Helgarpósturinn - 19.02.1982, Blaðsíða 10

10
Föstudagur 19. febrúar 1982 helgarpósturinn
Einn b'undi hluti heilans...
Það er haft fyrir satt, aö flestir noti ekki nema brot af heilabúi
sinu i hinni daglegu notkun.
Einn tiunda hef ég heyrt.
En svo kemur þaö fyrir, aö fólk sem greinilega notar ekki nema
örlitiö brot af þessu skritna liffæri, uppljómast og fær leiftrandi
hugmyndir, veröur um stund eins og nýir menn. Ætli það sé, þegar
fleiri heilastöðvar rjúka i gang?
Ég þekki mann sem eyddi tveimur mánuöum i aö finna upp ventil
sem átti aö skrúfa á salerniskassa útum allan heim og spara þannig
billjónir tonna af vatni.
t tvo mánuöi hugsaöi hann ekki um annað.
Þaö er satt.
Hann sótti um einkaleyfi og hóf samvinnu viö gott fyrirtæki og svo
átti að fara að framleiöa og selja þessa vatnssparandi ventla.
Hver ventill átti aö kosta eina krónu i framleiöslu. Og þeir ætluöu
aö selja stykkiö á fimm krónur.
Vikupóstur frá Gunnari Gunnarssyni
Mörg hundruð prósent hagnaöur.
Hvað skyldu vera mörg vatnssalerni I heimsálfunum?
Eftir tveggja mánaöa þrotlaust starf og miklar tilraunir og út-
reikninga, þegar maöurinn hafði áætlað hinn risavaxna hagnað og
var farinn aö láta sig dreyma um höll á Spáni, ibúð i Róm, lysti-
snekkju og að skilja viðkonuna — þá missti hann áhugann.
Þaö var eins og heilastöö hefði dottiö úr sambandi.
Skyndilega vildi hann ekki heyra minnst á salerniskassa, vatns-
sparnað eöa jafnvel heilu baðherbergin og honum var alveg sama
hve vatnssalernin væru mörg i heiminum.
Málið lognaöist út af. Og uppfinningamaðurinn réö sig i vinnu sem
bókhaldari viö litið fyrirtæki, breyttist úr áhugasömum eldhuga,
sem stöðugt talaöi um gróöavon.i hversdagslegan skrifstofumann.
Svo liöu nokkur ár.
Einn daginn var eins og einhver önnur heilastöð heföi hrokkiö i
gang og hann var farinn aö tala fjálglega um misskilninginn i sam-
bandi viö kirkjugaröana.
Þaö á ekki að leggja þá látnu á bakið, sagöi hann. Þaö á aö láta þá
standa i gröfunum. Þannig komast fleiri fyrir. Ég er aö hanna sér-
stakan bor sem virkar þannig, að hann gerir allt i senn: að grafa
mjóa holu beint niöur og siöan er þeim látna stungið niður i röri.
Pipuhattur efst og pottlok ofan á.
Ég byggi uppfinninguna á Þykkvabæjarprinsipinu, sagði hann,
þeir nota þaö i sambandi viö kartöflur.
Það er ekki markaöur fyrir þetta, hélt ég.
Þú hugsar of smátt, sagöi hann. Þú átt aö hugsa i heimsálfum. Þú
átt aö hugsa i styrjöldum. Þaö þarf að spara land og tima.
VíðarerGuö en í Görðum
Tíunda Reykjavíkur-
skákmótið
Nú fer óöum aö siga á seinni
hlutann á Reykjavikurmótinu i
skák siöustu tvær umferöimar
veröa tefldar á morgun og
sunnudag klukkan 14 til 19 og
biðskákir eftir kvöldmat. 1 dag
er niunda umferöin tefld, en
þegar þetta er skrifaö er engin
leiö aö spá um hverjir þar muni
eigast við.
Sú var reynslan á fyrri
Reykjavikurmótum aö skák-
unnendur fjölmenntu á þær um-
ferðir þar sem von var á hressi-
legri baráttu og voru þá venju-
lega aöhugsa um.einhverja sér-
staka viöureign, oftast voru þaö
skákir Friöriks Ólafssonar sem
brástekki, að ætti hann i' höggi
viö eitthvert af stórmennum
mötsins var skáksalurinn fullur
út úr dyrum. Það kom fyrir aö
mönnum brugöust vonir um þá
sérstöku skák sem þeir höföu i
huga, en þeir komust þá jafnan
að þvi' aö „viöar er Guö en i
Görðum” —einhver önnur skák
eða skákir voru heimsóknar-
innar viriá.
