Helgarpósturinn - 10.07.1981, Blaðsíða 22

22
FöstudágUr" 10. júli l$8l
David Carradine, — leikarinn gerist sjálfstæöur kvikmyndageröar-
inaöur.
ÓDÝRAR HJART-
NÆMAR MYNDIR
77/ Costa de Losta
David Carradine, sem kannski
er helst þekktur fyrir leik sinn i
Kung Fu myndinni sem sjónvarp-
iðsýndi fyrir ekki löngu, og fjöida
annarra hlutverka i minniháttar-
myndum frá Hollywood, hefur nú
snúiö sér að sjálfstæöri kvik-
myndagerð. „Americana”, sem
hann leikstýrði og lék aöalhlut-
verkið i var frumsýnd nú i vor á
mikilli kvikmyndæog videóhátið i
Utali i Bandarikjunum.
Það tók Carradine sjö ár að
ljúka við myndina, þvi hann hefur
leikið i mörgum kvikmyndum
inná milli. Samt kostaði hún ekki
nema 800 þúsund dollara.
Þessi reynsla Carradines hefur
aukið sjóndeildarhring hans til
muna, segir hann. ,,Ég hafði i
rauninni ekki hugmynd um að
Ný mynd eftir Mel Brooks var
frumsýnd i Bandarikjunum fyrir
skömmu. Að þessu sinni er hann
ekki að veltu sér uppúr
gömlum kvikmyndahefðum eins
og i Blazing Saddles, Silent
Movie, Young Krankenstein og
Iligh Anxiety. Nú er það saga
mannkynsins, hvorki meira né
tninna — ,.The History of the
VVorld — Fart 1"
Brooks skrifar handritið og
þessi sjálfstæða kvikmyndagerð
væri til i þessum mæli. Mér liður
eins og ljóni sem sloppið er úr
dýragarðinum. Hér er allt i einu
fullt af fólki sem er að gera kvik-
myndir og á engar milljónir, en
fórnar öllu sem það á — alveg
eins og ég. Þú getur ekki gefið
meira en þú átt. Þetta er hjart-
næmt, svei mér þá.”
Carradine er nú að vinna að
annarri kvikmynd með dóttur
sinni, Calista i aðalhlutverki.
Tökur byrjuðu fyrir þremur ár-
um, og á ekki að ljúka fyrr en eft-
ir 12 ár, þvi Carradine ætlar að
fylgja bæði dóttur sinni, og
persónunni sem hún leikur, frá
fimmtán ára aldri til þritugs.
— GA
leikstýrir myndinni, en i aðalhlut-
verkum eru Harvey Keitel og
Madeline Kahn. Sagan er sögð i
fjórum þáttum i myndinni, fyrsti
þáttur gerist á forsögulegum tim-
um, annar i rómverska heims-
veldinu, þriðji i spænska rann-
sóknarréttinum á miðöldum og
fjórði þátturinn gerist i frönsku
byltingunni.
Myndin hefur vægast sagt feng-
ið misjafna dóma.
Sjálfstæðishúsið Akureyri
Sumarrevia 1981
Höfundar: Þorvaldur Þorsteins-
son og Hermann Arason.
Flytjcndur auk höfunda: Gunnar
Þorsteinsson, Inga Einarsdóttir,
Jóhann Hauksson og Inga Lára
Bachman.
Undirleikur: Ingimar Eydal.
Um þessar mundir stendur yfir
sá árstimi sem öll hjól þjóðlifsins
snúast hægar, timi sumarleyf-
anna. Já jafnvel i st jórnmálunum
rikir hin hefðbundna sumarlá-
deyöa. Fjölmargir nota sumar-
leyfi sin til ferðalaga, og eru þá
hinar svonefndu sólarlandaferðir
ofarlega á blaði hjá mörgum.
