Goðasteinn - 01.03.1971, Page 69

íirs. Var þar yfirsmiður Hjörleif'ur Jónsson trésmiður og bóndi í
Skarðshlíð. Kirkjubrak og kirkjumunir ýmsir dreifðust á uppboði
1896, þar á meðal tvær altaristöflur. Önnur var seld á kr. 1,50,
líklega Sighvati Árnasyni í Eyvindarholti. Hina, enn eldri“, keypti
Árni Árnason í Mið-Mörk á 40 aura. Kirkjuhurðin gamla var
keypt af Sighvati í Eyvindarholti. Henn fylgdi mikil járnskrá,
flúruð og fögur að smíði. Á hana er letrað ártal, 1761, og fanga-
mark: Sr. SIS. Sennilega táknar þetta nafn gamla prófastsins í
Holti, sr. Sigurðar Jónssonar, og skal ósagt látið að sinni, hvort
skráin cr í öndverðu gjöf hans til kirkjunnar, en nú mun hún ein
merkasta kirkjuskrá landsins frá gamalli tíð. Skráin er varðveitt í
byggðasafninu í Skógum og hurðin einnig til sönnunar því, að
hvortveggja eigi saman.
Árið 1969 var ný, glæsileg steinkirkja vígð í Stóra-Dal, sem
með turni sínum bendir hátt til himins. Gamla kirkjan stóð til
útmánaða 1970, en þá var hún rifin og timbrið selt á uppboði.
Frá því eignaðist byggðasafnið í Skógum eina fjöl úr klæðningu
kirkjunnar, sem reist var 1843, og er á hana markaður lykill, hið
forna rekamark kirkju Péturs postula í Dal undir Fjöllum.
Prestar Dalsþinga sátu tíðast á seinni öldum á lénsjörðinni
Mið-Mörk. Við brottför sr. Björns Jónssonar frá Dalsþingum
1860 var sr. Þorvarði Jónssyni í Holti falið að gegna þar prests-
störfum. Sóknarmenn kunnu- því illa að missa sinn heimaprest.
Sr. Þorvarður fór frá Holti 1862. Á öskudaginn það ár skrifar sr.
Sæmundur Jónsson í Hraungerði vini sínum sr. Davíð Guðmunds-
syni á Hofi: „Ég held ég verði að segja þér dálitla sögu af sr,
Þorvarði í Holti, þó hún taki af rúm, því hún má heita einstök
á 19. öld. Orsökin til, að hann sótti frá Holti, var ósamlyndi, sem
hann var kominn í við Dalsóknarmenn, eftir að Dalurinn var
sameinaður við Holt. Þeir vildu ekki sameininguna vegna óhægð-
ar, án þess þeir hefðu nokkuð verulegt móti séra Þorvarði, en
hann skildi það svo eins og það væri af fjandskap við sig og
varð svo óvild úr. Þegar borið hefur að messa í Dal, hefur
prestur komið en farið í fýlu, því sóknarmenn hafa alls ekki látið
sjá sig. En einu sinni kom utansveitarfólk svo messufært var, en
prestur komst í vandræði, af því hann hafði ekki annað í vasan-
Goðasteinn
67