Helgarpósturinn - 06.02.1986, Blaðsíða 32

POPP
Stansað, dansað og öskrað á morgun
eftir Ásgeir Tómasson
STANSAÐ, DANSAb, ÓSKRAD
— Grafík.
Útgefandi: Mjöt.
Stansad, dansad, öskrad er plata sem kem-
ur ekki á neinn hátt á óvart. Sumpart vegna
þess að nokkur laga hennar eru orðin gamal-
kunnug. Hafa verið lengi á tónleikapró-
grammi Grafíkur. Einnig er tónlistin of keim-
lík því sem gaf að heyra á plötunni Get ég tek-
id cjens? til að brúnir fari að lyftast.
Er það svo kostur eða löstur að tónlist
hljómsveitar hljómi líkt á tveimur plötum í
röð? Tja, David Bowie, Dire Straits, Simple
Mínds og fleiri góðir breytast ekki mikið frá
plötu til plötu. Þó leynir það sér ekki að þeir
tónlistarmenn sem voru nefndir til dæmis
þróast stöðugt. Þeir eiga sína eigin formúlu
og vinna stöðugt við að bæta hana og þróa.
Grafík hefur einnig komið sér upp sinni eigin
formúlu. En miðað við tvær síðustu plöturn-
ar stendur hún föst í henni.
Samt held ég ekki að Grafík sé stöðnuð
hljómsveit. Liðsmenn hennar gefa sér bara
ekki nægan tíma til að þróa tónlistina eðli-
lega. Önnur verkefni kalla. Það er dýrt spaug
að vera atvinnupoppari á Islandi og menn
verða að dreifa kröftunum.
Jæja, niður á jörðina aftur. Stansað, dans-
að, öskrað hefst á léttu lagi sem nefnist Já, ég
get það. Áheyrilegt, létt og einfalt með
skemmtilegum trompetleik Ásgeirs H. Stein-
grímssonar. Blástur Ásgeirs og Einars Braga
saxófónleikara nýtur sín vel í lögum Grafík-
ur. Mætti vera meira af slíku. Síðan koma
Kvenmannsfötin og Himnalag. Bæði áheyri-
leg, — ekta Grafík. Hins vegar er mér ó-
mögulegt að festa mér í minni fjórða lagið,
Stansaðu.
Hlið tvö hefst á Tangó, einu þriggja bestu
laga plötunnar. Það hefur náð nokkrum vin-
sældum á rás tvö sem og Himnalagið. Þá
kemur Smelltu kossi sem ég hef á tilfinning-
unni að hefði mátt vinna miklu betur. Það er
einhver prufuupptökukeimur af því. Tvö síð-
ustu lög plötunnar Stansað, dansað, öskrað
eru álíka lítt eftirminnileg og Stansaðu sem
áður var nefnt.
Þótt þessi umfjöllun um Stansað, dansað,
öskrað sé ekki sérlega jákvæð er það samt
skoðun mín að Grafík sé ein besta og áheyri-
legasta hljómsveitin hér á landi um þessar
mundir. Liðsmenn hennar, þeir Helgi Björns-
son, Rúnar Þórisson og Rafn Jónsson taka sig
alvarlega, semja yfirleitt skemmtileg lög og
textar Helga eru öðruvísi en gengur og ger-
ist. Á plötunni eru þeir með einvala lið auka-
manna sem allir standa sig eins og best verð-
ur á kosið. Platan er hins vegar hljóðrituð á
löngum tíma. Það kann að hafa sitt að segja
um útkomuna, sem auk þess sem að framan
er greint er ekki nægilega heilsteypt.
Burtséð frá þessu öllu er Stansað, dansað,
öskrað í hópi betri platna ársins 1985. Maður
gerir bara meiri kröfur til Grafíkur en flestra
annarra.
Á MORGUN - Kristín Á. Ólafs-
dóttir.
Útgefandi: Vísur.
Það er dálitið broslegt að platan Á morgun
hefst á laginu Með hverjum ég berst. IBros-
legt í ljósi pólitískra átaka Kristínar Ólafs-
dóttur við samherja sína í Alþýðubandalag-
inu. Textinn er hins vegar því miður ekki
pólitísk úttekt Kristínar á þeim sem glíma
hvað harðast við hana heldur bráðskemmti-
lega ortur bálkur um nútímastúlkuna og
hversdagslegt basl hennar gegnum lífið.
