Helgarpósturinn - 01.06.1979, Page 22

22
Föstudagur 1. júní 1979 —helgarpásturinn-
Iblacfamacfur I einn dag.
„Þaö má segja aö ég hafi tekiö þetta mál tii meöferöar í bland vegna frumkvæöis
Helgarpástsins meö skrifum sfnum um meöferöaldraöraf þessu velferöarþjóöfélagi
okkar og hins vegar vegna þess aö ég er mjög hrifinn af þessu framtaki fólksins I
Kópavogi, þar sem hafnaö er hinni heföbundnu leiö aö róa á rikiskassann, eins og
venjan hefur veriö til fjáröflunar félagsmálaframkvæmda,” sagöi Gunnar Steinn
Kópavogsbúar munu á næsu mánuðum leggja fyrir
sjálfa sig erfiða og um leið merkilega prófraun. i
krafti víðtækrar samstöðu á að hrinda í framkvæmd
síendurteknu og margsviknu kosningaloforði ALLRA
stjórnmálaf lokka bæjarins. Hér er um að ræða djarfa
áætlun, þar sem bæði afskipti ríkis og bæjarfélags eru
afþökkuð af þeirri einföldu ástæðu að þau eru ekki á
boðstólum næstu ár eða áratugi. Það eru bæjarbúar
sjálfir sem ætla að bretta upp ermarnar, hefja
almenna fjársöfnun og reisa á eigin spýtur hið
langþráða HJÚKRUNARHEIMILI FYRIR ALDR-
AÐA.
Alfarið er hér treyst á hin frjálsu framlög
einstaklinganna og inn á hvert einasta heimili settur
söfnunarbaukur. Fyrir smámyntina sem hver og einn
leggur i baukinn á síðan að reisa innan tveggja ára
myndarlegt hjúkrunarheimili fyrir aldraða Kópa-
vogsbúa, sem um leið yrði fyrsta sjálfstæða hjúkr-
unarheimilí sinnar tegundar hér á landi.
Pálsson um viöfangsefni þaö sem hann valdi sér. Hann er nú annar tveggja eigenda
Auglýsingaþjónustunnar. Gunnar Steinn er hins vegar öllum hnútum kunnugur f
blaöamennsku eftir sjö ára starf á Þjóðviljanum — fyrst sem ljósmyndari, þá
iþróttafréttaritari blaösins, siöan blaöamaöur, þar á eftir útlitsteiknari og loks aug-
lýsingastjóri.
En hvaö skyldu stjórnmála-
flokkarnir i Kópavogi og ráöa-
menn bæjarins hingaö til hafa
gert fyrir aldraöa? Harla
veröur þaö fátæklegur listi sem
út úr slikri rannsókn kemur. Aö
vísu eru spilakvöld og skemmti-
feröir fyrir þá sem eru rólfærir
og heilsuhraustir, en fyrir hina
sem eru sjúkir eöa einrænir er
ekkert gert. Alla sjúkrahúss- og
elliheimilisdvöl hafa bæjarbúar
sótt til Reykjavikur þrátt fyrir
hin síendurteknu kosningaloforö
liöinna ára hefur ekki svo mikiö
sem veriö gert ráö fyrir
landspildu undir byggingu elli-
og hjúkrunarheimilis i Kópa-
vogi.
Byrjað í des. 1977
Og nú eru þaö loks bæjarbúar
sjálfir sem taka máliö i sinar
hendur. t desember áriö 1977
200 milljónir
á tveimur árum
Þetta bréf varö kveikjan aö
þvi máli sem nú hefur litiö dags-
ins ljós. Alls uröu þaö 9 félög
sem mynduöu sjálfseignar-
stofnun meö þaö markmiö aö
reisa hjúkrunarheimili fyrir
aldraöa i Kópavogi. Stofnfund-
urinn var haldinn 17. mars sl.,
rúmu ári eftir aö boltanum var
kastaö á loft, og eru eftirtalin
félög talin stofnendur: Junior
Chamber i Kópavogi, Kirkju-
félag Digranesprestakalis,
Kiwanisklúbburinn Eldey,
Kvenfélag Kópavogs, Lions-
kiúbburinn Muninn, Rauöa
kross deild Kópavogs, Rotary-
klúbbur Kópavogs
Soroptimistaklúbbur Kópavogs.
Eignir viö stofnun voru framlög
stofnenda aö upphæö rúmlega
þrjár milljónir króna. Mark-
Bæjarbúar í Kópavogi taka höndum saman
ÆTLA SJALFIR AÐ EFNA
MARGSVIKIÐ KOSNINGA-
L0F0RÐ PÓLITÍKUSANNA
Almenn fjársöfnun að hefjast til byggingar
hjúkrunarheimilis fyrir aldraða
sendi Soroptimistaklúbbur
Kópavogs ýmsum félagasam-
tökum bæjarins bréf og spuröi
hvort áhugi væri i vikomandi
félagi fyrir velferö aldraöra
Kópavogsbúa. 1 þessu bréfi
segir m.a.:
„Viö erum þeirrar skoöunar
aö þaö sé nánast siöferöileg
skylda sjálfstæös bæjarfélags
aö bjóöa elstu þegnum sinum
slika þjónustu (hjúkrunar-
heimili ... innsk.) ef þeir þurfa
hennar meö. Stundum tölum viö
af stolti og aödáun um
frumbyggja Kópavogs og þaö
grettistak sem þeir lyftu — og
ekki aö ástæöulausu. Þó veröa
þeir sem skotiö hafa hér rótum
aö yfirgefa átthaga sina og fara
i önnur sveitafélög ef þeir þurfa
aö leita skjóls á ævikvöldinu.