Menn pakka i snarheitum niður i
ferðatöskur sinar léttum klæðn-
aði, harðfiski, hangiketi sviðum,
hákarli tspænskum tollvöröum til
mikillar hrellingar) og öörum
þjóðlegheitum. Siðan er þotið af
stað burt úr rigningunni. Næstu
föstudagskvöld gefst gestum
SjálfstæðishUssins á Akureyri
kostur á þvi' að taka þátt i all-
sérstæðri sólar’andaferð sem
skipulögð er af ferðaskrifstofu
Braga nokkurs Skjólbergs.Þótt
margt ótnilegt gerist i ferð þess-
ari segjast aöstandendur hennar
byggja á atvikúm er áður hafi
gerst i raunveruleikanum. Að
sjálfsögðu stendur ferðaskrif-
stofa Braga Skjólbergs fyrir
Ferðakynningu og Bingói til að
auglýsa starfsemi sina. Þetta er
ágæUs hugmynd og að sjálfsögðu
frumleg, en nokkuð er bingóið þó
langdregið miðað við heildar-
lengd ferðarinnar. Þegar halda
skal í sólarlandaferð til dæmis frá
Akureyri verður fyrst að komast
til Reykjavikur og það getur
stundum gengið nokkuö brösu-
lega eins og þeir vita best sem oft
þurfa að fara þessa leið og er þá
sam a hvort um er að ræða f lugfé-
lagið Flugglaðir eða eitthvert
annað. Vélum getur seinkað
vegna veðurs, bilana eða ein-
hvers annars, ef þær eru þá á
annað borð til staðar. En þrátt
fyrir ýmis skakkaföll i byrjun
komast velflestir fyrr eða siðar á
hina fyrirheitnu sólarströnd þar
sem fararstjórinn tekur gleið-
brosandi á móti farþegunum i
forsal glæsihótels með eða án
kakkalakka. Slik smáatriði er
Bragi Skjólberg ekki að setja fyr-
ir sig þegar gróðamöguleikarnir
eru annars vegar. Og hvað sem
öðru liður viröast farþegarnir
alltaf jafnánægðir og staðráðnir i
að fara aftur næsta ár, og það þó
þeir muni ef til vill ekkert eftir
þvi að þeir hafi verið á Spáni sið-
astliðnar vikur, eða þó þeir komi
heim timbraðir, lemstraðir og
með hjónabandið i rúst.
Það er óhætt að ráðleggja
ferðalöngum sem og öðrum sem á
það spakmæli trúa að hláturinn
lengi lifið, að bregða sér i sólar-
landaferð með ferðaskrifstofu
Braga Skjólberg. Að visu varir
ferðin ef til vill heldur stutt eða
aðeins i um það bil fimmtiu
minútur. Vafalaust mætti tals-
vert lengja hana. Annars standa
allir þátttakendur sig með hinni
mestuprýði. lslendingar þykja á
ferðalögum manna söngglaðast-
ir. 1 þessari ferð er það Ingimar
Eydal sem sér um þá hlið málsins
af sinni alkunnu snilld. Aðra þátt-
takendur þarf tæpast að nefna
þeir skila allir sinum hlut af
stakri prýði eins og áður segir. En
eitt mætti ferðaskrifstofa Braga
Skjúlberg að skaðlausu gera, og
það er að gefa út farþegalista svo
ókunnugir sjái hverjir eru með i
förinni. Og þá er ekki annað eftir
en að segja „Góða ferð, og Góða
skemmtun”.
BROOKS KVIKMYNDAR
MANNKYNSSÖGUNA
„Það er óhætt að ráðleggja ferðalöngum, að bregða sér i sólar
landaferð með ferðaskrifstofu Braga Skjólberg.”
ÆVINTÝRAS YRPA FYRIR
BÖRNIN LES- OG
SKOÐEFNI FYRIR
SUMARFRÍIÐ
Yngri lestrarhestu r með sumarley fislesninguna : Nóg af fróðleik
og skemmtun á boðsiólnum. Gunnlaugur Astgeirsson fjallar um
nokkur dæmi i grein sinni.
Núna er sumarleyfistiminn i
hámarki Eitt af þvi sem er
nauðsynlegt aðhafa i farangrin-
um, sérstaklega á bilferðum,
eru bækur'fyrir yngstu kynslóð-
ina. bæði lesara og skoðara.
