Helgarpósturinn - 20.07.1979, Síða 18

18
HVAÐ KEMUR NÆST?
Fostudagur 20. juií 1979——hiQlQdrpostiáfinrL-
Oftlega veröur manni á aö
spyrja: Hvaö kemur eiginlega
næst? Og er þaö nema von?
Hver heföi trúaö þvi fyrir tíu
árum, aö eftir áratug gengju
skólabörn meö reiknivélar I
vasa, — reiknivélar sem afkasta
sömu verkefnum og vélar sem
fyrir tíu árum voru skrifborös-
fastar og litt hreyfanlegar úr
staö.
Undrum tækninnar viröast
engin takmörk sett og þaö er
betra aö fara varlega i' aö spá.
Einhversstaöar las ég um dag-
inn, að sá ágæti maöur Ruther-
ford lávaröur, sem á sinum
tíma tókst aö kljúfa köfnunar-
efnisatómið heföi látiö svo um-
mælt,aösá væri vart meö öllum
mjalla, sem léti sér detta i hug
aöná mættifram orku við klofn-
inginn. Annar öndvegismaöur
hélt þvi fram i fyrirlestri fyrir
fimmtlu og fimm árum, aö þaö
væri hrein tlmasóun að vera aö
bjástra viö að finna upp tól og
tæki til að flytja hljóö og mynd
um langan veg. Slikt væri gjör-
samlega útilokaö.
A næstum því hverjum ein-
asta degi gefst okkur kostu á aö
lesa um tækninýjungar, sem á
ýmsan hátt munu breyta lifi
okkar á komandi árum. Ekki
sist þó lífi og starfi þeirra, sem
fást viö störf á sviöi sjónvarps.
1 sænska tækniritinu TM var
til dæmis frá því skýrt fyrir
nokkru aö kominn væri á mark-
aö nýr myndplötuspilari frá
MCA/Universal/Pioneer. Af
honum eru leiknar myndplötur,
sem eru hálf tlmi hvor hlið. Þaö
þykir nú vlst ekki sérlega
merkilegt þegar til eru mynd-
bönd til heimanota, sem taka
fjórar tíl fimm klukkustundir af
efni. En þaö sem er merkilegt
viö þennan myndplötuspilara er
þaö aö á plötunni má geyma 54
þúsund kyrrmyndir ljósmyndir
eða litskyggnur. Þaö tekur ekki
nema tvær sekúndur að leita
uppi ákveöna mynd eöa mynda-
röö til sýningar, og myndskiptí
gerast þannig aö augað varla
nemur þaö. Hægt er aö láta
spilarann fylgja fyrirmælum á
segulbandi um myndaröð og tvö
hljóöspor eru fyrir hendi til
notkunar fyrir mismunandi
texta. Nú er meira aö segja tal-
að um aö tengja spilarann ljós-
ritara þannig aö úr honum megi
fá pappirskópiur. Þaö fylgir
sögunni, aö stærsta fyrirtæki
veraldar General Motors hafi
þegar pantaö sjö þúsund svona
myndplötuspilara til notkunar
viö sölu- og viö þjálfun starfs-
fólks.
Myndsegulböndin til notkunar
i heimahúsum, þykja nú ekki
lengur neitt undraverk. Eru
orðin býsna algeng vföa erlendis
og nokkuö er einnig um þau hér
á landi. Velflestir nýju skuttog-
ararnir eru búnir sllkum tækj-
um og þaumikið notuö. Þá er sá
háttur hafður á aö útgeröin
kaupir tvö tæki aö minnsta
kosti. Eitt er haft um borö, ann-
aö í landi, þar sem einhver ann-
ast upptöku á dagskrá sjón-
varpsins, hiö þriöja er svoe.t.v.
haft til vara. Þessi tæki kosta nú
um eina milljón króna hvert.
Þaö er sjálfsagt ólöglegt
strangt tekiö, aö taka upp dag-
skrá meöþessum hætti, en þetta
ernú enguaöslður gert hér viöa
um land. Astæöulaust er aö am-
ast viö þvi meðan sjómönnum
er ekki séö fyrir aðstæðum til
þess að fá slik myndbönd frá
Sjónvarpi, eöa skilyrði sköpuö
tií móttöku sjónvarpsefnis á
miöunum, sem varla veröur
fyrr en gervihnattarendurvarp
kemst á laggirnar. Það gegndi
hinsvegar ööru máli, ef efni
væri tekiö upp úr útsendingum
og siöan selt eöa leigt til einka-
afnota. Þaö yröi varla látiö óá-
taliö.
Einnig á þessusviöi eru veru-
legar framfarir á næsta leyti.