A 10. mótinu er ekki vitað meö
löngum fyrirvara hverjir eigast
viö i hverri umferð, þaö ræöst
jafnan af úrslitum 1 næstu um-
ferö á undan. En nokkurn veg-
inn er hægt aö treysta þvi aö i
hverri umferð eru tefldar ein-
hverjar fjörugar og athyglis-
veröar skákir, svo hefur að
minnsta kosti veriö fram til
þessa á Reykjavikurmótinu.
Okkar mönnum hefur vegnaö
misjafnlega. Helgi Ólafsson
sópaði aðsérvinningum framan
af mótinu, var efstur eftir 5
umferðir meö 4 1/2 vinning eöa
90%. Svo fékk hann slæman
andbyr í næstu tveimur
umferðunum en nær sér
vonandi á strik aftur. Jón L.
Arnason hefur vakið á sér at-
hygli fyrir djarflega og
skemmtilega taflmennsku, þaö
er greinilega rómantisk æð i
honum og skákir hans eru
augnayndi þegar honum tekst
upp. Vilji menn sjá einbeitingu
hugans þarf ekki annað en að
líta á Hauk Angantýsson við
skákborðið, hann er svo djúpt
sokkinn íhugsanir sinar aö hann
hefur ekki nokkra hugmynd um
hvað er aö gerast i grennd við
hann. Jafnvel þegar skákinni er
lokið er hann svo gagntekinn af
henni aö stundum er eins og
hannkomilengstofan af f jöllum
ef hann erspurður einhvers sem
ekki er i' beinu sambandi við
hana. Margeir hefur lent i æöis-
gengnu timahraki af tur og aftur
og svipaöa sögu er aö segja af
Friðrik Ólafssyni sem er fjarri
sinu besta að þessu sinni, hann
hefur engan tima hafttil þess að
biía sig undir þetta mót. En
yngri mennirnir, titilleysingj-
arnir, þeir sem ekki hefðu
fengiö aö vera meö i leiknum,
heföi þetta veriö hefðbundið
Reykjavikurmót,hafa staöiö sig
vonum framar og lagt ýmsa
garpa að velli.
Ég veit ekki hvort allir gera
sér ljóst hve sterkt þetta mót er,
þótt hvorki Karpov né Kortsnoj
séu meöal þátttakenda. Þarna
eruþrlrmenn sem komisthafa i
efstu áfanga áskorandakeppni,
þeir Friðrik ólafsson, Robert
Byrne og Andrés Adorjan.
Adorjan er yngstur þessara
manna, hann komst i siðustu
áskorendakeppni og veitti
Hubner öfluga mótspyrnu I ein-
vigi, sem var álika tvisýnt og
einvigi Htibners viö Kortsnoj,
svo aö biliö frá Kortsnoj til
Adorjans sýnist ekki ýkja langt.
Adorjan er fingeröur og hæg-
látur maður, skákstill hans er
liklega naumast nógu hvass til
fyrstu verðlauna á móti eins og
þessu. Sovétmennirnir fyrrver-
andi Alburt og Gurevich eru
heldur ekkert blávatn, enda
hafa þeir sett svip á keppnina
athyglina drógu aö sér. Það
um efsta sætiö. En nú er liklega
rétt að snúa sér aö einni skák
eða svo. Islensku keppendurnir
hafa veriö mjög i sviðsljósinu
bæði Iblööum og sjónvarpi, ekki
sistHelgi ólafsson, eins og eöli-
legt er, þvf aö hann teflir vel oe
skemmtilega. En eins og ég
nefndi áðan er viöar Guð en i
Görðum, það tefla margir vel á
mótinu þótt hvorki séu islenskir
né i baráttu um efsta sætiö.
Ég vel eina skák úr fyrstu
umferöinni sem ég hafði gaman
af að fylgjast með, hún er gott
dæmi um það hressilega kapp
sem er i mönnum á Kjarvals-
stöðum þessa dagana. Hvitu
mönnunum stýrir bandariskur
gyöingur, einn þeirra sem flutt-.
istmeð leyfi yfirvalda til Israel
en hélt áfram þaöan vestur á
bóginn. Svarta liðinu stjómar
danskur maöur, annar þeirra
tveggja er þaðan komu á þetta
mót.
Spænskur leikur,
mótbragð Marshalls
Lev Shamkovicstórmeistari
Gert Iskov alþjóölegur meistari
1. e4 e5 2. Rf3 Rc6 3. Bb5 a6 4.
Ba4 Rf6 5. 0-0 Be7 6. Hel b5 7.
Bb3 0-0 8. c3 d5
Fram til þessa var hægt að
vera fáoröur um byrjunina.
