Helgarpósturinn - 27.07.1979, Blaðsíða 4

Föstudagur 27. júlí 1979
—helgarpósturinrL-
„Hef enga óbilandi trú á hlustendakönnunum”
NAFN: Andrés Björnsson STAÐA: Útvarpsstjóri FÆDDUR: 16. mars 1917 HEINIILI: Hagamel 21, Reykjavík FJÖLSKYLDUHAGIR:
Eiginkona, Margrét Helga Vilhjálmsdóttir og eiga þau fjögur börn ÁHUGAMÁL: Ríkisútvarpið og málefni þess
Einu sinni til er rikisútvarpib til umræöu. Nifturstöður hlustendakönnunar voru kynntar i
siöustu viku og reyndust þær hinar sömu og I fyrri könnun, sem framkvæmd var fyrir nokkrum
mánuöum siöan. Hlustendur kjósa helst létta blandaöa þætti, eöa dægurlagamúsik, aö ótöldu
fréttatengdu efni. Klassisk tónlist og annaö svokallaö þyngra efni hefur nánast enga hlustun.
Menntamálaráöherra hefur nú skipaö nefnd sem á aö rannsaka rikisútvarpiö og rekstur þess
og gera tillögur til úrbóta. Ekki langt undan er útvarpshúsiö nýja sem væntanlega mun veröa tek-
iöinotkun innan fárra ára, ef allt fer aö óskum. Þaö er sem sé ýmislegt aö gerast innan sem utan
veggja stofnunarinnar.
Andrés Björnsson útvarpsstjóri er til yfirheyrslu i dag. Hann svarar spurningum um innan-
liússmál útvarpsins, stefnuna Idagskrármálum, næturútvarp, LSD-embættisveitinguna, svo eitt-
hvaö sé taiiö. n.
Komu niöurstööur hlustenda-
könnunarinnar þér á óvart?
„Nei, þær komu mér ekki á
óvart. Þær voru mjög svipaðar
þeim niðurstööum sem fengust i
fyrstu lotu, þ.e. i fyrra könnun-
inni. En hins vegar vil ég taka
fram að ég hef enga óbilandi trú
á hlustendakönnunum af þessu
tagi. Tek þær með mjög stórum
fyrirvörum.”
llvernig skýrir þú þaö, aö
ákveöinn hluti útsends efnis hef-
ur nær enga hlustun, til aö
mynda klassisk tónlist?
„Það eru vafalaust margar
skýringar á þvi, en ég kann þær
náttúrlega ekki allar. Það má
liklegast ætla að tónlistarupp-
eldi landsmanna sé áfátt i ýms-
um greinum. 1 öðru lagi hafa
þeir sem gjarnan vildu hlusta á
klassiska tónlist ekki tækifæri
til þess vegna þess hvernig hún
er staðsett i dagskrá. Þetta eru
aðeins dæmi.”
En nú er klassisk tónlist flutt i
útvarpinu á öllum timum dags.
„Það er misjafnt. Hún er
mjög gjarnan á dagskrá þegar
almenningur hefur litinn tima
tii að hlusta. Er þá yfirleitt viö
vinnu.”
Nú er einnig boöiö upp á þessa
tegund tónlistar á kvöldin. Hafa
til dæmis klassiskir tónlistar-
þættir á kvöldin meiri hlustun
en gerist um miöjan daginn?
”Ég hef nú ekki athugaö þaö
atriði nákvæmlega i niöurstöð-
um könnunarinnar. Þó held ég
að þaö sé litið um klassiska
músik á kvöldin og ekkert i lik-
ingu við léttara tónlistarefni. Þá
má einnig nefna það i þessu
sambandi að dagblöðin gera
mikiö að þvi aö kynna þætti sem
bjóða upp á dægurlagatónlist,
en þegja yfirleitt þunnu hljóði
um klassiska tónlistarþætti.”
Þú trúir þvi sem sagt innst
inni aö þessi tegund tónlistar —
kiassíkin — hafi einhverja
hlustun þrátt fyrir allt?