Nauöungarflutningar á ósjálf-
bjarga fólki tiökuöust hér á
landi fyrrum og þykja nú
ámælisveröir, en eru þeir alveg
úr sögunni hér I Kópavogi?”.
miöiö framundan: Tvöhundruö
milljónir króna á einu til tveim-
ur árum.
Opinberu prósentin
afþökkuð
Aöur en sú ákvöröun var
endanlega tekin aö ráöast i
byggingu hjúkrunarheimilis
voru margar aörar leiöir kann-
aöar. Grundvallarspurningin
sem fyrst kom upp var sú, hvort
félög ættu aö mynda enn einn
„þrýstihópinn” i þjóöfélaginu
og knýja riki og bæ til aögeröa,
eöa hvort réttara væri aö ráöast
I beinar framkvæmdir á eigin
spýtur.
Bygging hjúkrunarheimilis
varö niöurstaöa þessara
rannsókna. Aö öllu jöfnu er þaö
rikisvaldiö sem greiöir 85%
stofnkostnaöar viö slikar
framkvæmdir en bæjarfélagiö
15%, en þrátt fyrir hin marg-
gefnu kosningaloforö kom þaö á
daginn aö næstu árin eöa jafnvel
áratugina hillti ekki undir
byggingu sliks heimilis fyrir
aldraöa. Og öll þessi prósent
hins opinbera voru lögö til hliöar
Hins vegar hefur bæöi
heilbrigöisráöuneytiö og forseti
Islands staöfest og samþykkt
skipulagsskrá þessa áhuga-
hóps.
Ekki byggt í Sæbóli
Kópavogsbær tók málinu
þunglega framan af. Umsókn
um landsvæöi þvældist fyrir
bæjarráösmönnum og aö lokum
var þaö úr aö leitaö var til ríkis-
valdsins um leyfi til aö byggja
heimiliö i landinu kringum
Kópavogshæliö. Þaö leyfi fékkst
meö þeim fyrirvara aö rlkiö
yröi ekki krafiö um 85% stofn-
kostnaöar. Eru nú allar likur á
þvi aö þarna veröi hjúkrunar-
heimiliö reist og er sú staösetn-
ing á vissan hátt sorgleg þvi
ekki er mörg ár siöan fyrsti
hreppstjórinn i Kópavogi,
Þóröur á Sæbóli
gaf heilmikiö
land I Sæból meö
þvi skilyröi aö
þaö yröi reist
elliheimili eöa
annarskonar
aöstaöa fyrir
aldraöa. Bærinn
treystir sér
hins vegar
ekki til þess
næstu árin aö
gera landiö
tilbúiö fyrir
byggingafrar
kvæmdir.
Hjúkrun
arheimilii
byrjun, er
ekki loka
markmið
Gert er
ráö fyrir
þvi aö
dagpeningar
ríkisvaldsins
muni hrökkva
fyrir daglegum
rekstri hjúkrunar
heimilisins,
en stoinKosmað
á hins vegar
aö fjármagna
meö frjálsum
framlög um.
Meö þvit.d. aö hvert
hinna fjögurþúsund
heimila i Kópa-
vogi leggi 1 baukinn
1/2 strætis vagna
fargjald á dag
veröur hægt aö
reisa 30 vistmanna
hjúkrunarheimili á
tveimur árum. Ekki
veröur þó treyst
eingöngu á þessa
söfnunaraðferö heldur
gert ráö fyrir veru-
legum upphæðum
i formi beinna
gjafa og styrkja
einstaklinga og
félagasamtaka.
Fimm manna stjórn sjálfs-
eignarstofnunarinnar hefur
verið kosin til að annast fjár-
söfnunina en henni til trausts og
halds er 18 manna fulltrúaráö.
Verður fróölegt að fylgjast meö
árangri stjórnarinnar næstu
mánuöina og er óhætt aö segja
aö hennar biöi bæöi mikiö starf
og mikilvægt. Takist henni ætl-
unarverk sitt veröur þó ekki lát-
iö staðar numiö, þvi framtiðar-
markmiöiö er að halda
uppbyggingu áfram I kringum
þetta fyrsta hjúkrunarheimili
og þá jafnvel meö byggingu
elliheimilis auk annarra
þjónustustofnana fyrir aldraöa.
Sjálfsagður réttur
Vist er um þaö aö málstaöur
þessara bjartsýnismanna i
Kópavogi á sér mikinn
hljómgrunn. 1 þjóöfélagi sem
kennir sig viö velferö og
siömenningu getur þaö vart
talist óöelilegt að þokkalega sé
búiö aö öldruöu fólki, sem leyst
hefur af hendi margra áratuga
verðmætasköpun og skatt-
greiöslur i þágu þjóöfélagsins.
Og aumt verður þaö aö teljast
þegar einstaklingar á hverjum
staö veröa aö taka sig saman og
borga brúsann á meðan opin-
beru fé er sóaö i óþarfan kerfis-
rekstur og „kröflumannvirki”
hér og þar um landið.
Gunnar Steinn Pálsson segir frá óvenjulegu framtaki