Helgarpósturinn - 22.01.1982, Blaðsíða 17

/lQlgarpOSÝUrÍnn Föstudagur 22. janúar 1982
17
Þá uppliföum vi& enn ein
áramót og nýja spádóma.
Greni og jólaljós eru
horfin, jólin búin, nýáriö
komið og alvaran tekin viö
á ný. 12. janúar setti Anker
danska þjóöþingið meö
fimmtu minnihlutastjórn
sina á tiu árum. Viðfangs-
efni hennar eru stór, ekki
sist þegar hugsaö er til
þeirra 300.000 manna sem
nú eru atvinnulausir. Var
einhver aö tala um aö þetta
fólk nennti ekki aö vinna?
Atvinnuleysiö væri efni i
vikulegan greinaflokk
næstu árin en þaö sem ég
ætlaði aö segja aöeins frá
er hið tiu ára gamla
hryllingsbarn danskra
ráðamanna, herbúðirnar
gömlu i Kristjánshöfn,
Kristjania. Það er ekki
búið aö rifa Kristjaniu hvaö
þá leggja ibúa hennar á
Kardemommubærínn Krístjanía
— rikisrekin tilraunastofnun
geöveikrahæli alla sem
einn, heldur var að koma
fram fullunnin tillaga um
framtiö hennar.
Þannig er mál með
vexti að yfirvöld ákváðu aö
nú skyldi gert eitthvaö i
þessum herbúöamálum.
Fyrir rúmu ári sneru ráöa-
menn sér til forstjóra
Tivolis og báöu hann um aö
gera skýrslu um fram-
var samstarf viö lögregl-
una sem miöaöist viö að
hafa hendur i hári eitur-
lyfjasala en hasssalar bú-
settir i Kristjaniu skyldu
látnir i friöi. Siöan hefur
gætt vaxandi óánægju
kristjanitta meö lögregl-
una og segja þeir aö hass-
salar veröi mest fyrir
barðinu á vörðum laganna
á meöan áhugaleysi hafi
rikt gagnvart stór-
Kaupmannahafnarpóstur frá Erlú Slguróardóttur
tiðarhorfur Kristjaniu.
Þetta með forstjóra Tivolis
getur hljómaö undarlega i
eyrum en er kannski ekki
svo skrýtiö þegar tekiö er
tillit til þess aö Kristjania
er oröin ein af túrista-
perlum borgarinnar við
Sundiö. A sumrin má oft
sjá þrjá til fjóra langferða-
bila fyrir utan aöalhliö
Kristjaniu og út úr þeim
tritla japanska, ameriska
og alls lenska feröalanga
meö myndavélar sem
koma til aö skoöa dýra-
garöinn. En forstjóri
Tivolis afþakkaöi boöiö. Þá
voru nokkrir arkitektar
fengnir til verksins og luku
þeir störfum nú um ára-
mótin. En á meöan þeir
sitja við störf sin skulum
við lita á yfirborö krist-
jánskrar sögu undanfar-
inna ára.
Allt frá 26. september
1971 hafa kristjanittar
reynt aö halda riki sinu
gangandi og er I raun og
veru ótrúlegt að þaö skuli
lita út eins og þaö gerir i
dag þegar hugsaö er til alls
þess sem hefur á þvi duniö.
Fyrir þremur árum var
þar orðiö mikiö um eiturlyf
og er orsakarinnar ma. aö
leita i stefnu lögreglunnar,
en hún tók til á eiturlyfja-
hornum Noröur- og Vestur-
brúar meö þvi aö beina
fólki út i Kristjaniu. Þar
fengu eiturlyfjasjúklingar
að vera i friöi fyrir lögregl-
unni og uröu kristjanittar
að mæta vandanum einir.
Það gerðu þeir og aðrir
andstæöingar eiturlyfja á
árinu 1979 þegar þeir stofn-
uðu Þjóöarhreyfinguna
gegn sterkum efnum
(Folkebevægelsen mod
hárde stoffer) og hófu her-
ferð gegn sölumönnum
dauöans. Eiturlyfjasjúk-
lingum voru boðnir tveir
kostir, annað hvort færu
þeir i meðferð eöa þeir
yfirgæfu Kristjaniu. Hafiö
fiskunum. Þessi óánægja
náði hápunkti i kringum tiu
ára afmæli Kristjaniu i
september siðast liönum
þegar til átaka kom milli
lögreglu og kristjanitta.
