Helgarpósturinn - 06.02.1986, Blaðsíða 33

„Sumar þaer sagnir sem fjallað er
um geta verið allerfiðar tilfinn-
ingalífi lesandans. Mín viðleitni er
þá að gera mönnum þær að-
gengilegri," segir Þorsteinn
Antonsson.
Nýtt ritgeröasafn eftir Þorstein Antonsson rithöfund:
Sjáendur og
utangarösskáld
Þaö er ekki á hverjum degi sem út
koma hér á landi ritgerðasöfn um
bókmenntir lídandi stundar, en nú
er eitt slíkt á leiöinni frá Þorsteini
Antonssyni rithöfundi. Nefnist það
Sjáendur og utangarösskáld. Allar
greinarnar nema ein hafa birst í
blööum og tímaritum á síöastliön-
um tveimur árum og taka þœr bœöi
til innlendra og erlendra samtíma-
bókmennta. Hvaö varöar íslensku
bókmenntirnar fjallar Þorsteinn
einkum um samhengi og stööu
þeirra almennt, svo og íslensku bók-
menntastofnunina út frá sjónarhóli
leikmanns, en íþeim hluta sem snýr
aö erlendum bókmenntum beinir
Þorsteinn kastljósi sínu meira aö
einstökum verkum og höfundum.
Auk þess ritar Þorsteinn inngang
aö safninu og þar segir hann m.a.
aö hann telji íslenskar skáldsögur
líöandi stundar fremur leiöinlegar.
Hann var inntur eftir ástœöunni fyr-
ir því.
„Mér finnst þær fremur einhæfar
í efnisvali og -meðferð," svarar Þor-
steinn, ,,en ekki átakanlega leiðin-
legar. Staðreyndin er bara sú að hér
á landi ríkir of sterk raunsæishefð. Á
hverju ári koma út skáldsögur út frá
þeirri hefð. Þetta er þrautræktaður
reitur svo bækur geta orðið mjög
góðar á þann máta og eru þannig
margar hverjar skrifaðar af mikilli
íþrótt og færni í meðferð íslenskrar
tungu.
Það eru til margar aðrar leiðir, fé-
iagslegar aðstæður okkar og lífsskil-
yrði verða ekki afgreidd með svo
einföldum hætti. Hin raunsæislega
skáldsaga er upprunnin við allt aðr-
ar aðstæður en þær sem við búum
við í dag. Tilgangur hennar var að
vekja fólk til vitundar um samfélag
sitt en það gerir hún síður en svo nú
orðið. Til að ná því markmiði verður
að beita öðrum aðferðum.
í þessari bók er fjallað um margar
skáldsögur af öðru tagi og það er
ásetningur minn að vekja athygli á
því ef ni og þeim vinnubrögðum sem
beitt er í spennandi dramatískum
sögum. Ég fjalla líka um ritgerða-
söfn úr nútímanum frá heldur
óvenjulegum sjónarhóli miðað við
þau sjónarmið sem við höfum van-
ist af innlendum blöðum og tímarit-
um undanfarin ár.“
— Hvaöan er titill safnsins kom-
inn, Sjáendur og utangarösskáld?
„Sjáendur eru höfundar sem
vinna sín verk með mismunandi
hætti. Þeir sem fjallað er um í bók-
inni eru heldur af því tagi sem fyrst
og fremst beita innsæi, kafa djúpt
eftir þverstæðum í samfélagi sínu og
sjálfum sér, skrifa myndríkan texta
sem vísar til undirvitundar og
óræðra samfélagsafla. Og þess kon-
ar höfundar hafa oft verið heldur af-
skiptir í bókmenntalegri umfjöllun
um alllanga hríð, að því að ég tel.“
— Þér er tíörœtt um þá Jochum M.
Eggertsson og Jóhannes Birkiland.
„Þeir höfundar sem ég fjalla um
eru ekki endilega af því tagi að þeir
hafi skrifað framúrskarandi skáld-
verk þegar á allt er litið. Ég fjalla
talsvert ítarlega um þessa tvo
íslensku sérvitringa, Jochum og
Jóhannes, sem börðust í bökkum
alla sína tíð, reyndu fyrir sér með
skáldskapargerð og árangurinn
varð vægast sagt gloppóttur. En
Jóhannes náði þó þeim árangri að
yrkja nokkur ljóð sem eru að mínu
áliti snilldarlega góð. Og ævisaga
hans er enn þann dag í dag einstakt
verk meðal íslenskra bókmennta
samtímans.