Höfuðprýði plötunnar er einmitt textarnir.
Auk þjóðskálda koma þeir þarna talsvert við
sögu Jón Hjartarson og Hjörtur Pálsson. Þór-
arinn Eldjárn á eina þýðingu,^ Þórarinn
Hjartarson aðra og Karl Ágúst Úlfsson þá
þriðju. Frumtextana þekki ég ekki en þýð-
ingarnar eru áferðarfallegar.
Ánnað sem sérstaklega er vert að hrósa er
söngur Kristínar. Miðað við það sem hún hef-
ur áður látið frá sér fara á plötum er Á morg-
un stórt stökk fram á við. Rödd Kristínar er
mun þýðari og fallegri sem söngvara en út-
varpsþular(l) og hún virðist ekkert þurfa að
hafa fyrir söngnum lengur, miðað við Komu
engin skip í dag, sællar minningar.
Flestum er sjálfsagt kunnugt um að Kristín
Á. Ólafsdóttir er virkur baráttumaður
vinstra megin við miðju í íslenskri pólitík.
Það ætti þó ekki að fæla fjendur hennar frá
því að hlusta á og njóta plötunnar Á morgun.
Boðskapur plötunnar tengist fyrst og fremst
friði, mannrækt og ást.
I plötuflóðinu mikla í nóvember og desem-
ber fór furðu lítið fyrir plötunni Á morgun.
Það stafar sjálfsagt fyrst og fremst af því að
vísnatónlist á mjög undir högg að sækja
þrátt fyrir gott starf Vísnavina. Kristín var
einnig ofur kurteis við að koma sjálfri sér á
framfæri. Vonandi verður hún ekki jafn
kurteis og lítillát á pólitíska vígvellinum
næstu vikur og mánuði. Kannski kemur nýr
texti út úr þeirri baráttu: Mót hverjum ég
berst.
KVIKMYNDIR
Blóðidrifinn
hryllingur
Regnboginn: Mausoleum. ★
Bandarísk.
Framleiðendur/handrit: Robert Barich og
Robert Madero.
Leikstjórn: Michael Dugan.
Tónlist: Jaime Mendoza-Nava.
Adalhlutverk: Bobbie Bresee, Marjoe
Gortner, Norman Burton, La Wanda Page,
Maurice Shorbanee o.fl.
Það sem einkum vekur athygli manns við
greiningu á síðari tíma hrollvekjum, er það
hversu miklu ástfóstri höfundar þessara
mynda hafa tekið við það að tengja saman
ofbeldishneigð og hinn undirmeðvitaða ótta
mannskepnunnar (einkum kvenþjóðarinn-
ar) við eigið kynferði. Kannski er það AIDS-
draugurinn, sem spilað er á, því stóri ógn-
valdurinn í hrollvekjum síðari ára er ekki
lengur sú „mikla hætta" er stafar af heims-
valdastefnu kommúnista og þaðan af síður
ógn sú er stafar af kjarnorkuvopnakapp-
hlaupi stórveldanna.
Hrollvekjan hefur í gegnum kvikmynda-
söguna löngum verið býsna næm á þau
straumhvörf sem verða á eðli ofangreindra
ógnvalda í tímans rás: í dag hefur AIDS-
veiran m.ö.o. rutt vígbúnaðarkapphlaupinu
til hliðar. íbúum hinnar vestrænu menning-
arheildar stendur meiri ógn af eigin kynferð-
ishneigð, en af vígbúnaðarkapphlaupinu.
Þetta nýtir hrollvekjan sér og er hún því aftur
(líkt og í frumbernsku sinni) farin að fást við
manneskjuna sjálfa og þær freudísku hvatir,
sem stjórna gerðum hennar.
Jafnframt því sem þessar kvikmyndir spila
með hinn ómeðvitaða freudíska ótta okkar
við eigin kynferðishneigð, þá er að auki í
þessum myndum lögð mikil rækt við stór-
felldar móralpredíkanir af ýmsu tagi. Þar er
aðaláherslan lögð á mikilvægi þess, að „frið-
helgi" kjarnafjölskyldunnar sé í hávegum
höfð og jafnframt óvægið deilt út harðvít-
ugustu refsingum til þeirra, sem með fram-
hjáhöldum og öðrum ámóta ólifnaði voga
sér að brjóta ofangreindar siðareglur.
