Helgarpósturinn - 27.07.1979, Blaðsíða 17

islenski Krakaleikflokkurinn sýnir netdansinn.
Islendingar sýna Edduleikrit í Höfn
Edda nefnist leiksýning ' sem
undanfariö hefur veriö flutt i
samkomuhúsinu Huset i Kaup-
mannahöfn. Flytjendur er is-
lenski leikhópurinn Kraka sem
starfaö hefur i Danmörkir-nú um
nokkurt skeið og í eru nokkrir
ungir íslendingar. Edda er
samin upp úr efni Eddukvæöa
meö ljóöbrotum frá bandariska
skáldinu Walt Whitman i bland,
nánar tiltekiö úr ljóöasafninu
„Leaves of Grass”.
1 umsögo Claus Rude i dag-
blaöinu Aktuelt segir m.a. aö
sýningin sé álika ruglingsleg og
efniviöurinn bendi til og ekki
bæti úr skák aö ljóöin eru flutt á
frummálinu, þ.e. Eddukvæöin á
fornlslensku en ljóö Whitmans
á ensku meö islenskum hreim. I
lok umsagnarinnar segir Rude:
„Leikritiö fylgist meö Þór og
Óöni og nokkrum öörum góö-
sagnapersónum i ýmsum
átakaatriöum. Sýningin er ekki
afburöa spennandi og er þaö
reyndar undarlegt þvi i nor-
rænni goöafræöi er dásamlegt
efni. Dans meö netum var þó
nettur”.
Svart á hvítu:
Vandað að vanda
Timaritið „Svartá hvltu” hefur
nýlega sent frá sér 1. tölublað 3.
árgangs. Efni biaösins er mjög
f jölbreytt og vandað. Ber þar sér-
staklega aö nefna grein Friöriks
Þórs Friörikssonar „Kvikmynda-
varan” og „Drog aö fjölmiöla-
fræöum” eftir þýska skáldiö Hans
Magnus Enzenberger, I þýöingu
Björns Jónassonar. Af ööru efni
má nefna ljóö eftir Guöberg
Bergsson, svo og Gallerl tima-
ritsins
(Jtgefandi timaritsins er
Gallerí Suöurgata 7. Helgarpóst-
urinn haföi tal af Friöriki Þór
Friðrikssyni, einum af aöstand-
endum blaösins, til aö fræöast um
útgáfuna.
Friörik sagöi aö þeir heföu
byrjaöá þessu sem tilraun ogselt
blaöiö I lausasölu til aö sjá hvern-
ig tækist. Fyrsta blaöiö gekk vel
og er þaö nú uppselt. Þaö var þvi
ákveöiö aö fara aö safna áskrift-
um og hefur þeim fjölgaö jafnt og
þétt. Askrifendur eru nú 600, en
timaritiö er gefiö út í 1500 eintök-
um. Grundvöllurinn fyrir sliku
blaöi viröist þvi vera mjög góöur,
aö sögn Friöriks.
„Einaf forsendum fyrir þvi, aö
Galleriiö var stofnaö, var sú aö
gefiö væri út blaö”, sagöi Friö-
rik. „Viötöldum aö þaö væri ekki
nóg aö vera bara meö Galleri sem
væri frekar einangraö, heldur
vildum ná til fleiri meö blaöinu.
Okkur fannst skortur á umræöu-
vettvangi fyrir alls konar
menningarpólitik.Viö vildum ekki
einskoröa oidcur viö myndlist.
f timaritinu er kynning á hlut-
um, sem lítiöerfjallaö um annars
staöar, alls konar tilraunum i
leiklist, kvikmyndum og mynd-
list.”
Þá sagöi Friörik, aö eitt af þvi
Ahugamenn stofna
nftt kvikmyndafélag
Nýtt félag áhugamanna um
kvikmyndagerö var stofnaö i
Reykjavik siöastliöinn mánudag.
Tilgangur félagsins er aö vinna
aö gerö, dreifingu og sýningu
kvikmynda og skyldri starfsemi.
Félagiö er I formi hlutafélags. Á
stofnfundinn voru mættir milli 20
og 30 manns, og munu álíka
margir áöur hafa lýst yfir vilja
sinumum aö taka þátt I félaginu.
Til aðbyrjameö, gefst hluthöfum
kostur á aö kaupa hlutabréf, eöa
leggja fram vinnu, sem metin
veröur til hlutar í félaginu.
Fyrsta verkefni hins nýstofn-
aöa félags, sem enn hefur ekki
hlotiö nafn, veröur kvikmyndin
„Sóley”, sem leikstýrö veröur af
Rósku. Hún hefur jafnframt
skrifaö handritiö, en henni til að-
stoðar i þvi' hefur veriö Einar
Ólafsson. Taka þeirrar myndar
mun aö öllum likindum hefjast i
næsta mánuöi. Nokkrir ítalir
munu aðstoöa við tæknilega gerö
myndarinnar.
