Helgarpósturinn - 22.01.1982, Blaðsíða 19

19
Egill Eðvarðsson sýnir í Norræna
húsinu
Dagbiöð í pastel
*—— Hinn ópus
“fyree þarsem
hann leikur á
vibrafón svo og
ópusar Lee Konitz
veróa aö biöa útgáfu
'en vonandi ekki lengi,
þvi það verður djassvið
burður þegar Konitztökurnar
verða gefnar út. Slikir
snilldarsólóar eru þar.
Lee Konitz varð fyrst
þekktur er hann lék
með hljómsveit
Fjársjóður fundirm
Fyrstu amerisku stórdjass-
meistararnir er léku á Islandi
voru altistinn Lee Konitz og
trombónu og vibrafónleikarinn
Tyree Glenn. Þeir héldu tvenna
tónleika i Austurbæjarbiói 5. og
6. desember 1951. Með þeim
léku islenskir kollegar og gest-
gjafinn var Jazzklúbbur
islands.
Þetta var dálitiö skrýtið par.
Tyree margfrægur svingkappi
úr hljómsveitum Benny Cart-
ers, Cab Calloways og Duke
Ellingtons. Konitz frammúr-
stefnumaöur sem var einn
þeirra erskópu kúldjassinn með
Claude Thornhills 1947—8. I
þeirri sveit var útsetjari Gil
Evans og voru þeir Konitz báðir
i Miles Davis hópnum er hljóð-
ritaði 1949—50 þær frægu upp-
tökur er nefndar hafa verið:
The Birth of Cool. Konitz var i
flokki Lennie Tristano frá 1949,
en þar var hinn svalasti djass
skapaður. 1952—541ékhann með
Stan Kenton en siðan hefur hann
verið sjálfs sins herra. Stundum
hefur hann þó ekki leikið opin-
berlega árum saman vegna
veikinda. Undanfarin ár hefur
stjarna hans risið hátt og mikið
verið gefið út af plötum með
MSP. Það er ekki mikið til af hljóð- ritunum með Lee Konitz frá
Jazz
eftir Vernharö Linnet
J1
Miles Davis. Hann var i
Tristanogenginu og þykir frum-
legasti altisti djassins á tima-
skeiðinu milli Parkers og Orn-
ette Colemans.
Þeirskiptu tónleikunum hér á
milli sin, en léku svo saman_i
lokin í einu allsherjardjammi:
Perdido. Tyree fór beint i æð h já
landanum en Konitz að mestu
fyrir ofan garð og neðan, nema
hjá fámennum hópi djassgeggj-
ara, en segja má að með
hingaðkomu Konitz hafi verið
brotið blað i islenskri djasssögu
og svingið tekið að hopa fyrir
nýjum straumum.
Þeir Konitz og Tyree Glenn
hljóörituðu hjá Rikisútvarpinu
tvo ópusa hvor fyrir Jazzklúbb
tslands en svo lengi hafa vax-
skifur þær verið týndar að menn
voru farnir að halda að þetta
væri þjóðsaga ein. En sjá!
Þegar verið var að safna efni á
minningarskifu Ormslevs var
viða leitað fanga. Komu þá ekki
i ljós i bilskúr hér i borg f jórar
vaxskííur innsiglaðar svo og
segulbandsspóla. Þegar betur
var að gáö voru nokkrir ópusar
frá Austurbæ jarbióstónleik-
unum á bandinu og á vaxskif-
unum ópusar þeir er Konitz og
Glenn höföu hljóðritað niðri
Útvarpi fyrir Jazzklúbbinn.
Tvær tökur af hverjum.
A Ormslev skifunni verður
lokadjammið úr Austurbæjar-
biói: Perdido. Þar hamrar
Tyree vi'brafóninn, Björn R.
blæs í trombónuna, Jón Sigurðs-
son trompetinn, Konitzaltinn og
Ormslev tenorinn. Magnús
Pétursson er á pianó, Jón
Sigurðsson á bassa og
árunum kringum 1950. Smáræði
meö Thornhill, Miles Davis og
Tristano svoog nokkrir ópusar
undir eigin nafni.
