Goðasteinn - 01.09.2018, Blaðsíða 116

114
Goðasteinn 2018
af skornum skammti því börn þurftu að taka þátt í bústörfunum um leið og þau
höfðu einhverja burði til.
Ekki er gott að segja til um frekari barnafræðslu sem hann afi minn naut
en þá sem fór fram á heimilinu. Vinna utan heimilis hefur ekki verið mikil og
ef um það var að ræða hjá ungu fólki var venjan að launin færu til heimilisins.
Í manntalinu 1910 var hann skráður vinnumaður í Ósgröf. Í dag hefði hann
verið skráður háskólanemi og trúlega verið á námslánum. Eitt er víst að Árni
afi minn bar mikla menntaþrá í brjósti og í raun óskiljanlegt hvernig hann gat
brotist til mennta eins og hann gerði. Hægt er að velta fyrir sér hvort presturinn
sem eftirlit hafði með uppfræðslu barna hafi haft þar hönd í bagga. Um það er
aldrei hægt að setja fram annað en getgátur.
flensborg og Kennaraskólinn
Hann Árni afi minn fór suður og menntaði sig. Hvernig sem hann fór að
því, sérstaklega fjárhagslega. Hann byrjaði á því að fara í Flensborgarskólann í
Hafnarfirði. Sá skóli var fyrst stofnaður sem barnaskóli árið 1877 en árið 1882
var honum breytt í alþýðu- og gagnfræðaskóla. Þar varð til fyrsti vísir að kenn-
aramenntun á Íslandi. Frá Flensborgarskóla útskrifaðist afi árið 1907. Hann lét
ekki þar við sitja. Það sama ár voru sett á Íslandi almenn lög um fræðslu barna
á Íslandi. Markaði þessi lagasetning upphaf almennrar skólafræðslu í landinu.
Byggður var skóli til að mennta kennara við Laufásveg í Reykjavík sem tók
til starfa þann 1. október 1908. Nú vantaði menntaða kennara í landinu. Fyrsta
árið voru nemendur 54 en kennarar voru þrír. Til að byrja með tók námið þrjú
ár. Afi fór í Kennaraskólann og útskrifaðist þaðan árið 1911.
Fátt er vitað um líf afa míns á skólaárunum svo sem hvar hann bjó, fjárráð
hans og þess háttar. Þó hann væri öflugur bréfritari og margt til af því sem
hann skrifaði þá er ekkert frá þessum tíma að vitað sé. Þórbergur Þórðarson,
rithöfundur, gekk í Kennaraskólann á þessum tíma og í bók sinni Ofvitanum
gerði hann grein fyrir skoðunum sínum á því sem fram fór í „musteri viskunn-
ar“ eins og hann kallaði skólastofuna.
Á þessum tíma var mikil gróska og þróun á flestum sviðum þjóðfélagsins.
Skólafélagar afa voru margir hverjir miklir andans menn sem drukku í sig
strauma og stefnur frá öðrum löndum. Þeir hafa fylgst með sjálfstæðisbar-
áttunni og hafa fagnað þegar Íslendingar fengu heimastjórn 1904 og eigin
ráðherra. Það hefur verið töluvert annað að fylgjast með heimsviðburðum þá
heldur en nú á dögum alheimsnetsins. En það voru skipaferðir; bréf, blöð og
bækur bárust hingað og námsmenn sem dvöldu í Kaupmannahöfn fluttu fréttir
og auðguðu andann.