Helgarpósturinn - 12.06.1981, Blaðsíða 18

18
ÍSLENDINGAfí Á
BIENNALE DE PAfí/S
Biennallinn i Paris er meiri-
háttar viöburöur i heimslistinni.
Asamt bróöur sinum, biennaln-
um i Feneyjum, þykir hann ein-
hvert áreiðanlegasta barðmet
á veöurfar myndlistar lir öllum
heiminum. Munurinn er þó sá,
aö sá í Paris er ætlaður lista-
mönnum af yngri kynslóöinni,
þ.e. þeim sem ekki hafa náð 35
ára aldri.
Þaö er fremur stutt siðan Is-
laidingur tók þátt i þessum
myndlistarfagnaði i fyrsta
mikiö upp Ur þeim staö og þeirri
stund sem hann kynnir verk sin
á og þvi er verk þaö sem hann
sýnir nU, fyrst og fremst gert
meö hiiösjón af þvi hvar það er
synt. Þetta er myndverk i fimm
pörtum sem gengur I nokkurs
konarboga yfir einn vegg safns-
ins. 1 þessu verki teflir Arni
fram andstæðum efnum, málun
beint á vegginn, keramiktækni,
strigapjötlu sem pinnuö er beint
á vegg og málverki á blind-
ram ma.
þ i
Myndlist
eftir Halldór Björn Runólfsson

sinni. Mig minnir að þaö hafi
verið 1974. Annars hefur þeim
fjölgaö sem þátt hafa tekiö i
þessum biennal fyrir hönd Is-
lands. Þeir eru nU orönir 8 tals-
ins og eru þaö bræöurnir Sigurö-
ur og Kristján Guömundssynir,
Hreinn Friöfinnsson, Þóröur
Ben, Ólafur Lárusson og nU siö-
ast, Ami Ingólfsson, Helgi Þ.
Friöjónsson og Niels Hafstein.
Þeir þremenningarnir, sýndu
þará liönu ári, þ.e. 11. biennaln-
um 1980.
Eins mikil tiöindi og þau, aö
Islendingar hafi tekið regluleg-
an þáttiþessum sýningum und-
anfarin ár, viröast litil tiöindi
hér heima. Reyndar hafa upp-
lýsingar af sýnendum og verk-
um þeirra veriö af skornum
skammti og þvf hefur reynst
erfitt fyrir fólk aö fylgjast meö
gangi mála. Cr þessu er nU bætt
meö sýningu Nýlistarsafnsins á
verkum Arna, Helga og Nielsar.
Eins og ritað er i formála aö
ágætri sýningarskrá, veröur
vonandi framhald á þess háttar
kynningum.
Aö visu eru verkin á sýningu
Nýlistarsafnsins, ekki þau sömu
og sýnd voru i' París, nema aö
nokkru leyti. Arni Ingólfsson
sýnir verk sem ekki hefur sést
fyrr, enda er þaö ekki vani hans
að endurtaka þaö sem hann hef-
ur gert áöur. Arni leggur mjög
Óneitanlega kemur Ami á
óvart, en hafa ber I huga að
hann neitar alfariö aö beygja
sig og list sina undir fyrirfram
viöurtekin gildi. Aö venda svo
gjörsamlega sinu kvæöi i kross,
úr haröconceptUel Utfærslu yfir
ibeina upplifun, veröur aö telj-
ast hetjulegt. Það er einmitt
vegna þessa fölskvalausa áræö-
is, aö Ama tekst svo vel upp.
Þrátt fyrir allt aöra Utfærslu,
tapar þetta verk hans ekki
kjarna þeirra fyrri: Höföun til
aktivrar þátttöku áhorfandans.
Mjög svo ólikar eru myndir
Helga Þ. Friðjónssonar. Segja
má að Helgi „haldi sinu striki”.
Hann hefur fyrst og fremst
helgaö sig teiknun og málun og
litiö lagt Ut af þeirri tækni.
Verkin sem hann sýnir i Ný-
listasafninu eru þvi nokkuö
beint framhald af þvl sem hann
sýndi i Norræna hUsinu fyrr á
árinu. Hann heldur áfram aö
fullkomna sinn narrativa eöa
frásagnakennda stil, þar sem
tviræöar og margræöar hug-
myndirblandast viö beina og oft
hráa framsetningu. Helgi held-
ur áfram að kafa ofan I goösög-
una, þar sem raunveruleiki og
fjarstæöukennd atvik blandast á
eölilegan og áreynslulausan
hátt. Þaö er einkennandi fyrir
þessi verk, aö þegar áhorfand-
Parisarbinallinn — sýning sem
fæstir ættu aö láta fram hjá sér
fara
inn er öruggur á aö hafa höndlaö
þau, kemst hann að þvi aö hann
þarf aö hugsa upp á nýtt og
breyta afstööu sinni.