1949 hljóöritaði hann sex
ópusa með kvintettsinum : Kon-
itz, altó, Warne Marsh, tenor,
Sal Mosca, pianó, Arnold
Fishkin, bassa og Densil Best,
trommur. 1950 hljóðritar hann
einn dúó meö gftarleikaranum
Billy Bauer og þrjá ópusa
þarsem Mosca, Fishkin og
trommarinn Jeff Morton bætast
i hópinn. Arið sem hann kemur
til íslands hljóðritar hann
aðeins sex ópusa i félagsskap
Miles Davis, Mosca, Bauers,
Fishkins og Max Roachs.
Þannig er diskógrafia Lee
Konitz allt fram undir sjötiu.
Því má vera ljóst að það er mik-
ill fengur aö tökunum fjórum
sem fundust i bilskúrnum i
Reykjavík.
Undanfarið hefur mér gefist
kostur á aö hlusta á þessar
upptökur nokkrum sinnum.
Ópusarnir eru: All The Things
You Are og Lover Man og er
seinni upptakan af Lover Man
mögnuð. Islenska rýþmasveitin
(Arni Elvar.planó, Jón Sigurös-
son, bassi og Guðmundur R.
Einarsson trommur) merkir
taktinn, en Konitz blæs „einsog
eilifðin ein hlusti á hann”,
einsog ágætir konitzistar sögðu
eftiraö hafa hlustað á meistara-
verkið. Linurnar eru langar og
njörvaðar hugmyndum og þarf
oft að hlusta áöuren allt kemst
til skila.
Vonandi kemst þetta á skifu
hið fyrsta. Þá verður hátið viða
um heim.
„Séð til — og fleira fólk”, kallar
Egill Eðvarðsson mvndlistar-
maður sýningu sina, sem vcrður
opnuð nú um helgina i kjallara
Norræna hússins og mun standa
frain til 7. febrúar.
„Það er i scnn sjálfsagt að
sýningar heiti eitthvað”, sagði
Egill, er við hittum hann að máli,
,,og um leið fiimst mér hálffárán-
lcgt og ástæðulaust að vera að
láta sýningar bcra nöfn. Nafnið
merkir þannig ckkert sérstakt,
bara þaðscm þér sjálfum dettur i
hug”.
Egill sýnir að þessu sinni 67
teikningar. Teikningar — það er
kannski ögn villandi orð, þvi hann
notar margvislega tækni, og hef-
ur farið báli og brandi um dag-
blöð liðsins árs og þrykktblöðum
hvers vinnudags niður i pastel —
„Éghef ekki séð þetta áður, þótt
allir kunni eflaust að búa til
þrykkimyndir — en þetta hefur
verið spennandi starf i tengslurh
við dagblöðin. Ég hef m.a. kom-
ist að þvi' að blöðin eru misjöfn að
gæðum. Það fer ekki milli mála
að Morgunblaðið er langbest — ef
miðað er við prentsvertuna og
reyndar best að taka það skýrt
fram. Myndefnið er þannig mikið
úr dagblöðunum og með þvi móti
hef ég soldið verið að skrá
núti'masögu — sögu liðins árs —
skoðaða i' persónulegu ljósi. Það
er ótrúlegt hve miklar andstæður
birtast i einu dagblaði. Mér finnst
eiginlega að eitt dagblað minni
svoli'tið á sjálfan mig. Það er nýtt
og volgt á morgnana, ónýtt og
engum til gagns um kvöldið.”