Mausoleum fjallar um kvenkindina Susan,
sem er nokkurskonar gangandi afsteypa,
eða lifandi eftirmynd Venusar frá Mílos,
þannig að það eitt að berja hana augum
nægir til að steypa hverjum eðlilega skyni-
gæddum karlmanni í glötun. Líkt og mý á
mykjuskán sækist sem sagt karlpeningurinn
eftir ástum þessarar konu, en þar sem hún er
ágætlega gift prýðis náunga með fallega
stresstösku og sem gengst upp í öllum þeim
siðareglum, hefðum og venjum, er þjóðfé-
lagið leggur honum á herðar, þá er það
skylda handritshöfundar að halda uppi vörn-
um fyrir friðhelgi hjónabandsins. Það mál
leysir hann á þann hátt, að það er ekki ein-
vörðungu kynferðið, sem konuræfillinn ber
utanklæða, heldur er hún að auki búin þeim
kostum, að hún hefur hamskipti, þá þegar
ómeðvitaðar kynhvatir hins freudíska
sjálfs hennar fara að segja til sín. Þessi ham-
skiptaskepna (sem er myndgervingur hinna
duldu afla, sem leynast í undirmeðvitund
konuræfilsins) nærist síðan á kynferðislosta
karlpeningsins, sem sækist eftir ástum kon-
unnar, á meðan eiginmaðurinn er að heim-
an.
Svo mörg voru þau orð um efni þeirrar
myndar, því það þarf varla að geta þess hér,
að hjónabandsspellvirkjarnir hljóta allir með
tölu hin hroðalegustu örlög, ef þeir á annað
borð komast í tæri við kvenómyndina.
Þó svo að margur hrollvekjuunnandinn
geti haft gaman af að ráða í merkingu alls
þess fjölda af torræðum myndtáknum, sem
að jafnaði er ausið yfir áhorfendur í kvik-
myndum af þessari gerð, þá er handritið að
Mausoleum svo flausturslega unnið, að þeir
brestir sem á þann hátt verða á heildaráhrif-
um myndarinnar koma að mestu leyti í veg
fyrir að hins annars svo ágæta myndmáls
kvikmyndarinnar verði notið til fullnustu.
Ruglingsleg
bylting
Háskólabíó: Revolution (Byltingin). ★★
Ensk/bandarísk. Árgerð 1985.
Framleiðandi: Irwin Winkler.
Leikstjórn: Hugh Hudson.
Handrit: Robert Dillon.
Kvikmyndun: Bernard Lutic.
Tónlist: David Crozier.
Aðalhlutverk: Al Pacino, Nastassja Kinski,
Donald Sutherland, Sid Owen, Dexter
Fletcher, Dave Ling o.fl.
Það voru miklar vonir bundnar við leik-
stjórann Hugh Hudson, eftir tilkomu fyrstu
kvikmyndar hans (Chariots of Fire) enda
rættust þær að nokkru, því næsta mynd hans
(Greystoke) um Tarzan apabróður var ekki
af lakara taginu. Síðan fregnaðist að Hudson
ætlaði að fara út í gerð stórmyndar um frels-
isstríðið í Bandaríkjunum, og með hliðsjón af
fyrrgreindum sigrum hans, biðu menn eftir
frumsýningu þeirrar myndar með töluverðri
eftirvæntingu.
Myndin fjallar um Tom Dobb (A1 Pacino)
og ungan son hans (Sid Owen / Dexter Flet-
cher), og lýsir hún þeim breytingum, sem
verða á högum þeirra eftir að stríðið skellur
á, jafnframt því sem við verðum vitni að því
hvernig þeir vakna smám saman hvor á sinn
hátt til meðvitundar um þjóðfélagslega að-
stöðu sína. Inn í söguna fléttast síðan kynni
Dobbs af ungri yfirstéttarkonu (Nastassja
Kinski), sem sagt hefur skilið við fortíð sína
og gerst byltingarsinni.