Niels Hafstein sýnir verk sem
hékk á Parfsarbiennalnum. Það
eru „Fyrirgeföu litli vinur”
(Pardon, mon petit) og „Teikn-
aöu fyrir mig lamb” (Dessinez
moi un mouton). Hér heldur
Niels áfram að kljást við hug-
myndina um lambiö og fjár-
mörkin og hinar ýmsu hug-
myndirsem spretta út frá þess-
ari aldagömlu aöf erö, aö skera i
eyru fjárins til aö merkja þaö.
Sem mótvægi gegn þessari
„grimmilegu” athöfn, setur
iiann teikningar, þar sem hin
ýmsu skilningarvit lambsins
eru undirstrikuð. A biennalnum
voru þessar tvær seriur af-
markaöar meö litlu bili, en i Ný-
listasafninu hanga þær i einni
röö. Heppilegri aöferö heföi mér
fundist, aö leyf a bilinu aö halda
sér og aögreina þannig verkin,
jafnvel þótt gerö sé grein fyrir
skiptingunni I sýningarskrá.
Þetta eru ljósar og skemmtileg-
ar seriur og gefa góöa mynd af
þeirri hliö Nfelsar sem aö
conceptual list snýr.
Þess skal getiö i framhaldi af
þvi sem áöur var sagt um upp-
lýsingatregöu milli Parisar og
Islands, aö verk Arna voru valin
Ur hópi fjölmargra til áfram-
haldandi farandssýningar um
söfn Evrópu. Þau munu nú vera
til sýnis I Lissabon. Þá hefur
Helga Þ. Friöjónssyni veriö
boöiö aö senda verk sin til Italiu,
til sýninga þar.
Vonandi gefst okkur „sem
heima sitjum”, kostur á að
fylgjast nánar meö Islenskum
sýningum erlendis og hefur Ný-
listasafnið ótvirætt tekiö frum-
kvæöiö i sinar hendur. Vonandi
fylgja aörir á eftir. Parisar-
biennallinn er sýning sem fæstir
ættu aö láta fram hjá sér fara.
' Föstuda'gur 12: júrií 1981 he/garpósturinn
ENG/N VANDRÆÐ!
Svo virðist vera sem loksins
sé aö rætast sá draumur
margra aödáenda rokktónlistar
hér á landi, að fá að hlusta á lif-
andi tónlist viðurkendra er-
lendra hljómsveita, með styttra
en fimm ára millibili. B.A.
Robertson var hér um daginn,
sem frægt er orðið og á sama
tima dvöldust hér á landi tveir
meölimir hljómsveitarinnar
Killing Joke. Báðir þessir aðilar
vonuöust til aö geta komiö hing-
ur. Greinilegt var aö fólk kunni
að meta leik þeirra þvi þeir voru
klappaöir upp af annars
stemmningslausum áheyr-
endum.
Siðan lék Start. Hljómsveitin
er þétí og meölimir hennar
greinilega allir hinir ágætustu
hljóðfæraleikarar. Gallinn er
bara sá að tónlistin sem þeir
leika er ekki fyrir min eyru.
Fyrir mér er þetta þungarokk
þeirra steingelt og ófrumlegt.
Aö loknum leik þeirra kom
Laddi fram sem gestur og flutti
þrjú lög og var honum vel tekið,
Popp
eftir Gunnlaug Sigfússon
aö aftur og þá til hljómleika-
halds. Einnig hefur heyrst aö
mögulegt sé aö hingaö komi I
sumar eða haust hljómsveitir
eins og The Fall og Police.
Raunar hefur sú fyrsta þegar
gist landiö, en þaö er hljóm-
sveitin Any Trouble, sem hefur
ný lokið ferð um landiö, þar sem
hún kom fram á fimm eða sex
stööum. Fyrst komu þeir fram á
Borginni föstudaginn 5. júni,
ásamt hljómsveitinni Start.
Hápunktur komu þeirra hing-
aö átti aö vera hljómleikar i
Laugardalshöllinni, laugar-
dagskvöldið fyrir Hvitasunnu.
Vegna einhverra fáránlegra
helgidagalaga sem gilda hér á
landi þurfti þó að flýta hljóm-
leikum þessum um nokkra tima
og hófust þeir þvi um fimm leyt-
ið. Bæöi þessi timasetning og
þaö aö Hvitasunnuhelgi var i
garö gengin, hafa sjálfsagt
orsakaö að ekki voru nema
nokkurhundruð ungmenni sam-
ankomin til aö hlýöa á leik
þeirra fjögurra hljómsveita
sem þarna komu fram.