Svartur varð að leika 6. -b5
vegna þess aö hvitur var farinn
aö ógna kóngspeðinu alvarlega:
Bxc6 og siöan Rxe5. Þeir sem
kjósa sérrólega leið leika 7. -d6,
en með 7. -0-0 heldur svartur
leiðum opnum, hann getur leikiö
d6 i næsta leik eða d5. Hér velur
hann d5 og þar með er komiö
fram hiö fræga mótbragð Mar-
shalls. Þessu bragði skelltihann
á sjálfan Capablanca í heims-
frægri skák er tefld var á skák-
móti i New York árið 1918. Það
er til marks um það hve fjarri
skákin er þvi' að vera einföld
dægradvöl, aö þótt hundruð eða
þúsundir skáka hafi verið tefld-
ar með þessari byrjun siðan, er
enn margt óljóst um þetta
ágæta bragö. Lengi fram eftir
árum voru margir fullvissir
þess að takast myndi að hrekja
það. Sem betur fer hefur það
ekki tekist enn og möguleik-
arnir eru svo fjarri þvi að vera
tæmdir, að djarfirmenn eins og
vinur okkar Daninn hika ekki
við aö beita þvi gegn þaul-
reyndum stórmeistaranum.
9. exd5 Rxd5 10. Rxe5 Rxe5 11.
IIxe5 c6
Hér lék Marshall Rf6 i skák-
inni frægu, nú leika menn oftar
þessum leik. Svartur hefur látið
peö af hendi en fær fyrir það
sóknarfæri. Hve hættuleg þau
eru eigum viö eftir aö sjá..
12. d4 Bd6 13. Hel Dh4 14. g3
Svartur ógnaöi ekki aðeins
peðinu á h2 heldur öllum kóngs-
armi hvi'ts og hans hátign kóng-
inum þar meö. Menn eru vist
sammálaum að g3sé betrivörn
en h3 sem býöur upp á önnur og
enn hættulegri sóknarfæri en
þau sem viö sjáum nú.
14. ... Dh3 15. He4 g5
Hrókurinn er aðalmaöur
varnarinnar i bili og svartur
veröur aö hindra það að hann
komist til h4. Hvitur má ekki
hirða peöiö á g5 vegna þess aö
eftir 16. Bxg5 Df5 standa bisk-
upinn og hrókurinn báðir i upp-
námiog þvi miður getur hvitur
ekki leikið Hg4 þvi að svartur á
tvöfalt vald á þeim reit.
16. Df3 Bf5
Nú er farið að hitna i
kolunum.Hopihrókurinn leggur
svartur undir sig e-linuna og á
þá ýmsar yfirþyrmandi ógnanir
Ipokahorninu. Shamkovic tekur
þá djarflegu ákvöröun að nota
hrókinn sem brimbrjót, láta
hann fyrir biskup ef á þarf að
halda. Svartur hefur veikt peða-
borg sina svo að hvitur getur átt
ýmis færi takist honum að
standa af sér sóknarlotuna.
17. Bc2! Hae8 18. Bxg5 Bxe4 19.
Bxe4 He6 20. Rd2 f5
Svartur sendir nýtt varalið
fram á völlinn.
21. Bxd5 cxd5 22. Dxd5 f4
Þannig valdar svartur hrók-
inn og býr sig undir að renna
peðinu áfram til f3 meö grimmi-
legri máthótun á g2.
23. Hel Hfe8 24. Bf6!
Sameinar sókn og vörn á
skemmtilegan hátt. Biskupinn
er á leið til e5 til þess aö taka við
hlutverki hróksins sem brim-
brjótur. En jafnframt eru
skyndilega nýjar blikur á lofti,
hviturhótarmátii2.ieik: Dg5+
og Dg7 mát. Það má vist segja
að þessi leikur ráöi úrslitum.
24. ... Kf8 25. Be5 Bxe5 26. dxe5
Hh6 27. Rf3
Þá er siðasti varnarmaðurinn
kominn i leikinn. Hvitur hefur
nú þrjú peð upp i skiptamuninn
og hlýtur þvi að hafa unnið tafl
þegar atlaga svarts fjarar út.
27. ... He7 28. Dd8+ He8 29. Dd4
Nú hótarhvi'tur Dxf4+ og 29. -
Hf7 hrekkur skammt: 30. e6
Hxe6 31.Dh8+ Ke7 32. Hdl með
máthótun auk þess sem Rg5
vofir yfir ef svo ber undir.
29. ... fxg3 30. fxg3 Hh5 31. He4
Hf5 32. Hh4
og svartur gafst upp. Siðasti
leikur hans var að visu fingur-
brjótur sem kostar drottn-
inguna, en hvitur var alveg
búinn að ná undirtökunum.
Spilaþraut helgarinnar
s — co
H G984 M
T D9732 ■
L KDG7 jfí
S AKG753 S 642 X
HK65 H AD10
T AK5 T 864 sflJ
L A L 9632
S D1098 0)
H 732 T GlO L 10854 c O) 3
Vestur á aö vinna sex spaða. <0
Norður lætur laufa kóng. p-l