Þannig mun Philips fyrirtækiö
kynna I næsta mánuöi nýtt
myndsegulband V2000. Kassett-
urnar I þaö vega svo sem 350
grömm, en geta tekiö hvorki
meira né minna en átta klukku-
stundir af efni, eða rúmlega
fjórar blómyndir af venjulegri
lengd. Fullyrt er aö mynd- og
hljóögæði þessa nýja tækis séu
betri en það sem áöur hefur
þekkst, og afritun eöa kópering
bandanna tekur skemmri tlma
en áöur. Þá eru og möguleikar á
fleir i en einu hljóöspori, þannig
aötalgetur veriöáfleirieneinu
tungumáli. Þess veröur vafa-
laust ekki langt aðblöa aö önnur
fyrirtæki i þessari grein komi
meö samskonar tadú á markað-
inn, en V2000 frá Philips á aö
veröa tíl sölu meö haustinu, og
ekki er óliklegt að svona tæki
veröi komin um borö i einhverja
af íslenzku togurunum á næsta
ári.
Þaö er annars til vansa hér
hversu li'tt hefur verið unniö aö
þvi aö athuga meö hverjum
hætti best sé að miðla sjón-
varpsefni til sjómanna, þangað
til aö gervihnöttur kemstá loft,
sem getur annast þetta, en þaö
mun Nordsat geta er þar aö
kemur. Hjá hinum Noröurlanda-
þjóðunum hefur mikiö veriö um
þessi mál fjallaö, og þar gilda
um þau allfastmótaðar reglur.
Þá hefur og veriö rætt um
norræna samvinnu og samræm-
ingu á þessu sviöi.
A sinum tima var hér skipuð
nefnd undir forystu yfirverk-
fræðings Sjónvarps til aö gera
tillögur um þessi mál. í nefnd-
inni átti og sætí fulltrúi sjó-
manna. Hann hefur fyrir all-
nokkru sagt sig úr nefndinni,
þar sem gjörsamlega reyndist
útilok aö einhverra hluta vegna
að koma nefndinni til starfa.
Hér eru þessi mál þvi enn ó-
athuguö. Væri nú ekkiúr vegi aö
núverandi menntamálaráö-
herra tæki á sig rögg og hristi
upp I þessum málum aö nýju.
Sjómenn eiga skiliö, aö þessu sé
gaumur gefinn.
SITT LITID AF HVERJU
America —
Silent Letter
Þá er hiö gamalkunna tríó,
America, orðiö dúó og komiö aft-
ur á staö eftir nokkurt hlé meö
nýja plötu sem kallast Silent Lett-
er.
America var stofnaö áriö 1969
af þremur Englendingum —
Gerry Beekley, Dewey Bunnell
og Dan Peek — sem áttu þaö sam-
eiginlegt aö feöur þeirra voru all-
ir bandariskir hermenn staösettir
á Englandi og mun nafn trlósins
dregiö af þvi. Þeir félagar skutust
uppá stjörnuhimininn 1972 með
laginu A Horse With No Name, en
þaö er mjög i stil Neil Young sem
þá var á hápunkti ferils sins. En
þeir mættu brátt andstööu hljóm-
plötugagnrýnenda I Bretlandi
sem sögðu America stælingu á
Crosby, Stills, Nash & Young,
sem varö til þess aö plötusala
þeirra hrapaöi talsvert I þvisa
landi. Föðurlandiö var þeim aft-
urámóti vinveittara og þar hefur
hver plata America allar götur
siöan, undantekningarlitiö selst i
milljón eintökum.
Á þessari nýjustu plötu Ame-
rica eru 11 lög flest eftir Beckley
og Bunnell (Dan Peek er hættur).
Og aödáendur þeirra ættu ekki aö
veröa fyrir vonbrigöum. America
eru enn viö sama heygaröshorn-
iö: einfaldar og fallegar melódi-
ur, lýtalaus hljóöfæraleikur. Og
söngurinn, aöalsmerki þeirra, er
enn i sama toppklassanum og
„söngsándið” á þessari plötu er
meö þvl betra sem ég hef heyrt á
þvl sviöi I langan tima, enda upp-
tökustjóri þeirra ekki af verra
taginu, George Martin, sá inn
sami og tók upp flestar plötur
Beatles.
Chris Rea —
Deltics
Chris Rea kom öllum á óvart I
fyrrasumar meö plötunni What-
ever Happened To Benny
Santini? og laginu Fool (If You
Think It’s Over), sem var lengi i
efstu sætum bandariska vinsæld-
arlistans. Hann var enn eitt dæm-
iö um enska rokkara sem tekst
ekki aö vekja á sér athygli I
heimalandinu, en fara til Banda-
rikjanna og slá þar I gegn sambr.
Les Zeppelin o.fl. Reyndar var
þaö ekkert skrltiö aö kanar væru
liklegri til aö meötaka tónlist
hansen tjallar, þvlhúnermjög
I anda þess sem gerist hjá Eagles,
Jackson Browne, Poco ofl.,,mjúk>'
rokkurum”.
Nú er komin á markaöinn önn-
ur plata Chris Rea og heitir
Deltics. Sem fyrr á hann öll lögin
og textana sjálfur og leikur á flest
hljóðfærin.
Þaö reynist oft erfitt þegar
fyrsta plata tónlistarmanns slær i
gegn aö fylgja henni eftir og
margir veröa bara „einnar-plötu-
stjörnur”. Ég held þó aö þaö eigi
ekki aö liggja fyrir Chris Rea aö
veröa einn þeirra. Deltics er
veröugur arftaki Whatever Happ-
ened To Benny Santini?
