Helgarpósturinn - 19.02.1982, Blaðsíða 2

I
Föstudagur 19. febrúar 1982 hoirj^rpncrh irínn
• Lægstu meðal
tekjur
11 þúsund
• Hæstu meðal-
tekjur
28 þúsund
Vísitöluf jölskyldan er ‘
* ^ ferðalög
ríkari en nokkru sinni og tómstundir
Viöbrögö m anna innan verka-
lýðshrevfingarinnar urðu öll á
eina lund, þegar Ijöst varð
hverjar tekjur vlsitölufjölskyld-
unnar eru: Undrandi og hissa.
,,En þegar þessar tölur eru
hornar saman við margra ára
vfirlit yfir laun cr ekki hægt að
|vefengja þær”, segir
Björn Bjornsson,hag
fræðingur ASÍ.við
llelgarpóstimi
Niöurstaðan úr
neyslukönnuninni sem
Hagstofa tslands
gekkst fyrir á árunum
1979 og ’Kd sýnir, að
b'ísitölufjötskyldan hefur
íú að meðaltali ix.«15
| krönur I mánaöarlaun.
Otgjöld hennar eru
16.560 krönur, þann-
ig að „visitöluhjónin"
með sitt 1.66 barn eiga
um 2000 krónur
eftir við hver
mánaðamót, miö-
að við verðlag I byrjun janúar I
ár.
En þetta er bara meðaltal.
Þaö er sett saman úr fimm
tekjuflokkum, þar sem lægstu
mcöaltckjurnar eru 11.232 krón-
ur en þær hæstu 28.000 krónur.
Tekjumunur er þvl talsveröur.
„Það eru uppi hugmyndir um
aö vera með margar visitölur til
að fylgjast með neyslusamsetn-
ingunni eftir tekjuhópum”, seg-
ir Björn Björnsson.hagfræðing-
ur ASl, við II elgarpóstinn.
Astæðan er sii, aö sé vlsitöluf jöl-
skyldunni skipt I fimm tckju-
flokka koina I Ijós mjög mis-
munandi neysluvenjur. Hjá
þeim lægstu eru útgjöld vegna
inatvöru, rafmagns og hita hlut-
fallslega há, en lægri hjá þeim
tekjuhærri. En llnurnar eru
samt scm áður hreinar: Nýja
visitölufjölskyldan eyðir að
mcðaltali minni hluta tekna
sinna I matvörur en fyrirrenn-
ari hennar frá 1964. Hún eyðir
minni hluta tekna sinna I
drykkjarvörur og tóbak, minna
I föt og skófatnað, minna f raf-
magn og hita og hlutfallslega
minna af tekjunum fer i hús-
næöiskostnað.
Vísitöluf jölskylda nútimans
eyðir hinsvegar hlutf allslega
meira af tekjum sinum I hús-
gögn og heimilisbúnað en fyrir-
rennari hennar, meiia í blla-
kaup og ferðalög, tómstunda-
iðju og menntun, beina skatta,
Iffeyrisgjöld, afborganir og
f járfestingar.
Niðurstöðu neyslukönnunar-
innar er ætlað að vera grund-
völlur nýrrar framfærsluvisi-
tölu. Nýi visitölugrunnurinn á
að taka gildi annaöhvort I byrj-
irn mal eða byrjun ágúst. Hag-
stofa íslands og Kauplagsnefnd
vinna nú að „tæknilegri endur-
skoðun” á niðurstöðunum eins
og það er kallað. A meðan er
farið með þær eins og manns-
morð, og þær eru kyrfilega
Neyslukönnun: Grá
iiKi
merktar „ekki til birtingar”.
En Helgarpóstinum hefur tek-
ist að komast yfir eintak af
niðurstöðum þess hluta
könnunarinnar sem nær yfir
Stór-Reykjavlkursvæðiö. Þær
eru að visu aöeins sýndar I m jög
grófum dráttum, en sýna þó
mjög athyglisverðar staðreynd-
ir. Ekki sist þegar þær eru born-
ar saman viö samsvarandi tölur
sem voru fundnar með neyslu-
könnun árið 1964 og er undir-
staða þess visitölugrundvallar
sem nú er I gildi.
Neyslukönnunin hófst í april
1979 og náði til 180 fjölskyldna i
Reykjavík, Seltjarnarnesi, Kópa-
vogi, Garðabæ, Hafnarfirði,
Alftanesi og Mosfellssveit.
