Skógræktarritið - 15.10.2020, Síða 30

SKÓGRÆKTARRITIÐ 202030
4 Berlin, M., Persson, T., Jansson, G., Haapanen, M., Ruotsalainen,
S., Bärring, L. & Andersson, G.B. 2016. Scots pine transfer effect
models for growth and survival in Sweden and Finland. Silva
Fennica, 50: 1-21.
5 Bevan, D. 1987. Forest insects: A guide to insects feeding on
trees in Britain. Forestry Commission Handbook, No.1, H.M.
Stationery Office, 153 bls.
6 Chilima, C. & Leather, S.R. 2001. Within-tree and seasonal distri-
bution of the pine woolly aphid Pineus boerneri on Pinus kesiya
trees. Agricultural and Forest Entomology, 3 (2): 139-145.
7 Day, R.K., Kairo, M.T., Abraham, Y.J., Kfir, R., Murphy,
S.T., Mutitu, K.E. & Chilima, C.Z. 2003. Biological control of
homopteran pests of conifers in Africa: In Biological control in
IPM systems in Africa ( Eds: Neuenschwander: P., Borgemeister,
C.) CAB International, Wallingford, UK, pp. 101-112.
8 de la Mata, R., Hood, S. & Sala, A. 2017. Insect outbreak shifts
the direction of selection from fast to slow growth rates in the
long-lived conifer Pinus ponderosa. Proceedings of the National
Academy of Sciences of the United States of America, 114:
7391–7396.
9 Guðmundur Halldórsson og Aðalsteinn Sigurgeirsson. 1993.
Ársrit Skógræktarfélags Íslands, 1993: 79-89.
10 Hákon Bjarnason. 1943. Um ræktun erlendra trjátegunda. Ársrit
Skógræktarfélags Íslands, 1943: 11-62.
11 Jón G. Ottósson. 1988. Furulús (Pineus pini). Ársrit Skógræktar-
félags Íslands, 1988: 41-45.
12 Jón G. Pétursson. 1999. Skógræktaröldin. Samanteknar tölur
úr Ársriti Skógræktarfélags Íslands. Skógræktarritið, 1999 (2):
49-53.
13 Lárus Heiðarsson, Brynjar Skúlason og Aðalsteinn Sigurgeirsson.
2012. Kvæmaval skógarfuru – niðurstöður frá 7 ára kvæmatil-
raun. Rit Mógilsár, 26: 33-34.
14 Madoffe, S.S. & Austara, Ø. 1990. Impact of pine woolly aphid,
Pineus pini (Macquart) (Hom., Adelgidae), on growth of Pinus
patula seedlings in Tanzania. Journal of Applied Entomology,
110: 421–424.
15 Madoffe, S.S. & Austarå, Ø. 1993. Abundance of the Pine Woolly
Aphid Pineus pini in Pinus patula stands growing on different sites
in the Sao Hill district, Tanzania. The Commonwealth Forestry
Review, 72: 118-121.
16 Mailu, A.M., Khamala, C.P.M. & Rose, D.J.W. 1978. Evaluation
of pine woolly aphid damage to Pinus patula and its effect on
yield in Kenya. East African Agricultural and Forestry Journal, 43:
259–265.
17 McClure M.S. 1982. Distribution and damage of two Pineus
species (Homoptera: Adelgidae) on red pine in New England.
Annals of the Entomological Society of America, 75 (2): 150-157.
18 Nakao, H., Funasaki, G., Higa, S. & Lai, P. 1981. Introductions
for biological control in Hawaii-1977 and 1978. Proceedings of
the Hawaiian Entomological Society, 23: 425–426.
19 Rasmann, S., De Vos, M., Casteel, C.L. et al. 2012. Herbivory
in the previous generation primes plants for enhanced insect
resistance. Plant Physiology, 158: 854–863.
20 Sigurður Blöndal. 1995. Innfluttar trjátegundir á Hallormsstað.
Skógrækt ríkisins.
21 Yakovlev, I., Fossdal, C.K., Skrøppa, T., Olsen, J.E., Jahren, A.H.
& Johnsen, Ø. (2012. An adaptive epigenetic memory in conifers
with important implications for seed production. Seed Science
Research, 22: 63–76.
22 Zas, R., Cendan, C. & Sampedro, L. 2013. Mediation of seed
provisioning in the transmission of environmental maternal effects
in maritime pine (Pinus pinaster Aiton). Heredity, 111: 248–255.
Höfundar: LÁRUS HEIÐARSSON,
BJARNI D. SIGURÐSSON,
BENJAMÍN ÖRN DAVÍÐSSON,
BRYNJA HRAFNKELSDÓTTIR,
AÐALSTEINN SIGURGEIRSSON,
BRYNJAR SKÚLASON,
MARÍA DANÍELSDÓTTIR VEST OG
GUÐMUNDUR HALLDÓRSSON
á sínum tíma.13 Þessi rannsókn gaf ekki
tækifæri á að skoða möguleg áhrif þessara
þátta. Tekist hefur að draga úr furulúsar-
faröldrum í öðrum löndum með að flytja
inn náttúrulega óvini18,7 sem gefur til kynna
að skortur á náttúrulegum óvinum hér á
landi gæti hafa verið lykilþáttur í mögnun
furulúsarfaraldursins.
Sá efniviður sem leynist í íslensku
skógarfurukvæmunum sem lifðu af
faraldurinn fyrir 60 árum síðan er að
okkar mati allrar athygli verður og þær
niðurstöður sem nú liggja fyrir benda til
þess að við þær aðstæður sem hér ríkja hafi
hann nokkra yfirburði yfir erlend kvæmi. Af
þessum sökum teljum við að innflutningur á
nýjum skógarfurukvæmum sé ekki vænlegur
kostur. Vænlegri kostur væri að rannsaka
betur þá skógarfuru sem lifði faraldurinn
af með tilliti til vaxtarhraða, viðargæða
og mótstöðuafls gagnvart furulús. Auk
þess væri áhugavert að skoða möguleika
á innflutningi á náttúrulegum óvinum
lúsarinnar, þó svo að þessar rannsóknir
bendi til þess að til séu íslenskar skógarfurur
sem þurfi ekki að hafa áhyggjur af lús.
Þakkir
Þessi grein er tileinkuð minningu Sigvalda
Ásgeirssonar skógfræðings (f. 10. mars
1950 - d. 9. mars 2013). Höfundar vilja
þakka Bergrúnu Örnu Þorsteinsdóttur fyrir
framleiðslu á öllum plöntum í tilraunina
ásamt öllum þeim sem söfnuðu eða
útveguðu fræ og unnu við uppsetningu
tilraunanna. Við þökkum einnig Reyni
Stefánssyni, landeiganda Mjóaness, fyrir að
leggja til land undir tilraunina. Niðurstöður
þessa verkefnis eru mikilsvert framlag
til norrænu verkefnanna CAR-ES og
HealGenCar.
Heimildir
1 Baldur Þorsteinsson. 1957. Lýsing trjátegunda, sem nú eru
ræktaðar á Íslandi. Ársrit Skógræktarfélags Íslands, 1957: 5-43.
2 Barnes, R., Jarvis, R., Schweppenhauser, M. & Mullin, L. 1976.
Introduction, spread and control of the pine woolly aphid, Pineus
pini(L.), in Rhodesia. South African Forestry Journal, 96: 1–11.
3 Baxter, V.D. & Zusi, R. 1957. Skógarsaga. Ársrit Skógræktar-
félags Íslands, 1957: 80–88.