Helgarpósturinn - 10.07.1981, Blaðsíða 8

8
____helgar
pásturinn_
Blað um þ|oðmal,
listir og menningarmál
utgefandi: Vitaðsgjaf i hf.
Framkvæmdast jóri: Bjarni P.
AAagnússon
Ritstjórar: Árni Þórarinsson, Björn
Vignir Sigurpálsson.
Blaðamenn: Guðjón Arngrímsson
Guðlaugur Bergmundsson, Guðmund
ur Arni Stefánsson og Þorgrímur
Gestsson.
Utlit: Jón Oskar
Ljósmyndir: Jim Smart
Auglýsinga- og sölustjóri:
Höskuldur Dungal.
Gjaldkeri: Halldóra Jónsdóttir.
Dreifingarstjóri: Sigurður
Steinarsson.
Ritstjórn og auglýsingar eru að Síðu-
múla 11, Reykjavík. Sími 8186ó. Af-
greiðsla að Hverfisgötu 8—10. Simar:
81866, 81741, 14900 og 14906.
Prentun: Blaðaprent hf.
Askriftarverð
á mánuði kr. 24,-
Lausasöluverð kr. 8.-
Uggvænleg-
ar framtiö-
arhorfur
Það er ófögur framtfðarsýn,
sem blasir við þegar litast er um
á vinnumarkaöi morgundagsins.
Helgarpdsturinn fór af stað meö
athugun á atvinnumöguleikum
hér á landi næstu fimm til tiu árin
með það fyrir augum að komast
að þvi' hvers konar sérmenntun
væri vænlegust fyrir unga fólkið,
sem um þessar mundir er að
velja sér starfsnám.
En þar reyndist ekki um auð-
ugan garð að gresja. Nánast hvar
sem borið var niður, voru fram-
tíðarhorfur i atvinnumöguleikum
óvissar, og víða voru möguleikar-
nir jafnvel engir. Aðeins i örfáum
greinum er skortur á starfsfólki
ogutlitfyrirsvipaða stöð'uáfram.
Og þegar litiö er á vinnu-
markaðinn i heild, blasir jafnvel
enn nöturlegra ástand við. Sam-
kvæmt spá Framkvæmdastofn-
unar rikisins, þarf að skapa 11-12
þúsund ný störf næstu 10 árin og
gerir stofnuniu pd ráð fyrir
áframhaldandi brottflutningi
fdlksaf landinu. Siðustu árin hafa
aö meðaltali 765 islendingar flutt
sig um set til útlanda árlega og
meirihluti þess fólks er á
aldrinum 20—30 ára. Ogopinberir
aðilarbyggja sinar framtíðarspár
á því, að bldmi þjdðarinnar haldi
áfram að flýja land.
Það versta er ef til vill, að
ýmislegt bendir til að brottflutn-
ingurinn verði ennþá meiri. Af
þessum 11—12 þúsund störfum,
sem talið er að þurfi að skapa
næstu 10 árin, verða 2—3 þúsund
að verða i iðnaöi. Samkvæmt
reynslu undanfarinna ára skapar
hvert starf i framleiðslu-
greinunum þrjú önnur I þjónustu-
greinunum. Það er óvist að svo
veröi áfram, þar sem landiö er nú
dðum að tölvuvæðast og þvi ætti
smám saman að þurfa færra fólk
til að sinna störfum á sviði þjón-
ustugreina.
Spá Framkvæ mdastofnunar
gerir ráð fyrir áframhaldandi
fækkun starfa í landbúnaði.
Reiknað er með aö engin aukning
verði i fiskveiðum og sáralitil í
fiskvinnslu. Það er því augljóst,
að iðnaðurinn veröur að mvnda
undirstöðu fyrir nær þvi öll ný
störf næstu árin. En þar hefur
nánast engin aukning orðið
siðustu 12árin og samkvæmt um-
mælum Daviös Scheving
T hor s tei nss ona r formanns
Félags fslenskra iðnrekenda
getur iðnaöurinn ekki tekið við
fleira fdlki, ef áfram heldur sem
horfir.
Samkvæmt öllu þessu er fyrir-
sjáanlegt, að verði ekki þegar
breytt um stefnu, munu atvinnu-
vegirnir ekki geta tekið við meiri
fdlksfjölgun. En börnin eru þegar
fædd og þjdðin er byrjuð að kosta
þau til náms. Það er bara ekkert
útlit fyrir aö við höf um neina þörf
fyrir menntun þeirra og starfs-
krafta. Og þá er illa fyrir okkur
komiö, ef ekki verður hægt að
skapa okkar eigin fólki lifsviður-
væri og þaö neyðist til að leita á
erlenda grund til að fá vinnu.