Annarsvegar var þetta fdlk yfir-
heyrt um dtgjöld, íbúðarmál og
ýmsar llfsvenjur á undangengnu
ári og upp úr þvi unnar svonefnd-
ar ársútgjaldaskýrslur. Hinsveg-
ar voru fjölskyldurnar fengnar til
að halda búreikninga i 28 daga
hver fjölskylda, en reikningamir
voru færðir frá því I apríl 1979 til
jafnlengdar 1980. Ot úr þessari
könnun komu 176 nothæfar
skýrslur.
Arið 1980 var siöan bætt við at-
hugunum á fimm stöðum úti á
landi; Akureyri, tsafiröi, Nes-
kaupstað, Hvolsvelli og I Vest-
mannaeyjum, samtals 24 fjöl-
skyldur.
Rara launþegar
Á höfuðborgarsvæðinu var upp-
haflega tdcið úrtak 330 fjöl-
skyldna, en sfðan numdar brott
þær fjölskyidur, sem fullnægðu
ekki þeim skilyrðum sem eru
gerðar til visitölufjölskyldunnar,
eða fengust ekki til að taka þátt I
könnuninni, en Hagstofan mun
hafa átt i einhver jum erfiðleikum
með að fá fólk tii ,,að vera með”.
Skilyrðin eru:
1) að f jölskyldumeðlimir eigi lög-
heimili á höfuðborgarsvæðinu,
2) að i'fjölskyldunni séu hjón með
á framfæri sinu barn/börn
fædd 1961 eða síðar, eða um sé
að ræða barnlaus hjón (ef
heimilisfaðir er fæddur 1911
eða fyrr var fjölskyldan ekki
tekin með).
3) að fjölskyldumeðlimir séu i
launþegastétt, en þó voru
sjálfseignarbifreiðarstjórar
ekki útilokaðir.
Eftir þessa slun lentiengin fjöl-
skylda á Alftanesi i úrtakinu,
hinsvegar margir KópavogsbUar
en fáir Hafnfirðingar. Ef Reykja-
vikerathuguð sérstaklega kemur
I ljós að hlutfallslega lang flestir
eru i Breiðholti. Af 116 fjölskyld-
um I Reykjavik bjuggu 38 i Breiö-
holtinu, hlutfallslega talsvert
mára en þjóðskrá sýnir.
1 hópnum sem tók þátt I neyslu-
könnuninni voru langflestir opin-
berir starfsmenn. Næst kom hóp-
ur sem er kallaður „verslunar- og
skrifstofufólk I þjónustu einka-
aðila o.flþá koma verkamenn,
iönaðarmenn og sjómenn reka
lestina.
Af hinum 176 húsmæðrum sem
tóku þátt i könnuninni unnu 135
utan heimiiis á árinu sem ársút-
gjaldaskýrslan næryfir, og meðal
starfstimi þeirra 9,3 mánuðir.
Flestar unnu konurnar á heil-
brigðisstofnunum og hjá öðrum
opinberum aðilum, þ.á m. við
kennslu, en einnig við skrifstofu-
og afgreiðslustörf hjá fyrirtækj-
um.
Tæknileg endur-
skoðun”
Eins og fyrr segir vinnur Kaup-
lagsnefnd að „tæknilegri endur-
skoðun” á niðurstöðum neyslu-
könnunarinnar. Kauplagsnefnd
er skipuö þremur mixinum, ein-
um frá Vinnuveitendasambandi
Islands, einum frá Alþýðusam-
bandi Islandsog oddamanni, sem
er skipaður af Hæstarétti.
Út úr þeirri vinnu á siðan að
koma sá visitölugrunnur, sem
lagður verður til grundvallar viö
útrákninga á verðbótum á laun
næstu árin. Samkvæmt þeim
plöggum sem Helgarpósturinn
hefur fengið er eftirfarandi
meginatriðin I uppsetningu þessa
nýja visitölugrundvallar:
1) Miðað verði við útgjöld fjöl-
skyldna á Stór-Reykjavikur-
svæði, jafnframt þvi sem að
vissu marki verði tekið tillit til
útgjalda fólks utan þess
svæðis, einkum i sambandi við
rafmagns- og hitunarlið, sima-
útgjöld og fargjaldalið.
2) Notaðar verði niðurstöður
neyslukönnunar i Stór-Reykja-
eftir Þorgrím Gestsson