Úrval - 01.12.1980, Qupperneq 43

SIGRASTÁ SÍGENGUM KVÖLUM
41
enninu sem hún sagði að væri eins og
að , ,járni væri þrýst í gegnum það’ ’.
Útgönguleið gerð
Á höfuðkvaladeild sjúkrahússins
lærði Alison að slaka á með því að
spenna sig og slaka snöggt á líkams-
vöðvunum hvað eftir annað, frá
hvirfli til ilja. Þegar hún kom að
vöðvunum í enninu skrúfaði hún þá
upp í bestu bókasafnsgrettuna — og
slakaði áþeim.
Tvær elektróður voru festar á enni
hennar úr vél sem mælir kraftinn í
vöðvaspennunni í heyranlegum
smellum. Alison fann að því meira
sem hún gat fækkað smellunum þeim
mun minna spennt varð hún. Brátt
gat hún linað spennuna án vélarinnar
og innan nokkurra vikna fór hún
afturí vinnuna, algjörlega læknuð.
Á meðan fleiri og fleiri hugvits-
samlegar uppfinningar og tækni þró-
ast til að hjálpa minnihluta þeirra
sem þjást, eru það lyfjarannsóknir
sem lofa mikiu. Eitt af kröftugustu
verkjalyfjunum sem þekkist er
morfín, seyði úr valmúafræjum, en
vegna þess að það er ávanalyf hafa vls-
indamenn lengi leitað að öðrum
kosti.
Árið 1975, tveimur árum eftir að
bandarískir vísindamenn uppgötvuðu
móttökufrumur í heilanum sem tóku
á móti morfíni, var sannað að lík-
aminn framleiðir í raun sitt eigið
morfínlíki. Hans Kosterlitz prófessor
og dr. John Hughes sem starfa við
háskólann í Aberdeen einangruðu
tvö efni úr heila svíns sem höfðu
sömu áhrif og morfín í tilraunum á
rannsóknastofu. Þessi efni voru nefnd
enkephalins — dregið af gríska
orðinu sem þýðir , ,í höfðinu’ ’.
Á meðan höfðu vísindamenn við
Landsstofnunina fyrir læknarann-
sóknir í norðvestur London einangrað
jafnvel enn sterkara náttúrulyf í lík-
amanum sem kallað er beta-
endorphin, sem er 100 sinnum kröft-
ugra en morfín. Lyfjafyrirtæki eru nú
að reyna að samtengja þessi lyf til að
framleiða kröftugt, öruggt verkjalyf
sem ekki orsakar ávana. Enn meira
spennandi eru horfurnar á að finna
upp lyf eða aðra tækni sem örvar lík-
amann að búa til sitt eigið deyfilyf
eftir þörfum og lina þannig kvalir
eftir þörfum.
Dr. Sampson Lipton, aðstoðarfor-
seti bresku stofnunarinnar fyrir fólk
með ólæknandi kvalir, er nú að setja
upp fyrstu stofnunina í heiminum til
að rannsaka létti á kvölum með sjóði
frá nýlega stofnaðri góðgerðastofnun,
Sjóðinum til léttis kvölum. Þar sem
fjármagnið er gefið, gæti þessi
stofnun jafnvel komið á enn meiri
framförum í takmörkunum kvala.
,,Það er ekki hægt að lækna allar
tegundir kvala,” segir dr. Lipton.
,,Fyrir fjóðung sjúklinga er lítill eða
enginn léttir; öðrum fjórðungi getum
við hjálpað að minnsta kosti að vera
heima eða fara aftur til vinnu; en fyrir
nærri helming sjúklinganna getum
við náð framúrskarandi góðum ár-
angri í takmörkun á kvölum. Svo