Sýning Egils Eðvarðssonar
mun standa frá 23. jan. til 7. febr.
og reiknaði hann með að verði
mynda yrði stillt i hóf-„engii,
amatörprisar”, sagöi lista
maðurinn. — GG
Egill Eðvarðsson við vinnuborðið
i vinnustofu sinni — „veröld dag-
blaðanna fróðlegt viðfangs-
efni...”
Alþýðuleikhúsiö býður yngstu
leikhúsgestunum:
„Súrmjólk með sultu"
- frumsýning nú um helgina
„Súrmjólk með sultu ”
heitir barnaleikrit
sem Alþýðuleikhúsið frum-
sýnir nú um helgina. Leikrit þetta
er sænskt að ætterni, samið i
samvinnu ieikhóps við Borgar-
leikhúsið i Gautaborg fyrir
nokkrum árum og ætlað börnum
á forskólaaldri — reyndar
börnum og fullorðnum á öllum
aldri. Leikritið fjallar um „venju-
iega fjölskyldu”, systkini og for-
eldra þeirra og það sem upp
á kemur á heimili þeirra. Leik-
stjóri og undirleikari á sýning-
unni er Thomas Ahrens en leik-
endur eru Gunnar Rafn
Guðmundsson, Margrét Ólafs-
dóttir, Guðlaug Maria Bjarna-
dóttir, Sigfús Már Pétursson.
Það er „Pæld’í’ði” hópurinn sem
hér er á feröinni en „Súrmjólk
meö sultu” er þriðja verkefni
þess hóps frá Alþýöuleikhúsinu,
en verkefni hópsins miða öll aö
þvi að skemmta börnum. Auk
„Pældi’ði” hafa þau sett á sviö
„Sterkari en Superman og nú er
röðin komin aö allra yngstu leik-
húsgestunum. Leikritiö er stutt
og að loknum flutningi þess verð-
ur börnunum leyft að koma að
tjaldabaki og skoða sviðiö og all-
an búnaðinn kringum sýninguna.
—GG
A ð þagga niður í pressunni
Að þessu sinni ætla ég aö
bregða mér út fyrir landstein-
ana. Ástæðan er sú að á dögun-
um kom ég höndum yfir skýrslu
sem alþjóöleg samtök ritstjóra
og útgefenda, 1P1, geia út á ári
hverju um ástand tjáningar-
frelsisins i heiminum. Þetta er
klúbbur virðulegra og vest-
rænna blaðakónga (Jónas
Kristjánsson er félagi) og ber
skýrslan öll merki þess.
svipt öllum opinberum auglýs-
ingum. Þannig mætti lengi
telja.
Á lndónesiu haia öryggis-
sveitir hersins lekiö upp þann
sið, þegar upp koma mál sem
eru yfirvöldum viökvæm, að
kalla á sinn fund ritstjóra allra
blaðanna, gefa þeim upplýsing-
ar „frá fyrstu hendi” um máliö
og banna þeim svo að fjalla um
það.
1 Bóliviu var blaðamaður einn
Fjölmiðlun
•ttir Þrös< Haraldsson
1 inngangi skýrslunnar segir
að ástandið hafi viðast hvar
versnað á árinuog að nú búi etv.
20 lönd við tjáningarírelsi, þótt
oftast sé þaö ýmsum skilyrðum
bundið. Skýrslan nær til 84
landa en er alls ekki tæmandi að
sögn höfunda.
Verst er ástandið vitaskuld
þar sem herforingjar eru við
völd og viröist sama hvar i álfu
þeir eiga heima. I NATÓ-rikinu
Tyrklandi lokuðu yfirvöld td.
þremur stórum dagblöðum um
lengri eða skemmri tima á ný-
liðnu ári, yí'ir 20 blaöamenn
voru handteknir og 7 þeirra
dæmdir i yfir 30 ára fangelsi.
Auk þess var hreinsað duglega
til á rikisútvarpinu.
Herforingjar beita annars
ýmsum brögðum til að þagga
niður i pressunni. í Argentinu
hafa þeir mikiö hugmyndaflug.