Members —
At The Chelsea Nightclub
Ein af athyglisveröustu hljom-
sveitum sem upp er aö koma i
Bretlandi I dag er Members.
Hana skipa Nicky Tesco söngv-
ari, J.C. gitarleikari, Chris Payne
bassaleikari, Nigel Bennett gltar-
leikar og Adrian Lillywhite
trommari.
Members vöktu fyrst á sér
verulega athygli I byrjun þessa
árs er tveggja laga plata þeir The
Sound Of The Suburbs fór i 13.
sæti breska vinsældarlistans. Og
fyrir skömmu kom út þeirra
fyrsta breiöskifa, At The Chelsea
Nightclub. Hún hefurfengiö mjög
lofsamlega kritlk I breskum tón-
listarblööum, sem flest telja
Members slaga hátt uppi eina
virtustu pönkhljómsveit tjalla i
dag Clash, sem er nú ekki litið.
En aö minum dómi eiga þeir þaö
vel skiliö. Tónlist þeirra er þétt og
vel spiluö. Textarnir margir
hverjir þrælgóöir, td. Stand Up
And Spit, Don’t Push og
Frustrated, Bagshot. Members er
hljómsveit sem gaman veröur aö
fylgjast meö i framtiöinni.
Joe Jackson —
Look Sharp
Joe Jackson er 24 ára gamall
breskur nýbylgjupönkari sem er
aö setja allt á annan endann i
Bandarikjunum þessa dagana.
Hann er nýgræöingur I bransan-
um likt og Members og hefur gef-
iö út eina breiðsklfu, Look Sharp.
Og þaö er einmitt eitt laganna á
þessari skifu, Is She Really Going
Out With Him?, sem er um þessar
mundir aö skriöa upp bandarlska
vinsældarlistann. Og þaö má
segja aö flest önnur lög plötunnar
séu likleg til vinsælda, þvl hún er
mjög heilsteypt og frlsk. Ef likja
ætti tónlist Joe Jacksons viö tón-
list einhvers annars, þá væri það
helst Elvis Costello, en einsog um
flesta tónlistarmenn sem eitthvaö
er spunniö I, þá er hún fyrst og
siöast hans eigin tónlist.
Nýjar myndir frá
Schlöndorff Fass-
binder og Herzog
Þrlr af fremstu kvikmyndaleik-
stjórum Þýskalands, þeir Volker
Schlöndorff, Rainer Werner
Fassbinder og Werner Herzog,
hafa á siðustú mánuöum sent frá
sér nýjar kvikmyndir, sem allar
hafa vakiö veröskuldaöa athygli.
Kvikmynd Schlöndorffs, „Die
Blechtrommel” (blikktromm-
an), fékk Gullna pálmann, ásamt
myndCoppola Apocalypse now, á
siöustu kvikmyndahátiöinni i
Cannes.
Schlöndorff hefur sagt um
myndir sinar, að þær séu „alltaf
bókmenntir sem segja frá sögu
Þýskalands”. „Blikktromman”,
er gerö eftir samnefndri skáld-
sögu GunterGrass, og Isamvinnu
við hann. Þar segir frá drengnum
Óskari, en hann var fullþroska
andlega strax frá fæðingu. A
þriggja ára afmæli hans, er hon-
um gefin tintrumba og hann tekur
þá ákvörðun aö hætta aö stækka.
Þannig skilur hann sig frá full-
oröna fólkinu og þjóðfélaginu og
skeytir ekki hætishót um þau
hlutverk sem honum eru ætluð.
Þess I staö lemur hann trumbu
slna.
I dagbók sem hann hélt um
kvikmyndun sögunnar, segir
Schlöndorff: „Óskar er einstakl-
ingshyggjumaöur og tækifæris-
sinni. Hann á rétt á þvi, þar sem
hann er barn. A hinn bóginn halda
miðstéttirnar áfram aö haga sér
einsog börn, þó fullorðið fólk sé.
Óskar er miðstéttarmaðurinn
holdi klæddur, en hann er ekki út-
hrópaður sem sllkur, þar sem
hann er barn.”
Öskar ákveður loksins aö
stækka örli'tiö, en þó aöeins vegna
þess, aö hann sér aö ómerkileg
neitun hans kemur honum ekki að
neinu gagni. Hann hefur alger-
lega sagt skiliö viö foreldra slna,
er oröinn munaöarlaus aö eigin
frumkvæöi, og Þriöja rikiö er liö-
iö undir lok.
Ólikt því sem er i bókinni, er
þaö áhorfandinn, en ekki trumbu-
leikarinn, sem stendur andspænis
þýskri sögu slöustu ára.
Fassbinder hefur nýlega sent
frá sér mynd, sem hann kallar
„Die Ehe der Mar-ia Braun”
(hjónaband Marlu Braun). Þrátt
fyrir aö handritiö sé ekki eftir
Fassbinder sjálfan, er sagan
mjög melódramatlsk og uppfull
af klisjum, sem fáum tekst að
nota á réttan hátt.
Hjónaband Mariu Braun er svo