Úrval - 01.08.1971, Síða 52

50
ÚRVAL
er þó handleggsmælingin sú sem
bezta vísbendingu gefur um heild-
arfitumagn líkamans.
Flestir rannsakendur byggja enn
á heildarþunga líkamans í saman-
burði við hæð, í því skyni að meta
offitu. í flestum tilfellum gefur
þannig samanburður grófa mynd af
umframfitu, en þess verður þó að
minnast að þungur einstaklingur
getur allt eins verið vöðvafjall eins
og fitubúnt. Engu að síður er al-
mennt hægt að vega og mæla mann-
eskju til þess að komast að fitu-
magni hennar. í könnun sem fram
fór í Bretlandi fannst beint hlut-
fall á milli þunga umfram áætlun
og þykktar fellingar á skinni. Hin
venjubundna fyrirmynd í hæð, sem
þyngd er borin saman við er niður-
staða úr ýtarlegri könnun trygg-
ingarfélaga í Bandaríkjunum. Þar
kom í Ijós að í samræmi við hverja
hæðareiningu var sérstakur þyngd-
arflokkur einstaklinga sem lifðu
lengst — þegar þyngdin var um-
fram þennan stuðul, fór dánarhlut-
fallið vaxandi. Enn fremur, ef ein-
staklingur sem var of þungur létt-
ist og náði æskilegum þunga, minnk-
uðu jafnframt líkurnar á því að
hann félli í valinn fyrir sinn tíma.
Flestir sérfræðingar telja að sá ein-
staklingur þjáist af offitu sem fer
20% fram yfir sína „æskilegu"
þyngd.
Tiltölulega lítið hefur verið um
kannanir á offitu meðal fólks, en
í könnun sem gerð var í London
á tímabilinu 1966—‘67 kom í ljós að
25% kvennanna og 18% karlmann-
anna voru 20% eða meir umfram
æskilega þyngd. Slíkar tölur gefa
töluverðar ástæður til áhyggju.
Ekki aðeins styttist líf við offitu,
heldur eru einnig sjúkdómar mikl-
um mun tíðari meðal fólks sem er
feitt. Má þar telja hjartasjúkdóma,
háan blóðþrýsting og sykursýki,
sem allt geta verið banvænir sjúk-
dómar. Auk þess má nefna að sam-
félagslegar afleiðingar offitu geta
verið mjög erfiðar, einkanlega hjá
stúlkum á kynþroskaskeiðinu.
Þótt ein af hverjum fjórum kon-
um og nær því einn af hverjum
fimm mönnum í samfélaginu þjá-
ist af offitu, þá verður að gæta þess
að þetta er meðaltal. Tveir áhrifa-
þættir aðrir grípa inn í myndina:
aldur og samfélagsstaða. Útbreiðsla
offitu fer stighækkandi eftir aldri,
hún er sjaldgæfust meðal barna-
skólabarna (1,3 prósent) í Englandi,
— eykst upp í 5 prósent þegar líð-
ur að kynþroskaskeiðinu og stígur
upp í 15 prósent síðast á táninga-
aldrinum. Á miðjum aldri hefur hún
lagt undir sig nær því 50% af þegn-
um þjóðfélagsins. Offita er jafn-
framt algengari meðal einstaklinga
hinna „vinnandi stétta" heldur en
efri stéttanna, en þessa síðustu nið-
urstöðu er ákaflega erfitt að heim-
færa við íslenzkar aðstæður.
Þá offitu sem smám saman hleðst
á fólk upp úr miðjum aldri mætti
nefna „fitusöfnun fullþroskaskeiðs-
ins“. Líklegast er að hún stafi af
minnkandi orkueyðslu, án þess að
um samsvarandi minnkun sé að
ræða í inntöku orkueininga. ÞaS er
grundvallarregla sem enn hefur eng-
in undantekning fundizt á, aS þyngd
líkamans mun aSeins haldast stöS-
ug ef neyzla hitoeininga (caloria)