Þaö var Taugadeildin sem
opnaöi tónleikana. Er hljóm-
sveit þessi gott dæmi um þá
grós^-i sem átt hefur sér stað
varö. ndi rokktónlist hér á landi
siðustu mánuöi. Tónlistin sem
þeir leika er ekki þungmelt,
heldur er hér um hressilega
rokktónlist að ræöa og var spila-
mennska þeirra nokkuö þétt og
kraftmikil. Söngurinn kom þó
illa i gegn, að minnsta kosti þar
sem ég sat.
Baraflokkurinn frá Akureyri
var næstur á dagskrá og fyrir
mig var þar um hápunkt tón-
leikanna aö ræöa. Takturinn I
tónlist þeirra er þéttur og góöur
og áberandi er þéttur bassaleik-
en hvers vegna er fyrir ofan
minn skilning.
Þá var komið aö þvi aö Jóna-
tan Garöarsson kynnti þaö sem
við vorum „öll” komin til að
hlýöa á, þ.e. Any Trouble. Ekki
get ég nú sagt aö hljómsveit
Any Trouble komu þægilega á
óvart
þessi hafi veriö i miklu uppá-
haldi hjá mér fyrir komu þeirra
hingað. Einmitt þess vegna
komu þeir mér þægilega á
óvart, þó finnist mér þeir eftir
sem áður alltof likir Elvis
Costello til aö geta haft reglu-
lega gaman af þeim. AB visu eru
lögin sem væntanleg eru á
næstu plötu þeirra mun betri en
þau sem voru á þeirri fyrstu. En
það sem Any Trouble eru aö
gera,gera þeir vel og fagmann-
lega. Þeir kýldu vel i gegn um
prógrammið og var t.d. ekki um
neitt óþarfa stopp á milli laga
svo sem hrjáö hefur islenskar
hljómsveitir i gegnum árin.
Frekar var nú farin aö þynn-
ast áheyrendahópurinn I lokin,
þar sem hljómsveitinni tókst
aldrei aö ná upp almennilegu
stuöi, sem ekki var von. Þaö
tókst þó betur á Borginni kvöld-
ið áöur og fannst mér sá staður
hæfa þeim mun betur en tóm
Laugardalshöllin.
BLANDIÐ GEÐ
Hleypt út
Lokatónleikar Sinfónluhljóm-
sveitarinnar á þessu vori vöktu
dálitið blendnar tilfinningar. Þeir
komu beint ofani sársaukafullar
yfirlýsingar Félags islenskra tón-
þetta er aöalstjórnandi hennar. A
aðaiefnisskránni er aöeins eitt
stutt islenskt verk af þremur.
Nær heföi veriö aö hafa eitt erlent
verk svona til aö sanna, aö Is-
lendingar gætu lika spilaö t.d.

Eyrna lyst
eftir Arna Björnsson

listarmanna vegna augljósrar
þjóðarsmánar i sambandi viö ný-
afstaöna utanför hljómsveitar-
innar. Maður hefur hingaötil
foröast að skrifa um þetta leiö-
indamál, þar sem um seinan
sýndist aö nokkuö mætti úr bæta
og ósannlegt var að láta einhver
fúkyrði fylgja saklausri hljóm-
sveitinni úr hlaöi.
Þaö skiptir litlu máli, hvaöa orö
hafa fallið i einkaviöræöum
Rögnvalds Sigurjónssonar for-
manns FÍT og Siguröar Björns-
sonar framkvæmdastjóra sveit-
arinnar. Verkin tala. Héöan fer á
fjölþjóölega hátiö eitthvaö sem
heitir Sinfóniuhljómsveit íslands.
Stjórnandinn er franskur, og er
lítiö viö þvi aö segja, þar sem
klassik.
Aöaleinleikarinn var svo út-
lendur, og þaö er næstum óskilj-
anleg þjóövilla. 1 fyrsta lagi er til
meira en nóg af góöum islenskum
einleikurum á ýmis hljóöfæri,
ekki sist pianó, sem hafa fá tæki-
færi til aö spreyta sig i tónlistar-
heiminum, þar sem voldug um-
boösfyrirtæki ráöa miklu um
feröina og tiskuna og eru haröir
búsinnismenn. Hafi islenskir ein-
leikarar einhver sérkenni, eigum
við vonandi ekki áð skammast
okkar fyrir þau?