„Ég get náttúrlega ekkert
fullyrt um það. En ég man eftir
þvi aö gerö var hlustendakönn-
un fyrir mörgum árum og þá
hafði sigild tónlist umtalsverða
hlustun. Ég veit ekki hvað hefur
breyst siöan. Það er þó ekki
fjarrt lagi að ætla að áróöur ým-
iss konarfyrir dægurlagatónlist
en gegn sigildri tónlist, hafi ráö-
iö ei.nhverju þarna um.”
Þú talar um aö sigilda tónlist-
in hljómi á daginn þegar fólk er
viö vinnu og hefur ekki tima til
aö hiusta. Er þá einmitt ekki
nauösyn á þvi aö bjóöa upp á
eitthvaö létt efni sem er aub-
meltara og fólk getur hlustaö á
meö ööru eyra?
„Það er merkilegt ef fólk get-
ur hlustaö á útvarp með aöeins
öðru eyra. Enþaö er svo,að eitt
er að hlusta á útvarp og annað
að hafa aöeins opið tækiö og
heyra I þvi, en hlusta ekki. Þetta
atriðigerir hlustendakönnunina
og niðurstöðurnar vafasamari.
„Lögin við vinnuna” fá t.d. tals-
verða hlustun þó það sé mjög
hraðunnið og raunverulega
hrátt efni.”
Er þá ekki ijóst aö hlustendur
vilja slikt, þaö er létt efni?
„Þá komum við að þeirri
spurningu, til hvers vilja menn
eitt eða annað útvarpsefni?
Viljað þeir fá efni til að hlusta á,
eða vilja þeir fá uppfyllingu á
einn eða annan hátt.”
En þegar fólk hefur ekki tima
til aö hlusta, en kýs þó aö hafa
dæguriagamúsik i útvarpinu til
aö heyra meö ööru eyranu eins
og nefnt er svo?
„Ereðliiegt að uppfylla slikar
óskir, þegar ef til vili 20-30%
þjóðarinnar hefur aðstöðu til að
hlusta á útvarp áþeimtima og
vill fá vel unniö útvarpsefni?”
Kemur til þess að breyting
verði gerö á dagskránni i kjölfar
hiustendakönnunarinnar?
„Það er ekki mitt að svara
þessu. Útvarpsráð ræður dag-
skránni.”
Ef þú heföir þar hönd i bagga,
myndirðu leggja til aö fariö yröi
eftir niöurstööum könnunarinn-
ar aö verulegu leyti?
„Það er afskaplega mikiö
álitamál aö hve miklu leyti á að
fara eftir hlustendakönnunum.
Þær vekja raunar fleiri spurn-
ingar, en þær veita svör. Það er
auðvitað rétt aö lita á þessar
niðurstöður, en þú kemst bara
ekki fyrir orsakirnar, þ.e. hvers
vegna sv.örin eru á hinn eöa
þennan veginn.”
Hvers vegna er farið af staö
meö hlustendakönnun, ef á sliku
eru ailir þessir annmarkar?
„tJtvarpsráðhefur verið mjög
áhugasamt um þessi efni. Það
vill sennilega stuðning almenn-
ings við ákveðna dagskrár-
stefnu og leitar eftir honum i
könnunum sem þessum. Kann-
anir veröa þó alltaf umdeildar
býst ég viö. A hinn bóginn hefur
útvarpið auðvitað lagaskyldur
gagnvart hlustendum og fram-
hjá þvf getur útvarpsráð ekki
gengið jafnvel þó slikt væri ekki
alltaf i samræmi viö niðurstöður
hlustendakönnunar. ’ ’
Nú hefur veriö haft á oröi I
biööum m.a. aö miklar deilur
séu á milli starfsmanna hinna
óliku deilda hér innan stofnunn-
arinnar og aö auki almennur
rigur milli deildanna. Hvaö er
hæft f þessu?
„Ég vil ekki tjá mig um þetta
sérstaklega. Ég held að ein-
hvers konar árekstrar hljóti
alltaf að koma upp á stórum
vinnustöðum sem þessum og
hjá þeimverði aldrei komist. Al-
mennt talað held ég að sam-
komulag deilda og einstaklinga
sé hér gott.”