Ætla ég þvi að nota tækifæriðog
minnast hér á nokkrar bækur
fyrir þennan hóp sem komu út
fyrir siðustu jól.
Allar eiga þessar bækur sam-
eiginlegt að vera ævintýri, einn-
ig eru þær allar fjölþjóðaútgáf-
ur og eru þær með þvi besta af
slikum útgáfum. Þó að ýmislegt
slæmt megi segja um fjölþjóða-
útgáfurnar. þá er emnig þar að
finna afbragðs bækur fyrir
börn, fagurlega myndskreyttar
sem að öðrum kosti hefðu ekki
komið fyrir augu islenskra
barna og væri það mjög miður
ef svo hefði fariö.
Gestir i gamla trénu.
1977 gaf Bjallan út bókina Ber-
in á lynginu sem er safn marg-
vislegs barnaefnis frá ýmsum
löndum. Var þar að finna stutt-
ar sögur, mörg ævintýri og ljóð
ogvisur ýmisskonar. Þýðandinn,
Þorsteinn frá Hamri, jók einnig
við nokkru islensku efni. Gestir i
gamla trénu er samskonar bók.
Eru þessar bækur báðar úr rit-
rööinni „Barndomslandet” sem
gefin hefur veriö út á hinum
Noröurlöndunum og hafa fær-
ustu sérfræðingar i barnaefni
valið til þessarar ritraðar. Ekki
veit ég með vissu hvað margar
bækur eru I ritrööinni, en ég
held að þær séu um það bil tylft
og koma þær vonandi allar út á
islensku áður en um allt of langt
liður.
Gestir i gamla trénu er fjöl-
breytt bók. 1 henni eru rúmlega
sextiu efnisatriöi, sögur, ævin-
týri og ljóð og er þá ótaliö ýmis-
legt smælki, einstakar visur og
örstuttar smásögur. Stór hluti
af þessu efni er norrænt, en
einnig er seilst til fanga viða
annarsstaðar. Sumt er kunnug-
legt en annað framandi og allt
er þetta efni skemmtilegt.
Þýðing Þorsteins frá Hamri
er snilldarverk eins og flest sem
hann gerir.
Bókin er rikulega mynd-
skreytt og eru þessar skreyting-
ar eftir ýmsa listamenn og mér
sýnist, þó það sé ekki tekið sér-
staklega fram, aö þær séu ætt-
aðar úr norrænum barnabókum
frá ýmsum timum.
Fimm Grimmsævintýri
Grimmsævintýri eru sigild og
trúlega eru útgáfur þeirra ótelj-
andi. 1 bókinni Fimm Grimms-
ævintýri.sem Iðunn gaf út, eru
Mjallhvit, Úlfurinn og kiðling-
arnir sjö, Brimaborgarsöngvar-
arnir, Stigvélaði kötturinn og
Þumalingur. Allt eru þetta
gamalkunn og góð ævintýri.
Þessi bók er ættuð úr Dan-
mörku og það er einkum tvennt
sem gefur henni sérstakt gildi.
1 fyrsta lagi eru það mynd-
skreytingar danska teiknarans
og barnabókahöfundarins
Svend Otto S. Þær eru fallegar
og vel unnar og yfir þeim er
góölátlegur húmor. t öðru lagi
er hér um að ræða nýja þýðingu
eftir Þorstein frá Hamri og án
þess að aðrar þýðingar ævintýr-
anna séu lastaðar þá er þessi
gullfalleg.
Að öllu samanlögðu er þessi
ævintýrabók með þeim falleg-
ustu sem ég hef séð.
Helgi í göngum
Úr þvi ég var að tala um
Svend Otto S. er rétt að skjóta
hér inn bók eftir hann sem kom
út hjá Almenna Bókafélaginu.
Heitir sú bók Helgi fer i göngur
og gerist á Islandi. Höfundurinn
hefur sett saman nokkrar bækur
um börn i ýmsum löndum og
hafa tvær þeirra komið út á is-
lensku hjá AB, sú sem aö fram-
an var nefnd og bókin Mads og
Malik sem gerist á Grænlandi.