HAFA SKAL ÞAÐ SEM
DÝRARA REYNIST
Við erum nýkomin Ur sumar-
frii. Og varla vorum við búin að
taka af okkur og varla vorum við
fyrr bUin að líta velþóknunaraug-
um yfir EgilsstaðatUnin og fall-
egu fellin hér á móti okkur — þeg-
ar hinn fslenski hversdagsveru-
leiki skall yfir okkur. 1 þetta
skipti f fra-mi stórfljóts af rukkun-
um sem var striðara og breiðara
en Lagarfljótiö. Mánaðarkaupið
sogaðist niður í þetta rukkana-
fljót og stór hluti af næsta mánað-
arkaupi gat fylgt á-eftir. Agaleg-
ustu reikningarnir voru vegna
gamla, bilaða bflsins okkar.
En það er þó alltaf huggun
harm i gegn að maður þarf ekki að
bera fjárhagsvandræði sfn í hljóði
fórum á ballið. Það stóð í rúma
tvo tíma og þessir tveir timar
kostuðu okkur fjögur — 480 krón-
ur. Á ballinu var alveg ofboðslegt
fjölmenni — enda er bUið að aug-
lýsa þessa „sumargleði” mikið
og með öllum ráðum i allt sumar.
NU — það voru sem sagt miklar
fjárhæðir sem skiptu um eigend-
ur þarna í Valaskjálf og sumir
þorpsbUar voru fullir af heift Uti
fyrirtækið. Þeim fannst að fjöl-
miðlaljón Ur Reykjavik væru að
gera Ut á landsbyggðina með yfir-
gengilegri fjárplógsstarfsemi og
að fólk Uti á landi væri að láta
þessa menn gera sig að (skemmt-
ana) fíflum.TrUlega er það alveg
rétt. Við skemmtum okkur hins
i þessu landi. Maður getur þvert
á móti átt margar, langar og
hjartanlegar samræður við hvern
einasta mann sem maður hittir á
leiðinni niður I Kaupfélag — um
efnahagsöngþveiti sitt og
hans/hennar. Þetta virðist vera
sam-íslenskt vandamál — eða að
minnsta kosti sameiginlegt öllum
venjulegum launaþrælum sem
ekki hafa einhverjar útvegur sem
ekki þola dagsins ljós — þið vitið
hvað ég meina.
Og viö vorum semsé komin
heim Ur sumarfriinu og orðin
staurblönk á nokkrum dögum,
veruleikalögmáliö hafði tekið við
af vellfðunarlögmálinu-— eins og
Freud gamli sagði á sinum tima.
Síöustu tutlurnar af þvi efnahags-
siðgasði sem viö höfðum haldiö I
heiðri (á meðan við áttum pen-
inga) fengu svo að fjUka veg allr-
ar veraldar á laugardagskvöldið.
Þá tókum við nefnilega þá
óábyrgu ákvörðun að fara fjögui
saman og fá okkur snUning.
„Sumargleðin” var hér á Egils-
stöðum og hélt skemmtun og ball
I Valaskjálf þetta kvöld. Við
tímdum ekki á skemmtiatriðin en
vegar alveg undir drep — og eins
og fyrr segir voru slðustu leifarn-
ar af fjármála-siðgæði okkar
foknar Utí veöur og vind. Þaö var
ægilega gaman á þessu balli.
Þóekkieins gaman og á 17. jUni
skemmtun Islendinga i Kaup-
mannahöfn. Ég var á henni. Og
mig langar svolitið til að bera
saman „Sumargleðina” í Vala-
skjálf og 17. júní skemmtunina i
gamla SalthUsinu I Höfn. Og ég
ætla að byrja á fjármálunum.