Þessir árekstrar sem þú nefn-
ir svo, standa ekki starfsemi út-
varpsins fyrir þrifum?
„Það er aldrei æskilegt að
mikið sé um slíkt. En að þessir
smáárekstrar standi starfinu
fyrir þrifum, það eru stór orð.
En það er sem sé aldrei gott að
ósætti sé á milli starfsmanna
innan sömu stofnunar. Auövitað
veit ég að það er ávallt hætta á
árekstrum á milli deilda hér og
það eru stundum sérstakar
ástæður til þess. Það hefur allt-
af verið. Ég var nú dagskrár-
maður i 20 ár og þekki þetta.
Það er alltaf erfitt að ná fullu
jafnvægi milli t.d. þarfa tækni-
deildar og dagskrárdeildar. Þar
koma stundum upp vandamál.”
Innanhúsfólk hér úr hinum
ýmsu deildum sér talsvert um
hina ólikustu þætti sem sendir
eru út. Sumir hafa gagnrýnt
þetta. Er æskilegt aö þannig
háttur sé haföur á?
„Útvarpiö hefur alla tið lifað
mikið á efni frá utanhúsfólki
eins og þaö nefnist. Utanhúsfólk
kemur meira við sögu hjá þess-
ari stofnun en hjá nokkurri ann-
arri sem ég þekki til. Það er i
sjálfu sér gott og blessað og gef-
ur dagskránni vissa fjölbreytni.
Hins vegar verður aö vera ein-
hver kjarni og undirstaða innan
stofnunarinnar sjálfrar. Ég held
að þetta eigi aö vera i réttum
hlutföllum.
Er útvarpiö ofhlaðið starfs-
fólki?
„Það held ég ekki. Þaö hafa
hér allir nóg að gera og verkefn-
in næg.”
Hvaö liöur umtalaöri annarri
rás hljóövarpsins?
„Ætli henni liði ekki vel.”
Liöur aö þvi aö hljóövarpiö
sendi út á tveimur rásum?
„Við höfum vissar vonir um
eitt og annað, en að þær rætist
hefur stundum látiö standa á
sér.”
A hverju stendur?
„Það stendur á ýmsu. Það
stendur á fé, húsnæðisaðstöðu
ogfleiru. Ég held að almenning-
ur geri sér ekki ljóst hvilikt fyr-
irtæki þaö er aö senda út á ann-
arri rás. Það þýöir til aö mynda
annað dreifikerfi, svo ijóst er að
ekkert smámál er á ferðinni.”
Séröu hilla undir nýja út-
varpshúsiö?
„Útvarpshúsiö hefur verið
okkar draumur i áratugi og það
sést nú loks hilla undir það, þótt
smiöin hafi nú nýverið tafist af
ófyrirsjáanlegum ástæðum. En
nýja útvarpshúsiö mun leysa
mörg vandamál og hnúta sem
eru nú fyrir hendi i rekstrinum.
Húsið er eina lausnmargra
vandamála sem mun vara.”
Nú hefur ráöherra skipaö
nefnd sem skal fjalla almennt
um málefni rikisUtvarpsins.
Hver eru nánar tiltekið verkefni
nefndarinnar?
„Að svo stöddu veit ég litið
um starfssviö þessarar nefndar.
Ég býst við að það komiiljós
þegar nefndin verður kölluð
saman. Tilkynningin frá
menntamálaráöherra er á þá
leiö, að þessi nefnd skuli kanna
skipulag reksturs og verka-
skiptingar innan rikisútvarps-
ins og endurskoöa lög þess.
Þetta er að sjálfsögðu viðamikið
verkefni, en þaö kemur i ljós
hvernig ætlunin er að vinna það,
þegar nefndin hittist. Annars
virðist útvarpið vinsælt rann-
sóknarefni, þvi fyrir fimm árum
var gerð umfangsmikil athugun
og rannsókn á rekstri þess.”