Myndirnar eru meginatriðið i
Helgi fer i göngur. Sögusviðiö er
fslensk sveit i nútimanum,
Skagafjörður. Eru myndirnar
raunsæjar i grunninn þó yfir
þeim sé nokkur ævintýrablær.
Þær eru mjög lifandi og á þeim
fallegt handbragð.
Sagan er svaðilfarasaga i
„Nonnastil”. Strákur fer að
leita að kind sem hann finnur i
sjálfheldu og lendir hann i sjálf-
heldunni með kindinni, en hund-
urinn hans fer til byggða og
sækir hjálparmenn og allt fer
vel að lokum. Geðþekkt ævin-
týri um stef sem við könnumst
vel við.
Eldfærin og Nýju fötin
keisarans.
Þessi tvö ævintýri eftir H.C.
Andersen kannast allir við. Ið-
unn gaf út tvær bækur með
þessum ævintýrum og eru þess-
ar bækur ættaðar úr Sviþjóð,
myndskreyttar af Ulf Löfgren,
sem er höfundur bókanna um
Albin sem Iöunn hefur einnig
gefið út.
Myndskreytingarnar eru æv-
intýralegar, lifandi og litauðug-
ar, en kannski full stórkarlaleg-
ar (fyrir minn smekk a.m.k. en
krökkum finnst mjög gaman að
þeim).
Notuð er þýðing Steingrims
Thorsteinssonar, sem er trúlega
frá þvi um aldamótinfEr það
undarlegt að þýðing hans skuli
vera i fullu gildi enn i dag og
sýnir það best hversu góður
þýðandi hann var.
Dalur dýranna — Villi
vængstyrkur
Dalur dýranna er eiginlega i
orðsins fyllstu merkingu alþjóð-
leg bók. Bókin er tviþætt. Ann-
arsvegar er samfellt ævintýri
þar sem mörg dýr, sum útdauð
og önnur ekki, koma við sögu.
Eru dýrin persónugerð og verða
þar til margir sérkennilegir og
skemmtilegir persónuleikar.
Ævintýrið sjálft er einnig bráð-
skemmtilegt og spennandi á
köflum. Kemur þar mjög við
sögu barátta dýranna fyrir til-
verurétti sinum.
Hinn hluti bókarinnar er
fræðilegur og er þar i stuttum en
skýrum greinum sagt frá dýr-
um sem eru útdauð eða dýrum
sem bjargað hefur verið á sið-
ustu stundu frá þvi að deyja út.
Frásögnunum er dreift um bók-
ina og fylgir mynd af viðkom-
andi dýri með. eru þessir kaflar
mjög læsilegir, hæfilega stuttir
en mjög fræðandi á aðgengilegu
máli. Þennan hluta þýðir örn-
ólfur Thorlacius með ágætum,
en ævintýrið þýddi Þrándur
Thoroddsen.
Bókin er gefin út að tilhlutan
Alþjóða náttúruverndarstofn-
unarinnar (World Wildlife
Fund). Er þessi bók bæði fræð-
andi og skemmtileg og vel til
þess fallin að vekja börn (og
fullorðna) til umhugsunar um
verðmæti náttúrunnar i kring-
um okkur.
Bókin er rikulega og fagur-
lega myndskreytt.
Marco Polo
Að lokum skal hér nefnd bók
sem er á mörkum þess að vera
fræðibók og ævintýrabók. Það
er itölsk bók um ævintýri Marco
Polo, Feneyingsins sem fæddist
á miðri Sturlungaöld og ferðað-
ist til Kina og komst þar til
mannvirðinga. Textinn er að-
gengilegur fyrir krakka og frá-
sögnin öll hæfilega einfölduð, án
þess að sagnfræöinni sé misboð- •
ið. Þýðing örnólfs Arnasonar er
ágæt og myndskreyting sér-
kennilega finleg. Útgefandi er
Saga.
Þegar maður sér bækur af
þessu tagi vaknar óneitanlega
sú spurning hvenær við fáum is-
lenska sögu matreidda fyrir
börn með þessum hætti?
— G.Ast.