Goðasteinn - 01.03.1971, Side 15

Guðbrandur Magnússon:
Upphaf
samvinnu-
verzlunar
í Rangárþingi
Island var auðugt land fram að siðaskiptum. Eftir þau færðist
konungsvaldið í aukana, og í skjóli þess áttu fjárplógsmenn auð-
veldara með að ota sínum tota. Kom það ekki sízt fram á sviði
verzlunar og viðskipta og leiddi brátt til sérleyfa að mega reka
verzlun í hinum ýmsu löndum og byggðarlögum. Það var hin
alræmda einokun, sem um aldir mergsaug þjóðina öllu öðru
fremur.
Upp úr því, að þjóðin öðlaðist verzlunarfrelsi laust eftir miðja
síðustu öld, tók hagur hennar nokkuð að vænkast. Smám saman
færðist verzlunin á íslenzkar hendur. Má þar minna á vcrzlunar-
samtökin við Húnaflóa og Gránufélagið undir forystu Tryggva
Gunnarssonar. Einnig Ásgeirsverzlunina á ísafirði og Wathnc-
verzlanirnar á Austurlandi, sem jafnvci áttu gufuskip til milli-
landasiglinga. Jafnframt taka cinstaklingar víða um land að snúa
bökum saman, stofna pöntunarfélög og síðar kaupfélög til kaupa
á erlendum lífsnauðsynjum og þá einnig til þess að koma íslcnzk-
Goðasteum
13