Þar „hverfa” blaðamenn og
þeir sem ekki hljóta slík örlög
kvarta sáran undan ströngum
hömlum á fréttaflutningi og
þeirri áráttu yfirvalda að
stimpla hvaöeina sem „rikis-
leyndarmál”. Þegar dagblaðiö
La Prensa sýndi óhlýðni var það
rekinn úr landi fyrir aö gagn-
rýna eínahagssteínu stjórn-
valda og skrifa vel um mann-
réttindi. Þar hafa herloringj-
arnirhorn i siðu róttækra blaða-
manna og kalla þá „skriíborðs-
skæruliða”.
1 rikjum þeim sem nefna sig
við kommúnisma er yíirleitt i
gildi sú regia að ílokkurinn og
stofnanir sem hann heíur vel-
þóknun á eru einráð á fjölmiöla-
markaðnum. Alltaí eru ein-
hverjir þó aö reyna að rjúfa ein-
okunina. 1 Tékkóslóvakiu og
Austur-Þýskalandi er það ka-
þólska kirkjan og á báðum stöö-
um gripu yfirvöld til aðgeröa á
árinu gegn útgáfustarfsemi
þeirra. 1 Tékkó var ljöldi blaöa-
manna og presta handtekinn og
má búast við miklum réttar-
höldum.
1 Kina fengu unnendur tján-
ingarfrelsisins þessa kveðju frá
Dagblaði alþýðunnar: „Tján-
ingarfrelsi þýðir ekki að menn
geti einfaldlega sagt það sem þá
langar til”. Þar i landi eru ýmis
teikn á lofti um að yfirvöld ætli
að herða eftirlitið, auk þess sem
erlendum fréttariturum hefur
veriðgerteriiðara að stunda sin
störf.
En blessuð lýðræöisrikin á
Vesturlöndum haia heldur ekki
hreint mjöl i pokanum. Á italiu
og Spáni gerðu yíirvöld hrið að
blaðamönnum undir yiirskyni
baráttunnar gegn heíndar-
verkamönnum. Á Spáni voru
sett lög sem heimila stjórnvöld-
um að stöðva útgáfu blaða sem
„taka upp málstað” slikra afla.
Biaðamenn túlka lögin þannig
að þeim sé með öllu bannað að
hafa aðra skoðun en yfirvöld á
hermdarverkamönnum.
Yfirvöld haia lika haft af-
skipti af eignarhaldi á blöðum
hins Vestræna heims i þvi skyni
að sporna gegn einokun. Axel
Springer var td. bannað að
kaupa tiskublaöið Burda i Vest-
ur-Þýskalandi, hann þótti nógu
voldugur fyrir. Og á ttaliu hafa
verið sett lög sem kveða á um að
sami aðilinn eða fjármagnshóp-
urinn megi ekki eiga meira en
20% af dagblöðum landsins.
1 Bandarikjunum hafa blöð
haft hve greiðastan aðgang að
aðgerðum og áformum yfir-
valda, jafnvel þeim sem leynt
eiga að fara, Það fékk Nixon að
reyna. En Reagan ætlar ekki aö
láta fara eins með sig. Hann
reynir nú sem óðast að setja
undir allan „leka” frá embætt-
ismönnum sinum.
Tvær stofnanir sem fara meö
öryggismál þjóðarinnar, CIA og
Þjóðaröryggisráðið, hafa fengið
fyrirmæli um að hætta að gefa
blaðamönnum upplýsingar og
embættismönnum hefur verið
hótað öllu illu ef þeir leka. Jafn-
framt hefur stórlega verið dreg-
ið úr opinberu upplýsinga-
streymi til fjölmiðla á sviði ut-
anrikis- og hermála.
Og hvað getum við svo sem
sagt sem ekki eigum einu sinni
lög um upplýsingaskyldu
stjórnvalda...