Það kostaöi sáralítið inn á íslend-
ingasamkomuna I Höfn öfugt við
„Sumargleðina” A báöum böllun-
um voru menn hins vegar fjarska
dansglaðir — en I Valaskjálf var
svo troðiö inn I hUsið að dansinn
var oftar en ekki troðinn á fótum
náungans. A báöum böllunum
voru Islendingar að drekka — I
Kaupmannahöfn drukku menn
bjór en hér drukku menn brenni-
vin i' rauðvini, blandað undir
borðinu eöa ofan I töskunum. ölv-
un var þvi öllu meiri i Valaskjálf
— eins og nærri má geta. Og það
var lika eins gott þvi að tónlistin
sem þeir „Sumargleðismenn”
frömdu var diskó-tónlist og ég
G ÖTUILMUR
— Hvert ætlarðu að fara i sum-
ar, spurði ég kunningja minn,
þennan svartsýna, ég hitti hann
niöri göngugötu um daginn þegar
sólin lék sér smástund á gang-
stéttum og kitlaði fólk i'framan og
faðmaði með varma.
— Ég ætla að fara á það, sagði
hann. Til að mótmæla sumrinu.
Sjáðu þetta fólk hér i götunni, hélt
hann áfram. Situr eins og það hafi
skilurekki. Vatnið I krönum hent-
ar bara fyrir fótabað, hitinn slik-
ur að maður vill helst ekki fara á
fætur. Það eina gott við Utlöndin
er myrkrið á kvöldin. Hér er ein
glenna allt sumarið. Hver getur
sofið við birtu? Ég vaki allt sum-
arið. Alveg satt. Kemur ekki dUr
á auga fyrr en i september.
Kannski byrja ég að geispa i
ágUstlok. Enég sofna ekki til að
Heimir Pálsson—Hrafn Gunnlaugsson — Jónas Jónasson — Magnea J. Matthias-
dóttir — Páll Heiðar Jónsson — Sigurður A. Magnússon — Þráinn Berieisson
Hringborðið
I dag skrifar Jónas Jónasson
fengið niðurfallssýki, situr og
gónir á ekkert, sveitt og ósvifið i
framkomu. Storkar manni með
þvi að sitja i gangvegi og láta
lappimar liggja flatar svo maður
verðurað fara krók eða klofa.Svo
er þetta unga fólk á óburstuðum
skóm. Li"ka þeir menn sem pissa
sitjandi.
— ÞU ert fUll i dag?
— FUll, ég er bara með sjálfum
mér. A móti sumrinu. Þá þurfa
allir að rassskellast Ut um land
eins og það er geðslegt. Ég hitti
mann um daginn og hann hafði
ekið hringveginn. Hann var nið-
urbrotinn og brast i grát öðru
hverju þegar hann var að lýsa
leiðinni. Það er nú ekki gaman að
bUa i fallegu landi og þurfa að
fara i'endurhæfingu ef maður ek-
ur vegina þess.
Ef maður treystir sér ekki að
brjóta sjálfan sig og bilinn, hvað
þá? Otlönd. Þessi grefils Utlönd
þar sem allt er i flugum og pest-
um og allir tala mál sem maður
dreyma fyrr en i sept.
A bekk i göngugötu Reykjavik-
ur sátu nokkrir i smátrippi.
— Li'ttuá, sagði kunningi minn.
Það má ekki koma sól, þá eru þeir
komnir með flöskuna á bekkinn
og kjaftinn opinn að þenja sig við
vegfarendur.
— Vitleysa. Þeir sitja bara i sól-
inni eins og annað fólk.
— Arrogansinn i þeim er óþol-
andi. Kunningi minn tók mig i
handlegginn og togaði áfram.
— Það eina góða við þessa
göngugötu eru stelpurnar sem
sitja meðfram öllum veggjum og
horfa til himins með sólina i and-
litum og setja fyrir mann þessa
fallegu fætur.
— Varstuekkiað tala um fætur
i gangveginum áðan?
— Svoleiöis fætur, i ljótum bux-
um og gömlum slitnum skóm.
Þær mega eiga það, stelpurnar
þær hafa fengið fallega fætur i
veganesti.
— ÞU kemst aldrei á fylleri fyr-
irkonunni þinni, sagði ég um leið
og ég keypti Dagblaðið aldeilis
Föstudagur 10. júlí 1981
þekki engan sem hefur gaman af
að sitja og hlusta á hana. 1 Kaup-
mannahöfn var hins vegar boðið
uppá Kamarorghesta-rokk og Ut-
angarðsmenn.
Ég hafði aldrei heyrt Kamar-
orghestana — islensku nýlendu-
hljómsveitina — spila fyrr og mér
fannst þau alveg ofsalega góð.
