Sjómannadagsblað Snæfellsbæjar - 01.06.2008, Qupperneq 44

42
Sjómannadagsblað Snæfellsbæjar 2008
Ræða á sjómannadegi í Ólafsvík 2007
Góðan dag gott fólk og gleði-
lega hátíð, sérstaklega vil ég óska
sjómönnum og fjölskyldum þeirra
til hamingju með daginn. Eins og
kynnirinn sagði hér áðan þá heiti
ég Tryggvi Leifur Óttarsson og
hef undanfarin 15 ár starfað sem
framkvæmdastjóri Fiskmarkaðs Is-
lands hf.
Mesti hátíðisdagurinn
Sjómannadagurinn hefur alltaf
verið mesti hátíðardagur ársins í
mínum huga, og ávallt mikið um
að vera á þessum degi á Hell-
issandi, þar sem ég er uppalinn.
Fyrstu sjómannadagarnir sem ég
man eftir eru í kringum 1970 og
fóru hátíðarhöldin á Sandi þá
fram á Drimbunum sem kallaðar
eru og eru rétt ofan Keflavíkurvar-
ar. Þar voru aldraðir sjómenn
heiðraðir, keppt í reiptogi, neta-
bætningu, beitningu, pokahlaupi,
knattspyrnu og tunnuhlaupi svo
fátt eitt sé nefnt. Síðar flytjast há-
tíðarhöldin upp í sjómannagarð,
þar sem byggð hefur verið upp
myndarleg aðstaða m.a. með sjó-
minjasafni, sem er í endurgerðum
torfbæ sem hét Þorvaldarbúð og
stóð niðri á Sandi, danspalli, eftir-
líkingu af aflraunasteinunum á
Dúpalónssandi og styttu til minn-
Tryggvi Leifur Óttarsson
ingar um drukknaða sjómenn.
Sjómannagarðurinn á Hellissandi
er án efa fjölsóttasti viðkomustað-
ur ferðamanna í plássinu.
Um þetta leyti færast hátíðar-
höldin yfir á laugardaginn líka og
breytist sjómannadagurinn þar
með í tveggja daga hátíð. Hátíð-
arhöldin á laugardeginum fara
fram í Rifshöfn, þar er m.a. keppt
í kappróðri, stakkasundi,
koddaslag og jakahlaupi, þar sem
vörubretti eru í hlutverki jakanna.
Ekki er hægt að gera sjómanna-
deginum á Hellissandi skil nema
minnast á sjómannamessuna, sem
ávallt er fjölsótt og haldin á
sunnudeginum. Síðast en eldti síst
er það svo sjómannadansleikurinn
sem haldinn er í Röstinni að
kveldi hvers sjómannadags. Ein-
hverju sinni var reynt að færa
dansleikinn fram á laugardaginn
en það skilaði sér í annað hvort of
góðri eða of bágborinni heilsu
viðstaddra við hátíðarhöldin á
sunnudeginum og því var dans-
leikurinn snarlega fluttur aftur til
sjómannadags.
Aukið frjálsræði
Sjávarútvegur hefur allt frá
landnámi verið snar þáttur í þjóð-
arbúskap okkar íslendinga, en
lengst af við aðstæður sem ekki
þættu merkilegar í dag. Sjórinn
var sóttur á árabátum og meðferð
og ráðstöfun aflans var ekki upp á
marga fiska. En á 19. öld, skútu-
öldinni, hófst útgerð þilskipa og
fyrstu útgerðarfyrirtækin, sem
eitthvað kvað að, urðu til. Einok-
unarhöftunum var hrundið og ís-
lendingar fóru sjálfir að höndla
með sínar sjávarafurðir til útlanda.
Þar af leiðandi skilaði arðurinn af
fiskútflutningnum sér heim til Is-
lands í stað þess að verða eftir í
danaveldi. Þetta varð íslenskum
útvegsmönnum mikil hatning til
framfara og eflingar sjávarútvegs-
ins.
Vélvæðing bátanna hefst svo
fyrir alvöru í byrjun síðustu aldar
og í kjölfarið fylgdu miklar fram-
farir í íslenskum sjávarútvegi.
Aukið frjálsræði í viðskiptum og
bættar samgöngur til og frá land-
inu hafa átt gríðarlega stóran þátt
í að auðvelda markaðssetningu
sjávarafurða okkar og ekki síst
stutt þá þróun sem hér er vitnað
til. Þessar öru framfarir ruddu
einnig brautina fyrir framförum í
öðrum atvinnugreinum og lögðu
grunninn að þeirri velsæld sem
við búum við í dag. En ekkert af
þessu er sjálfsagt og við sem búum
þetta land verðum að standa vörð
um lífsgæðin og leitast við að nýta
auðlindir okkar með skynsamleg-
um hætti. Við sem störfum í sjáv-
arútvegi og förum höndum um
íjöregg þjóðarinnar berum sér-
staka ábyrgð í þessu sambandi og
ber okkur því að haga framgöngu
okkar með ábyrgum hætti.
Ær og kýr gengu sjálfala
Sjávarútvegur er samheiti yfir
alla nýtingu sjávargagns, hvort
sem um ef-að ræða fisk í sjó, fugl í
björgum, fjörunytjar eða nýtingu
sjávarspendýra. Sel og hvalveiðar
hafa lengst af verið mikilvægur
þáttur í okkar sjávarútvegi, skapað
mildar útflutningstekjur og við-
haldið ákveðnu jafnvægi á milli
tegunda í hafinu. Nú er aðalfundi
hvalveiðiráðsins nýlokið og sem
betur fer þá virðist sem sú sam-
kunda sé að verða faglegri í háttar-
lagi og vonandi að færast nær
markmiði sínu og skilgreindum
tilgangi um að veita ráðgjöf um
skynsamlegasta verndun og nýt-
ingu hvala. Það er álit þeirra er
gerst til þekkja að aukum við ekki