Úrval - 01.12.1980, Side 89

VÍSINDIN KANNA EFNAFRÆÐI ÁSTARINNAR
87
Connecticut, hefur einnig skrifað
mikið um þessi efni. Hún gerir
skarpan greinarmun á því, sem hún
kallar einfalda ást eða tilfallandi
kynlíf og því, sem hún kallar raun-
verulega ást. Slík ást krefst alls eða
einskis. „Raunveruleg ást á hæsta
stigi yfirskyggir öll önnur sambönd,”
segirTennov.
Hvernig má þá vera, að svo mörg
sambönd, sem byrja sem raunveruleg
ást á hæsta stigi, dofna og leysast upp
eða enda með skilnaði, ef um hjóna-
hand er að ræða? Ein skýringin er sú,
að við verðum ekki ástfangin af
manneskjunni sjálfri ,,per se”, heldur
af þeirri fegruðu, hugrænu ímynd,
sem ekki er ætíð samstiga þeirri
mynd, sem aðrir sjá af viðkomandi.
Astin er blind, segir máltækið.
„Vonbrigðin eru þvílík, þegar
augu hins blindaða óhjákvæmilega
ljúkast upp,” segir Money, ,,að
þannig samband er dæmt til að
mistakast, og oftlega endar það með
deilum, sem jafnvel snúast upp I
haturog ofbeldi.”
Eftir að hafa rannsakað og borið
saman ótal ástarsambönd, hefur
Money komist að þeirri niðurstöðu,
að þar sem aðilarnir bæta hvor annan
upp, er möguleikinn mestur til þess
að sambandið verði gott og varanlegt.
„Það skiptir ekki máli, hvort aðilarnir
eru likir eða andstæðir í skapi og
gjörðum eða til dæmis hvað
áhugamál snertir,” segir Monev.
„Það sem máli skiptir er, að þau svari
þeim hugmyndum, sem hvort um sig
hefur gert sér um mótaðilann. ’'
Money og Tennov eru sammála
um, að rómantísk ást haldist
venjulega I hámarki í tvö til þrjú ár.
,,Það kann að vera háttur náttúr-
unnar til þess að tryggja þungun og
viðhald mannkynsins,” giskar Money
á. En þau eru einnig sammála um, að
þótt ástríðublossinn sé dæmdur
til að dofna með árunum, geti
friðsælla samneyti hæglega viðhaldið
sambandinu og treyst það til
frambúðar.
,,Það sem raunverulega skiptir
máli í áranna rás,” skrifar Money.
,,er hæfileikinn til þess að aðlaga
væntingar og ímyndir eftir
aðstæðum. Tvær manneskjur, sem
uppfylla væntingar hvor annarrar
eftir því sem aldurinn færist yfir,
halda áfram að elskast. Að öðrum
kosti þróast þærhvorfráannarri.”
Þetta kann hins vegar að vera
fræðilegt atriði í ljósi líffræðilegra
rannsókna, sem eiga sér stað um
þessar mundir. Vísindamenn við New
York State Psychiatric Institute í
Columbia Presbyterian lækna-
miðstöðinni hafa nú um nokkurt
skeið unnið að rannsóknum á
amphetamínskyldu efni, svokölluðu
phenylethylamíni, í þvagi fólks, sem
verður oft — og yfirleitt með skelfi-
legum afleiðingum — ástfangið.
„Kenning okkar er sú, að „ást-
fanginn heili” ausi út frá sér
phenylethyiamíni í ríkari mæli en
undir venjulegum kringumstæðum,”