Þau voru eiginlega með rokk-
circus á 17. jUni, sungu og spiluðu
eigin lög og brugðu sér i allra
kvikinda liki á meðan. Tónlistar-
flutningur þeirra er i anda trúð-
leiksins þar sem trúðurinn notar
skripislæti og afkáraskap til að
koma gagnrýni sinni á framfæri.
TrUðurinn er hins vegar alltaf al-
varlegur — honum er enginn hlát-
ur i huga en hann notar hlátur
áhorfenda, kátinuna, til að koma
boðskap si'num til þeirra, segja
það sem hann þarf að segja.
Ég varð sem sagt stórhrifin af
Kamarorghestunum og mér
fannst ýmislegt af þvi sem ég sá
svo I Höfn á alþjóðlegri hátið
trUða — sem haldin er árlega þar
i borg — mun slakara en þessir
hressu og hæfileikarfku íslend-
ingar. Og nU ætla ég að hætta
þessari lofrullu um rokk og leik-
list i Höfn — enda kemur hUn
áreiöanlega fyrir litið.
Hér I blöðunum heima hefur
verið talað um þessa 17. jUni-
skemmtun af reiði, hneykslun og
vandlætingu og ýmislegt látið
fjUka um námsmenn sem séu á
háum styrkjum i Höfn við það að
niöa niður land og þjóð og veröa
okkur til skammar. Ég hef hins
vegar ekki séð ljótt orð i neinu
blaði um „Sumargleðina”. Svo að
trúlega trúir ekki nokkur maður
þvi sem ég segi — vesæll áhorf-
ándi að samkomunum báðum.
Það er nefnilega töluvert til I því
sem Halldór Laxness segir ein-
hvers staðar að þó að tslendingar
hylli ákaflega orð Ara gamla
fróða um það að hafa skuli það
sem sannara reynist — þá sé eng-
in þjóð i' heiminum jafn eindregið
sammála um að fylgja ALDREI
þeirri reglu. Það er þvi best að slá
botninn i' þetta og sætta sig bara
við það aö við erum nú einu sinni
hin mikla, einstæða og sérstæða
rukkana- og söguþjóð og enn full-
fær um að semja sögur um hátt-
erni landa okkar i Danaveldi. Og
við viljum láta selja okkur sög-
urnar dýrum dómum — og hafa i
þeimefnum sem og öðrum — það
sem dýrara reynist — enda er
efnahags-siðgæðiö farið hvort eð
er. Dagný
tilneyddur.
— Hvað kemur það henni við þó
ég fari á það, spurði hann og
horfði á eftir ljóshærðri dis með
drauminn i augunum og Mona
Lisu bros á vörum og var þó varla
pláss fyrir öðrum augum.
— Sjáðu þetta? Sjá-ðu-þetta!!
Guð hefur verið i góðu skapi þeg-
ar hann skóp þetta til Utflutnings
úr himnariki. Svona falleg stelpa
er eiginlega misskilningur. Sjáðu
göngulagið, maður! Sjáðu frelsið
i fasinu. Ekki vorum við svona
frjálsirf fasi þegar við vorum upp
á okkar næstbesta. Hvað ertu að
góna oni Dagblaðið?
— Ég var tilneyddur til að
kaupa það.
— Af hverju?
— Kannski skrifa um það.
— Dagblaðið? Hvaða vitleys-
ingur skrifar um það?
— Ég kannski.
— Er það ekki i Dagblaðinu sem
þeir eru alltaf að skrifa um Ut-
varpið ykkar,greyin?
— JU.
— Og dagskrána ykkar, greyin?
— Jájá.
— Þeir virðast þó aldrei hlusta
á Utvarpið.
— Ekki nema fyrir slysni.
—- Var ekki
einhver Anna
helgarpósturinn
Hælbítur i útvarpsráði
Á forsiðu Alþýðublaðsins fyrir
um það bil hálfum mánuði var
fyrirsögn „titvarpsráð vill sjón-
varpsumræður um frönsku kosn-
ingarnar” og undirfyrirsögn
„ástæðan er misvisandi umfjöll-
un rikisfjölmiðla”. Við nánari
lestur kom i'ljós að þetta var haft
eftir Eiði Guðnasyni alþingis-
manni og Utvarpsráðsmanni en
ekki Utvarpsráði. Misvisandi þýð-
ir villandi. Otvarpsráðsmaðurinn
hlaut að fylgja fullyrðingu sinni
eftir með d æmum. Nei, ekki ber
hann það við I greininni.
