÁLASTRÍÐIÐ.
Sænsk yfirvöld hafa af miklu veg-
lyndi reynt að hjálpa börnum inn-
flytjenda, með því að veita þeim
nokkra tíma sænskukennslu í viku,
auk venjulegu tímanna. Þetta er oft
• til mikillar hjálpar, en af ýmsum
ástæðum erfitt í framkvæmd. í
fyrsta lagi skilja kennararnir oft
ekki finnsku, svo það veldur þeim
erfiðleikum að hjálpa börnunum. í
öðru lagi er það engan veginn víst,
að börnin samþykki og aðlagist allri
þessari sænskukennslu, sem þeim
allt í einu er veitt, án þess að þau
hafi beðið um hana. Alla jafna er
undirstaða þess að nema erlent mál
sú, að maður óski raunverulega að
læra það.
Það er barnalegt að ætla, að
finnskir foreldrar tali sænsku við
börnin sín á heimilunum. í fyrsta
lagi kunna foreldrarnir næstum
aldrei nógu góða sænsku til þess
að geta það og í öðru lagi. er það
almenn regla, að allir foreldrar tala
móðurmál sitt við börnin, ef báðir
foreldrar eru af sama þjóðerni.
Annað mál er það, að skólinn sigr-
ar stundum í þessum tungumála á-
tökum milli heimilis og skóla. Þetta
kemur oft fyrir þegar tvö mál líkj-
ast hvort öðru eins og til dæmis
danska og norska, eða norska og
sænska.
Sjaldnast gerist það, ef móðurmál
foreldranna er mjög ólíkt máli skól-
ans og mál heimilanna styrkist við
daglega snertingu við fólk frá
gamla föðurlandinu. Ef málið í
landinu, sem flutzt var til, væri
heimsmál eins og til dæmis enska,
væru meiri líkur á því, að börnin
lærðu það sæmilega. Meðal annars
vegna hins þekkta, enska umburð-
arlyndis gagnvart þeim, sem mis-
þyrma enskunni látlaust. Sams kon-
ar umburðarlyndi þekkist varla
annars staðar, en því minni sem
þjóð er, því öfgafyllri verður hún
um eigið mál.
Þannig er ástatt um inörg finnsk
börn í Svíþjóð eða hinum Norður-
löndunum, að þau læra ekki mál
til fullnustu. í skólanum læra þau
að lesa og skrifa sænsku, en útkom-
an verður venjulega slæm, þar sem
undirstaðan hefur ekki verið lögð
heima. Á heimilinu læra þau að
tala finnsku, en í raun og veru að-
eins um vissa hluti. Af því leiðir,
að börnin geta talað um sumt á
sænsku, vegna sænskukennslunnar
í skólanum, en um annað bara á
finnsku. Mjög oft hætta þessi börn
í skólanum án þess að Ijúka námi
og fá þá ekki þau prófskírteini sem
eru nauðsynleg til þess að komast
í aðra skóla og til þess að fá vinnu,
sem ekki er sú einfaldasta, lægst
launaða og óþrifalegasta á vinnu-
markaðinum.