Þér finnst ekkert skrítið aö
vera skipaður i nefnd sem skal
rannsaka innviöi stofnunar sem
þú hefur stjórnaö i fleiri ár?
„Nei, ég er oröinn vanur
þessu. Það væri kannski undar-
legra ef ég væri ekki i nefnd-
inni.”
Hvaö meö næturútvarpiö? Er
sú hugmynd dottin upp fyrir?
„Það hefur ekki verið rætt um
næturútvarpið nýlega. Ég þori
ekki aö segja neitt um það
hvernig þaðyrðieöa hvenær það
yrði sett á stað. Það er svipað
um það og aðra rás. Kostnaður
við það er nokkur og núna rikir
hálfgert kreppuástand hjá út-
varpinu, svo þaö er ekki sér-
staklega góöur timi til að ræða
slik mál núna.”
Hvaö meö endurnýjun tækja-
búnaöar hjá útvarpinu?
„Endurnýjun tækjabúnaðar
krefst þess aö það sé einhvers
staöar rúm fyrir hin nýju tæki.
Þaö rúm erekki fyrir hendi i þvi
húsnæði sem við leigjum i dag.
Þaö er ekki nóg að hafa tækin,
einnig verður að vera aðstaöa til
að vinna við þessi tæki, og þörf-
in er brýn.”
i dagblöðum nýlega kvartar
fréttamaöur útvarps, sem lætur
fljótlega af störfum, aö menn
veröi fljótt lúnir og gamlir i
starfi á fréttastofu útvarps.
Hvaö segiröu um slikar fullyrð-
ingar?
„Ég get nú ekki mikið um
þetta sagt, þvi ég hef aldrei unn-
ið á fréttastofunni sjálfur. Það
er sjálfsagt reynsla viðkomandi
fréttamanns sjálfs, sem leggur
honum þessi orð i munn. Hitt
má benda á að margir frétta-
menn hafa unnið hér lengi oft
ekki viljað skipta um vinnustað8
Er verrbúiöað fréttastofu en
öörum deildum Utvarpsins?
„Það efast ég um.”
Snúum okkur örlitiö aö sjón-
varpinu. Hvernig reftlætir þú
val Hinriks Bjarnasonar sem
forstööumanns Lista- og
skemmtideildar sjónvarps?
„Ég réttlæti hana nú ekki sér-
staklega, þvi þetta val er upp-
haflega ekki komið frá mér,
heldur meirihluta útvarpsráðs.
Og þar sem ekki komu bein til-
mæli frá sjónvarpinu um að
velja skyldi annan ákveðinn
innanhúsmann, þá trevsti ég
mér ekki til annars en að
fylgja ákvörðun meirihluta
útvarpsráðs.”
En nú sendi starfsmannafélag
sjónvarps bréf til þin vegna
þessa máls?
„Já, en þar var ekki tekin
bein afstaða með einum
ákveðnum umsækjenda. Ekkert
nafn kom þar fram, heldur ein-
ungis að starfinu yröi úthlutað
til einhvers innanhússmanns.”
Auglýsingadeild útvarpsins
hefur stundum veriö umdeild.
Er of mikil ihaldssemi rikjandi
varöandi auglýsingar I hljóö-
varpi?
„Það er rétt aö auglýsinga-
deildin byggir á ihaldssömum
forsendum. Ég hef persónulega
reynt að viðhalda þeirri ihalds-
semi. Ég vil gjarnan að auglýs-
ingar séu með þeim hætti að þær
standist. Þeir sem starfa við
auglýsingar eiga ekki sjö daga
sæla.”
Hlustar þú mikiö á útvarp og
horfir á sjónvarp?
„Já/þegar timi vinnst til.”
A hvað helst?
„Allt mögulegt.”
Heldur þú aö smekkur þinn
gagnvart dagskrárefni sé likur
smekki almennt?
„Ég býst ekki við að ég sé sér-
lega ólikur öðrum hlustendum
hvað það varðar.”
Iilustar þú stundum á dægur-
lagaþætti og létta blandaða
þætti eins og þeir heita?
„Já, ég geri það stundum.”
eftir Guðmund Árna Stefánsson