Þykja innrásir lögregl-
unnar ansi tilgangslausar
og ástæöulitlar nema þá
helst til aö snapa slagsmál.
Um svipað leyti risu
nokkrir norskir og sænskir
þingmenn úr stólum sinum
og réöust harkalega á
Kristjaniu og kölluöú hana
eiturlyfjamiöstöð Noröur-
landa. Aöspuröur sagöi
sendiherra íslands hér,
Einar Agústsson að tslend-
ingar heföu ekkert gert i þá
átt og heföi hann ekki verið
beðinn um aö koma mót-
mælum á framfæri. Heföi
sendiráðiö hér ekki haft af-
skipti af tslendingum bú-
settum i Kristjaniu i þá tiö
sem hann hefur setiö hér.
Þótti ýmsum þessir þing-
menn sópa eigin vanda-
málum út fyrir landamæri
sin. Tók dómsmálaráö-
herra Dana, Ole Espersen
þessu meö jafnaöargeöi og
sagöi ma. að hann hefði
samið viö nokkra Kristjan-
itta um aö dregið yröi úr
hasssölu. Þá var spurn-
ingin hver heföi vald til aö
semja um slikt viö ráð-
herrann.
Eftir árásir danskrar
lögreglu og norskra og
sænskra þingmanna tók
Þjóðarhreyfingin gegn
sterkum efnum sig til og
fór að lesa i tölur lögregl-
unnar um hass og eiturlyf i
Danmörku. A árinu 1980
gerði lögreglan 1375 kg af
hassi upptæk i allri Dan-
mörku. Endanlegar tölur
um 1981 liggja ekki fyrir en
á timabilinu janúar-nóv-
ember komst lögreglan i
882 kg af hassi i Kaup-
mannahöfn einni. Þar af
voru 45,6 kg i Kristjaniu
þeas. aðeins 5.2% af söl-
. unni i höfuöborginni en
3.3% af sölu i öllu landinu.
Ef tekið er tillit til þess aö
lögreglan er mun iönari við
hassleit i Kristjaniu en
annars staðar mætti
kannski lækka hlut hennar
niöur i 2%. Ef miöað er viö
aö það magn sem lögreglan
kemst yfir sé 3% af heild-
arneyslu landsmanna er
árshassneyslan hátt uppi i
50 tonnum. Ef gengib er út
frá aö 250.000 manns reyki
hass aö staðaldri, þe. hálft
gramm á dag kemur svip-
uð útkoma þe. 45 - 50 tonn á
ári.
Svo tekið sé mun sterk-
ara efni, þe. heróin þá fann
lögreglan 12 kg af heróini i
allri Danmörku á timabil-
inu janúar-nóvember 1981,
þar af fundust aðeins 1,8
gramm i Kristjaniu.
^Jómsmálaráðherra,
Þjóöarhreyfingin gegn
sterkum efnum og arki-
tektarnir eru sammála um
að staðhæfingar um að
Kristjania sé eiturlyfja-
miöstöö Noröursins eigi
ekki viö i dag og ættu ofan-
nefndar tölur aö undir-
strika það. Þaö má vera að
einhver brosi og finnist
þetta barnalegar staöhæf-
ingar, en þá má benda á
dæmiö sigilda um músina
sem læddist og hina sem
stökk. 1 Kristjaniu fer
hasssalan fram fyrir
opnum tjöldum en hinn
venjulegi Dani kaupir sitt
hass af vinum og kunn-
ingjum og er hið raunveru-
lega hassdreifingakerfi -
ósýnilegir þræöir sem
liggja á milli heimila um
gervalla Danmörku.
