Úrval - 01.01.1974, Blaðsíða 42

40
URVAL
framtíð, sem er ekki svo mjög langt
undan? Eigi eldflaugar Tsiferovs að
geta borað 20—25 km djúpa holu,
mun slíkt krefjast röralengju úr
titanium eða jafnvel tunnubor-
turns. En það verður ekki þörf
fyrir fjarskiptaleiðslur frá eldflaug
inni til yfirborðs jarðar. Eldflaug-
in er tiltölulega óháð slíku, og er
sú staðreynd geysilega mikilvæg.
Slíkur bor hefur miklu meira
hreyfingarfrelsi og möguleika en
hefðbundnir borar, þar eð ekki þarf
lengur að notast við endalausa
lengju af þungum rörum. Hann
mun geta farið fram hjá ýmsum
hindrunum í jörðu niðri og rann-
sakað nánar jarðlög, sem virðast
sérstaklega áhugaverð. Hann getur
hegðað sér eins og nokkurs konar
„neðanjarðarakrobat".
Hann mun einnig rekast á færri
óyfirstíganlegar hindranir en hinn
hefðbundni bor. Hátt hitastig hef-
ur eyðileggjandi áhrif á vélknúinn
bor. Það dregur mjög úr endingu
hans. En þegar um eldþrýstibor er
að ræða, mun hátt hitastig auð-
velda honum að brenna göt á harð-
ar klappir, sem eru mjög hættu-
legar jafnvel hinum hörðustu dem-
antsboroddum.
Eldflaugin mun mynda neðan-
jarðarborholu með „sambræddum"
veggjum og mun þeyta grjótmylsn-
unni upp eftir holunni vegna krafts
þrýstiloftsins, sem hún gefur frá
sér. Þessi loftknúna ,,póstþjónusta“
mun gera jarðfræðingum fært að
rannsaka samsetningu jarðlaganna,
sem eldflaugin grefur sig í gegn-
um.
Þegar eldsneytisbirgðir flaugar-
innar þrjóta, mun púðurkveikjan
springa og ýta bornum upp á yfir-
borðið aftur, líkt og kúlu, sem skot-
ið er úr skammbyssu. Þá mun flaug
in verða hlaðin að nýju og leggja
af stað í nýjan leiðangur til undir-
heima.
En það verður kjarnorkuborinn,
sem mun skapa sérstaklega freist-
andi möguleika. Þar mun í raun-
inni verða um að ræða sjálfknúna
neðanj arðarrannsóknarstof u, búna
kjarnakljúf, sem knýr hana áfram.
Hennar eigin hiti mun brenna
henni leið gegnum kletta, hversu
harðir sem þeir eru. Hún mun geta
farið í langa rannsóknarleiðangra
um neðanjarðarríki Plútós, leið-
angra, sem taka mánuði og jafn-
vel ár. Og hún mun senda regiu-
legar skýrslur upp á yfirborðið um
þær efnagreiningar, sem hún hef-
ur framkvæmt, alveg eins og hinn
sovézki Lunokhod sendi til jarðar
upplýsingar um eðlisfræðilega og
efnafræðilega eiginleika og sér-
kenni tungljarðvesins, en vísinda-
menn á jörðu niðri unnu.síðan úr
upplýsingum þessum. Líklega mun
það verða mögulegt fyrr eða síðar
að rannsaka iður jarðar á margra
tuga kílómetra dýpi og síðan á
mörg hundruð eða jafnvel mörg
þúsund kílómetra dýpi.
En hér er auðvitað aðeins um
hugmyndir að ræða, en samt hug-
myndir, sem grundvallaðar eru á
traustum vísindalegum grundvelli.
Og það er reyndar ekki svo lan<ít
síðan, þegar öllu er á botninn
hvolft, að áætlanir um að smíða
kjarnorkukljúfa og geimflaugav
virtust hugarórar einir.