í ööru lagi var naumast ástæöa
til aö samþykkja umyröalaust
uppástungu þeirra I Wiesbaden
um pianókonsert Griegs. Hún
stafar ugglaust af þeirri rótgrónu
villutrú margra Þjóöverja og
annarra, aö viö séum einskonar
útibú frá Noregi og eiginlega ekki
annaö en Eynorömenn. Þvi hljóti
norsk músik aö eiga annarri bet-
ur viö okkur. Norömenn kynda
manna mest undir þessa mein-
loku, sem vonlegt er, þvi viö erum
þeirra stolt. Eddukvæöin eiga jú
aö vera norsk og lika Snorri. Þeir
lifa nefnilega enn i þeirri blekk-
ingu, að viö höfum stungiö af frá
þeim meö allan skáldskapinn, og
hafa aldrei fyrirgefiö okkur þetta
einsog margoft hefur sýnt sig.
Annars eru Norömenn ekkert
verri en aörir, nema þegar þeir
eru aö reyna að klessa þessum
náfrændskap uppá okkur.
Höfuðiö var svo bitið af
skömminni meö þvi aö láta
norskan náunga leika þetta. Kjell
Bækkelund er aö visu flinkur
pianisti, en meöal fjölmargs ann-
ars kemur i hug, hversu
skemmtilegra heföi veriö aö fá
t.d. Einar Jóhannesson til að
leika klarinettukonsert eftir
Mozart.
Lífsgleði njóttu
Hljómleikarnir sjálfir byrjuöu
annars léttilega meö 5. sinfóniu
Schuberts, sem hann skrifaði
tæplega tvitugur. Þaö vekur at-
hygli hversu fáir blásarar eru i
verkinu, aöeins 1 flauta og 2 óbó,
fagott og horn. Skýringin er sú, að
hún var samin fyrir áhuga-
mannahljómsveit, sem kom
stundum saman á heimili fööur
hans, og i henni voru ekki fleiri
blásturshljóöfæri. En fyrir bragö-
iö er þetta lfklega eina sinfónía
Unnur Maria — hennar timi enn
ekki kominn
Schuberts, sem hann fékk sjálfur
aö heyra leikna. Þvi þótt undar-
lega kunni aö hljóma, þá var al-
mennt ekki farið aö flytja sinfóni-
ur hans fyrr en áratugum eftir aö
hann dó — ekki einusinni þá „ó-
fullgeröu”! En hann varö nú
heldur ekki nema 31 árs.
Hljómsveitinni átti þvi naum-
ast aö veröa skotaskuld úr þvi að
flytja þetta æskuverk fyrir
áhugamenn, og varö þaö ekki
heldur. Schubert er þarna enn
fullur lifsgleöi, og hún komst
ágætlega til skila..
Harðnar í dalnum
Ég var bæði vonglaöur og kviö-
inn fyrir þvi aö heyra Unni Mariu
Ingólfsdóttur flytja fiölukonsert
Tsjækofskis. Maöur hefur heyrt
svo marga snillinga glima viö
þessa undurfallégu tæknilegu
þraut, og sjálfum finnst mér eng-
inn leysa þaö alveg viöhlitandi
nema Daviö Ojstrak og kannski
einstaka lærisveinn hans. Unnur
Maria hefur hins vegar sýnt, aö
hún gæti átt ýmislegt til fyrir
þetta ævintýri. Hún er ekki bang-
in stúlkan sú, skrifaöi ég vist eitt-
hvert sinn.
En — æ! Hennar timi var ekki
enn kominn. Hún haföi færst of
mikiö i fang. Þaö var eiginlega
sorglegt. En merkilegt var samt,
að enda þótt allt virtist ætla að
klúörast á köflum, þá náöi hún sér
stundum á strik á milli meö bráö-
fallegum sprettum. Ég hef enga
trú á þvi, aö hún sé búin aö segja
sitt siöasta viö Tsjækofski. Þvi
þótt hún réöi ekki fyllilega við
þetta núna, þá er hún ágætur og
enn efnilegur fiölari.
Það bætti auövitaö ekki úr
skák, að brösótt samvinna virtist
aö þessu sinni vera milli J.P. Jac-
quillats, hljómsveitar og einleik-
ara, bæöi hvaö varöar styrkleika
og slátt. Það hvarflaöi næstum aö
leyndum hugans, aö veriö væri aö
sýna fram á, aö Islenskum ein-
leikurum sé ekki treystandi. En
svo syndsamlegum hugsunum
flýtir maöur sér hér meö aö varpa
út I ystu myrkur.