Meðalverð á hass-
gramminu i Kristjaniu var
i fyrra 30—50 krónur og ef
þaö er margfaldaö með
þeim 50 tonnum sem
minnst var á áöan verður
upphæðin 1,5—2,5 millj-
arðir danskra króna á ári
og sundlar venjulegan
mann við tilhugsunina um
allar þær krónur sem rikis-
kassinn myndi hreppa ef
sami skattur hvildi á hassi
og öörum vimugjöfum eins
og áfengi og tóbaki. En
áður en við kremjumst
undir þessum stóra hass-
köggli skulum viö snúa
okkur að skýrslu arkitekt-
anna sem áður var minnst
á.
Skýrslan kom fram nú
um áramótin og aöspuröur
haföi umhverfismálaráö-
herrann litið annaö en eott.
um hana aö segja. Enda er
varla hægt að segja aö
fánar anarkisma og upp-
reisnar blakti yfir til-
lögunni heldur er farinn
hinn teygjanlegi milli-
vegur. 1 skýrslunni segir
aö úrelt sé aö dæma Krist-
janiu sem eiturlyfjahreiöur
Norðurlanda. Þar segir
ennfremur aö ef Kristjania
yrði jöfnuö viö jöröu fengist
engin lausn á lögleysu sem
myndi aðeins þrifast betur
annars staðar i borginni.
Arkitektarnir leggja til að
rikið styöji ýmislegt sem
fyrirfinnst i Kristjaniu, fri-
rikiö verbi tilraunabær á
vegum hins opinbera og
eftirlit veröi hert á ýmsum
stööum. Hasssalan veröi
lögð niður og allir ibúar
festir á skrá. Aö þeirra
mati sé þörf á nýjum lausn-
um á félagslegum vanda-
málum stórborgarinnar og
ætti slikur tilraunabær sem
Kristjania aö gefa mögu-
leika i þá átt. Til að þaö geti
gengiö þurfi aö gera vissar
kröfur bæði til þjóöfélags-
ins og þátttakenda i til-
rauninni, svo notaö sé
orðalag arkitektanna. Td.
skuli ibúarnir borga vatn
og rafmagn og fyrirtæki
borgi söluskatt. Aö borguö
verði málamyndahúsa-
leiga en þó veröi tekið tillit
til fjárhagsaöstæðna hvers
og eins.
Eftir þvi sem ég fæ
best séö er þetta fyrirtaks-
uppskrift aö nýstárlegu
hæli fyrir fólk meö félags-
leg vandamál. En vitandi
aö stór hluti ibúa Krist-
janiu er fólk sem getur
bjargaö sér sjálft, á ég
erfitt meb að imynda mér
að þeir geti gengið aö þess-
ari hugmynd. Tilgangurinn
með Kristjaniu hefur ekki
gengið út á aö sýna fram á
nýjar lækningaaðferöir á
kvillum þjóðfélagsins
heldur aö sýna fram á að
hægt er aö byggja annars
konar þjóöfélag en viö
búum i og þá meö tilheyr-
andi menningu. Ef stjórn-
völd tileinka sér þá afstööu
sem kemur fram i skýrsl-
unni hefur þeim tekist aö
lina múrinn, sýna fram á
að þau séu alls ekki aftur-
haldssöm, heldur viösýn,
frjálslynd og tillitssöm og
það séu kristjanittar sem
séu vandræðabörnin ef þeir
taka ekki þessu kostaboði.
Kannski eru komin þarna
skörp pólitisk kaflaskil sem
kristjanittar geta gengiö út
frá og sem geta tengst
þeirri nýju uppreisnar-
bylgju æskunnar sem risin
er, munurinn er aöeins sá
aö nú eru þaö ekki lengur
blómabörn hagsældarinnar
sem eiga i hlut heldur ,,no
future-kynslóö” atvinnu-
leysisins og á þaö bæöi viö
Kristjaniu og Berlin.
kuldaskór
snið
Verð 228
stærðir 41—46
Blátt rúskinn
POSTSENDUM
Verð 208
stærðir 36—40
Blátt eða drappl.
rúskinn
Innimarkaðurinn
Veltusundi 1/ sími 21212
Ódýri
skókjallarinn
Barónsstig 18, simi 23566.
simi 18519 og 23566.
Póstsendum samdægurs