Goðasteinn - 01.03.1971, Page 48

Þórður Tömasson:
Hugað að Hávamálum
Getum við vænzt þess að finna nýja texta að kvæðum forn-
aldar? Fræðimenn munu svara því ncitandi. Hver krókur og kimi
safna er væntanlega þaulkannaður, og ekki er von til þess, að
íslenzk jörð lumi á neinu markverðu á því sviði. Hér eru aðrar
aðstæður en í sólbökuðum söndum og klettum Egyptalands og
Jórdaníu. Rannsóknir síðustu ára á Bryggjunni í Bergen í Noregi
hafa þó opnað óvænta útsýn á þessu sviði, og kynni fleira á eftir
að kcma ef vel væri leitað.
Alkunnugt er, að texti flestra Eddukvæða er byggður á hand-
riti Konungsbókar Sæmundar Eddu. Heita má þar undantekning
texti Völuspár, sem er með nokkuð öðrum hætti í Hauksbók. Nú
munu ekki skiptar skoðanir um það, að kvæði, sem lengi var
aðeins til í minni manna, hlaut þó nokkuð að breytast í meðför-
um. Líklegt er t. d., að Norðlendingur og Sunnlendingur hefðu
ekki þulið Völuspá með sama orðalagi í öllum greinum.
Vart kemur annað til greina en mörg Eddukvæði hafi verið
skrifuð upp víðar en á einum. stað á íslandi, er fyrst var farið
að festa þau á bók, en í heild hefur eyðingin ekki þyrmt öðrum
textum en þeim, sem komnir eru frá Konungsbók eða forriti
hennar. Árni Magnússon kvaðst hafa misst Sæmundar Eddur
geysimargar í brunanum í Kaupmannahöfn, en að því er bezt er
vitað, voru þær allar runnar frá Konungsbók. Nú væri þó sízt
fyrir það að synja, að fleiri textar hefðu geymzt allt til 17. aldar,
sem varð skinnbókum þjóðarinnar skeinuhættari en flestar fyrri
aldir, ef að líkum lætur. Hitt er líka glöggt, að ekki þarf nema
citt pappírshandrit að vera milli skinnblaða, sem liðu undir lok
á 17. öld og handrits, sem skráð var á seinni hluta 18. aldar.
46
Goðasteinn