Félagið stefnir auk þess að þvi
aö flytja inn erlendar myndir til
landsins og sýna þær. Stendur nú
yfir könnun meö þaö I huga að
koma upp innlendu dreifikerfi
fyrir þessar myndir.
—GB
sem blaðiö heföi gert, væri aö
„dokúmentera” góða hluti sem
hingaö hafi komið. Nefndi hann
viötöl sem timaritiö átti við
myndlistarmanninn Robert Fili-
ou og kvikmyndaleikstjórann
Wim Wenders. Þessi viötöl væru
þaueinu sem tekin hefðu veriöviö
þá, er þeir komu hingaö.
Friörik sagöi ennfremur aö
breytingar á tlmaritinu væru
framundan. Hann sagöi aö þeir
ætluðu aðreyna aöbyggja þaö aö
einhverju leyti i kringum eitt á-
kveöið efni. Næstablaö veröur aö
miklu helgaö myndlist, og þaö
sem kemur þar á eftir veröur um
bókmenntir.
— Hvernig er fjárhagsleg af-
koma timaritsins?
, AHt efni er gefið og sömuleiöis
er allt unniö I sjálfboöavinnu,
uppsetningin lika. Þetta gengur
þannig, aö viö komum sléttir út”,
sagöi Friörik Þór Friöriksson.
—GB
Islenskir popparar
stofna sérsamband
Popptónlistarmenn munu al-
mennt mjög óánægöir meö
stööu sina innan samtaka hljóö-
færaleikara hérlendis. t samtali
viö Jóhann G. Jóhannsson á öör-
um staö I Helgarpóstinum i dag
kemur m.a. fram aö I blgerö er
stofnun félags popptónlistar-
manna sem berjast á fyrir rétt-
indum þeirra og gæta hags-
muna sem FÍH hafi vanrækt. Aö
sögn Jóhanns veröur gengiö frá
stofnun þessa félags I haust.
Eftir þvi sem Helgarpósturinn
hefur fregnaö er Egill Ólafsson
annar af hvatamönnum þessara
samtaka, auk Jóhanns. Spurn-
ing er hvort alfariö komi til
klofnings I samtökum islenskra
hljóöfæraieikara.
„Heimahöfn” Guðlaugs Arasonar:
Fyrsta yerkefni
ungs leikstjóra
„Þetta er fyrsta verkiö sem ég
leikstýri fyrir sjónvarpiö”, sagöi
Lárus Ýmir Óskarsson I samtali
viö Helgarpóstinn, en Lárus verö-
ur leikstjóri viö upptöku á leikriti
Guölaugs Arasonar, sem ber
vinnuheitiö „Heimahöfn”.
Lárus lauk námi i leikstjórn
fyrir kvikmyndir og sjónvarp frá
Dramatiska Institutet i Stokk-
hólmi vorið 1978. Siöan hefur
hann unniösem málaiiöi eöa free-
lance viö kvikmyndir i Sviþjóö,
svo og hálft ár hjá Borgarleikhús-
inu I Stokkhólmi.
— Hvernig likar þér að vinna
viö sjónvarpið?
„Mér likar þaö ágætlega, nema
hvaösjónvarpiöieri frii, svo ég er
hér nánast einsamall aö gaufa.
Þaö er náttúrulega bagalegt, þvi
svona myndir krefjast mikils
undirbúnings og þaö er erfitt aö
hafa ekki það apparat sem sjón-
varpiö er til aö aöstoöa sig við
svoleiöis undirbúning. Hann hefði
lika veriö i stysta lagi, þó sjón-
varpiö heföi veriö i starfi.
(Jtvarpsráö hefur ekki fengist
tii aö samþykkja endanlegan
upptökutima á þessu ennþá, en
viö vonumst til þess aö geta fariö
i gang meö sjálfar upptökurnar
um 20. ágúst. Þá veröur stúdió-
hlutinn tekinn upp, þ.e. þaö sem
verður tekiö á video-band (mynd-
segulband). Svo veröur kvik-
myndaö i september, ef allar
ráöagerðir standast.”
„Þetta fjallar um svo óvenju-
legan hlut sem lif sjómanna og
sjómannsfjölskyldu i Reykjavik.
Þaö er fariö svolitiö ofan i saum-
ana á sérlegum vandamálum,
sem eru þvi fylgjandi aö fjöl-
skyldan er mikiö aðskilin. Þá
koma inn i þaö straumar sem eru
rikjandi i dag I sambandi viö lifs-
viöhorf á þessum breytingatim-
um sem nú eru.”