Menn eru ekki á eitt sáttir um ágæti þeirr-
ar hugmyndar Hudsons að nota myndatöku-
tækni heimildarkvikmyndarinnar við gerð
myndarinnar, enda vafasamt hvort hefðir
myndmálsins geri ráð fyrir, að slíkt komi
heim og saman, þegar fjallað er (eins og í
þessu tilviki), um atburði í mannkynssög-
unni sem gerast áður en sú tækni verður í
raun til. Það er því e.t.v. þetta atriði sem
(meðvitað eða ómeðvitað) angrar okkur
áhorfendur hvað mest, þegar við berjum hið
mjög svo „hreyfanlega" og skrykkjótta
myndmál kvikmyndarinnar augum.
Að öðru leyti er tæknivinnsla myndarinn-
ar með ágætum, þó svo að handritsgerðin sé
á köflum býsna gloppótt og geri þannig ráð
fyrir fullmörgum tilviljunum í samskiptum
þeirra Pacinos og Kinski. Leikur þeirra
beggja er þó engu að síður með ágætum
og á það vafalaust sinn þátt í því að gagnrýn-
endur urðu ekki harðorðari í garð myndar-
innar en raun varð á við frumsýningu
hennar.
Ó.A.
The Big
Chill junior
Stjörnubíó, St. Elmo’s Fire: irkir
Bandarísk, árgerð 1985.
Framleiðandi: Lauren Schuler.
Leikstjóri: Joel Schumacher. Handrit: Joel
Schumacher og Carl Kurlander. Kvikmynd-
un: Stephan H. Burum. Tónlist: David
Foster. Aðalleikarar: Emilio Estevez, Rob
Lowe, Andrew McCarthy, Demy Moore,
Judd Nelson, Ally Sheedy, Mare Winning-
ham.
Lawrence Kazdan gerði The Big Chill fyrir
fáum misserum. Þar fór einstaklega geðþekk
mynd sem sumpart fjallaði um uppgjör ’68
kynslóðarinnar við gömlu hugsjónirnar, en
sagan gerist þegar gamla klíkan hittist eftir
meira en áratug við útför eins úr hópnum.
Leikstjórn Kazdans var einstaklega sterk í
þessari mynd, leikurinn umfram allt
skemmtilegur, sagan snjöll og þá sérstaklega
samtölin.
Þetta verður líka sagt um nýjustu mynd
Joel Schumachers, St. Elmo’s Fire. Hún er
nokkurskonar The Big Chill junior eins og
þeir sem séð hafa báðar þessar myndir geta
einir gert sér í hugarlund. St. Elmo’s Fire
tekur á sambandsslitum krakka sem hafa
verið í sömu klíkunni allt frá byrjun unglings-
áranna fram á þann dag þegar það liggur
fyrir þeim að takast á við lífið. Styrkur henn-
ar er nákvæmlega sá sami og The Big Chill:
Sterk leikstjórn, skemmtilegur leikur, snjöll
saga og smellin samtöl.
I þessari mynd koma saman þrjú þeirra
ungmenna, sem hvað eftirminnilegast léku í
The Breakfast Club eftir John Hughes, þau
Ally Sheedy, Judd Nelson og Emilio Estevez.
Morgunverðarklúbburinn var ein örfárra
vitsrnunalegra unglingamynda sem sýnd var
hérlendis í fyrra og enn verður sama saga
sögð um St. Elmo’s Fire. Hún er stælótt á yfir-
borðinu eins og vissulega mátti vænta, en
undir niðri bulla djúpar tilfinningar og áleitn-
ar hugsanir, en þær eru settar fram af fullri
einlægni í myndinni, fullri virðingu fyrir
þessu aldursskeiði.
St. Elmo’s Fire er góð unglingamynd. Joel
Schumacher hefur augsýnilega sett metnað
sinn í þetta verk. Auðvitað má finna að
nokkrum atriðum þess, sem annaðhvort
voru óþörf eða á skjön við það sem í kring-
um kom. Mestu varðar vitaskuld, að heildar-
yfirbragð þessarar myndar er skemmtilegt,
vinalegt og vitsmunalegt. Það er ekki hlegið
tómum hlátri að þessari mynd, heldur geym-
ir hann líka fjölmörg augnablik sem þarfnast
umhugsunar.
SER.
32 HELGARPÓSTURINN