Nokkrum dögum eftir að Eiður
Guðnason hefur sýnt með þessum
hætti hvers trausts hann er verð-
ur birtist grein eftir hann i Dag-
blaðinu og er þar minnst á
franska pólitik. Ég las þessa
grein með athygli og bjóst við þvi
að hann myndi leiðrétta það sem
hann taldi misvisandi. Því miður
er enginn fróðleikur i greininni,
engin rök, aðeins andlaust pex i
fullyrðingastíl: „þetta hreyfist,
þetta stendur I stað” (þ.e.a.s.
franski sósialistaflokkurinn og
Alþýðubandalagið). Eftir þennan
„fimlega” samanburð Utvarps-
ráðsmannsins var ekki um annað
að ræða en að senda Alþýðublað-
inu athugasemd og fyrirspurn til
Eiðs. Hvernig var hægt að svara
fullyrðingum hans i formi at-
vinnurógs ri hann tilgreindi eng-
ar ástæður?
Ég get ekki stillt mig um að
vekja fyrst athygli á einni setn-
ingu ísvari Eiðs. Hann býsnastUt
af þvi að til þess sé ætlast að hann
finni orðum sinum stað: ,,SU at-
hugasemd segir þó meira um þá
sjálfa en efni málsins”. Ber að
skilja þessa setningu á þá lund að
Eiði finnist fráleitt að biðja menn
um að rökstyðja mál sitt? Eða er
þaklekinn orðinn svona þrálátur?
Eiður segir siðan ísvari sinu að
„verulega” hafi skort á að gerð
hafi verið nægileg grein fyrir
sögu og þróun franska jafnaðar-
mannaflokksins, stefnu hans að
þvi er varðar samvinnu Evrópu-
rikja, pólitiska og efnahagslega,
og utanrikisstefnu háns. Ekki
virðist Utvarpsráðsmaðurinn
fylgjast vel með. Daginn fyrir
siðari umferð frönsku þingkosn-
inganna var fréttaauki i Utvarpi
um vöxt franska sósialistaflokks-
ins. Ekki virðist hann heldur vita
að Evrópumál og utanrikismál
voru ekki ofarlega á baugi i kosn-
Föstudaginn 26. jUni birtist i
Helgarpóstinum viðtal við Owen
Wilkes sérfræðing i hernaðarmál-
um hjá Alþjóðlegu Friðarrann-
sóknarstofnuninni i Stokkhólmi.
Owen Wilkes greinir þar m.a. frá
mikilvægi Islands i' kjarnorkuvig-
bUnaðarkerfi Bandarikjanna og
hvaða áhrif tækjabúnaður NATO
á Islandi haf i á öryggi Islands. Að
viku liðinni birtist i sama blaði
greinarstUfur eftir Benedikt
Gröndal fyrrverandi utanrikis-
ráðherra sem nefnist: „Órök-
studdar dylgjur i stað sérfræði i
varnarmálum”. I greininni hrek-
ur hann tilgátur Owen Wilkes og
tekur að sér að svara ákærum á
hendur Sovétrikjunum, Banda-
rfkjunum og Islandi.
Kef lavíkurh erstöðin
sem segull á atómbomb-
ur eða agn soveskra
tækjaþiófa
Þegar Owen Wilkes greinir frá
mikilvægi Keflavikurherstöðvar-
innar i kjarnorkuvigbUnaðarkerfi
Bandarikjanna, þá dregur hann
þá ályktun að ekki sé ósennilegt
að Sovétríkin hafi „eina eins
megatonna kjarnorkusprengju nU
þegar stillta til að eyða Kefla-
vfk”. Til að afsanna þessa tilgátu
Owens vitnar Benedikt i spjall
þeirra Geirs Hallgrimssonar og
Kœygins i Moskvu, þar sem
Kosygin þakkaði íslendingum
fyrirað leyfa ekki kjarnorkuvopn
á landi sfnu. Af þessu dregur
Benedikt Gröndal þá ályktun að
Sovétmenn muni ekki kasta
bombu á Keflavikurherstöðina,
hins vegar sé mun sennilegar að
þeir reyni að komast hér á landi
til að ná á sitt vald þeim tækjum
og tólum sem bandariski herinn
hefur i Keflavik. Væri þá ekki
réttast að við sendum öll þessi
bandarfsku hertöl Ur landi og þá