— Verður uppfærslan að ein-
hverju leyti nýstárleg?
„Þetta er leikrit sem gerist i
dag og fjallar um lif venjulegs
fólks. Þetta er natúralismi nán-
ast. Þaö er hugsanlega eitthvaö
nýtt i sögu islenska sjónvarpsins,
en I sögu kvikmyndanna er þetta
mjög heföbundiö.
Þaö eina sem ekki hefur veriö
gert áður, og er vegna þess að svo
nýlega var fariö yfir I lit, þaö er
Lárus Ýmir: Myndsegulbandi og
filmu blandaö saman I lit i fyrsta
skipti hérlendis.
aö blanda saman video og filmu i
lit.”
— Hvernig kemur það út?
„Þaö er dálitiö hættulegt. Þaö
verður ákveöinn karaktermunur
á myndunum.en þaö getur lika
þjónað ákveönum tilgangi. I
þessu verki er annaö sögusviöiö
heimili hér i Reykjavik og hitt er
togari út á sjó. Þaö er meiri gróf-
leiki 1 kvikmyndaatriöunum og
þau kannski undirstrika vosbúö-
ina á sjónum.”
— Hvaö er framundan?
„Þegar þessu lýkur, mun ég
kenna kvikmyndaleik i einn mán-
uö i Leiklistarskólanum, og siöan
fer ég út og held eitthvaö áfram
aö starfa i Sviþjóö.”
— Hvernig er aöstaða fyrir
kvikmyndagerðarmenn i Svi-
þjóö?
„Hún er ólikt betri heldur en
hér á landi. Þeir eiga sér hefð
sem nær frá aldamótum. Þaö hef-
ur verið óslitin og mikil kvik-
myndagerö I Svlþjóö frá þvi aö
byrjaö var aö taka kvikmyndir
yfirleitt. Þar er staöiö prófessjón-
elt aö þessum hlutum, en hér er
þaö ekki alveg komið i gang enn-
þá. Þaö er ýmislegt sem vantar
hér á landi, t.d. fólk i ýmis störf
innan kvikmyndanna. Þaö er ver-
iö aö byggja þetta upp hér á landi.
Þaö hefur aldrei veriö gerö löng
filma hér með allri þeirri skipu-
lagningu sem i öörum löndum i
heiminum er talin rétt og hag-
kvæmust til þess”, sagði Lárus aö
lokum. — GB
„Einn af merkustu rit-
höfundum vorra daga”
var staðhæft um Halldór Laxness í
lesendabréfadálki New York Times
Book Review
The New York Times Book
Review fór þess nýlega á leit vit
nokkra þekkta rithöfunda, at
þeir segöu frá bókum sem kom
iö hafa út eftír striöslok og þeii
telji aö muni veröa meöal 10(
merkustu bóka i bókmennta
sögu Vesturlanda. Þá voru þeii
einnig beönir aönefna bækur frá
því fyrir strlö, sem ekki hafa
verið metnar aö veröleikum, er
ættu þaö skiliö I ljósi þess, sem
hefur gerst siöustu tvo eöa þrjá
áratugi.
Eins og viö mátti búast, voru
svör hinna einstöku höfunda
mjög mismunandi. Þó eru
nokkrir höfundar og bækur sem
koma oftar fyrir en aörir. Má
þar nefna William Faulkner og
bók hans „llie Sound and the
Fury”, „TheGreat Gatsby” og
„Absalom, Absalom”. „Doctor
Faustus” eftir Thomas Mann
viröist einnig vera ofarlega i
huga margra, svo og bækur
Samuels Beckett „Molloy”,
„Malone dies” og „The
Unnamable”. Aörir merkir höf-
undar eru taldir Alexander
Solzhenitsyn, Vladimir Nabo-
kov, Malcolm Lowry, André
Gide, svoeinhverjir séu nefndir.
Ekki voru allir lesendur
blaösins alls kostar ánægðir
meö bækur þær sem rithöf-
undarnir völdu. Skrifuöu þeir
blaöinubréf, þarsem þeirkomu
með sinar uppástungur. Einn
þeirrasem skrifaöi, var Millen
nokkur Brand frá New York
City. 1 bréfi sinu segir hann, aö
þaö hafi valdiö honum miklum
vonbrigöum, aö enginn skyldi
hafa nefnt Halldór Laxness og
bækur hans. Laxness sé að hans
áliti einn af merkari núlifandi
höfundum og erfitt aö gera upp
á milli bóka hans.
Aðrir höfundar, sem lesendur
vildu fá á blöb sögunnar, voru
m.a. Jack Kerouac og Italo
Svevo. Og ekki má gleyma sögu
Jaroslavs Hasek um „Góöa dát-
ann Svejk”.
—GB
HP-mynd: F-riOþiotur