í greinum mínum um þessa menn
reyni ég að skýra lífshlaup þeirra og
þá sjálfa, auk þess sem ég fjalla
nokkuð ítarlega um ritsmíðar Birki-
lands. Það má heita að ekkert hafi
verið skrifað um þessa menn. Vafa-
laust má finna ágalla á ritsmíðum
mínum um þá en þá verða aðrir
væntanlega til að bæta úr.“
— / inngangi bókarinnar kvartar
þú yfir hversu erfitt rök brjóstvits
eigi uppdráttar gagnvart rökum
hugvits. Er þetta meint sem pilla á
bókmenntafrœöinga?
„Sumpart. Þarna á ég við heil-
brigða skynsemi andspænis stofn-
anamállýskum og sýndarvísindum.
Annars finnst mér mikil breyting
hafa orðið til batnaðar á skrifum og
umfjöllun um bækur á sl. tveimur,
þremur árum. Gagnrýnendur óttast
mun síður en áður að gefa eitthvað
af sjálfum sér. Þeir vita núorðið að
andi þess sem þeir voru að lesa er
frá þeim sjálfum kominn þótt höf-
undurinn hafi aðstoðað við að
kveða hann fram úr hugarkimun-
um.“
— Viltu nefna fleiri höfunda sem
hafa spurt vel og djarfmannlega um
sígild málefni, eins og þú kemst aö
oröi í inngangi bókarinnar?
„Kafka komst svo að orði að verk
slíkra höfunda væru eins og ísaxir í
þann sífrera sem innra með okkur
ríkir. Eitt slíkt verk og jafnframt ein-
hver magnaðasta lesning sem ég
hef komist í tæri við er skáldsagan
Mars eftir Fritz Zorn. Hann skrifaði
bókina meðan hann var að deyja úr
krabbameini og er hún því sann-
söguleg. Hann hafði fundið sér
andstæðing til að kenna um hvernig
farið hafði, sem er borgaralegt sam-
félag. Hann vill sanna sitt mál áður
en yfir lýkur og hann verður ófær
um það vegna veikindanna. Höf-
undurinn er þýskur og hefur til að
bera alla þá baráttufýsn og ein-
drægni sem einkenna Þjóðverja.
Þetta er hörkulesning.
Kannski má sjá á lýsingu minni á
þessari bók, að sumar þær sagnir
sem fjallað er um, gera verið allerf-
iðar tilfinningalífi lesandans. En mín
viðleitni er þá að gera mönnum þær
aðgengilegri."
— Aö lokum Þorsteinn: Finnst þér
þú sjálfur vera sjáandi og utan-
garösskáld?
„Verk þessara höfunda sem ég
nefni svo standa mér auðvitað
nærri og ég verð tvímælalaust að
segja um sjálfan mig að ég finn
fremur til samstöðu með þeim bæði
sem rithöfundur og maður, en
skýrsluraunsæishöfundum."
JS
NÝJUNG í ORLOFSMÁLUM ÍSLENDINGA
Orlofshús á Spáni
NU ER ÞAÐ MOGULEGT
Sól og hiti allt árld
Bjóðum ótrúlegt úrval af glæsi-
legum húsum á hinni stórkost-
legu Costa Blanca-strönd við
Miðjarðarhafið (skammt frá Beni-
dorm).
Costa Blanca (Hvíta ströndin) er
rómuð fyrir fegurð og veðursæld
og er jafnframt talin hreinasta
strönd Spánar. Þar eru að meðal-
tali 315 sólardagar á ári og hægt
að baða sig í sjónum fram í
desember.
Raðhús eða
einbýlishús
Á miðri Costa Blanca-ströndinni
stendur fiskimannabærinn
Torre-vieja. í útjaðri þessa
dæmigerða spánska bæjar, sem
telur um 30 þúsund íbúa á vet-
urna og margfalt fleiri á sumrin,
eru húsin okkar.
Þar getur þú að eigin smekk valið
allt frá hinum vinsælu Kasbah
raðhúsum upp í glæsileg ein-
býlishús.
Þessi hús eru sérlega vönduö,
sniðin að kröfum fslendinga og
viðurkennd af íslenskum arkitekt-
um.
Verð húsanna erfrá kr. 658 þús.
Húsin afhendast fullbúin, þ.m.t.
ísskápur, eldavél, fataskápur,
eldhúsinnrétting, fullbúið bað-
herbergi, flísar á gólfum og
fullfrágenginn garður.
Oteljandi
möguleikar
Torrevieja og nágrenni hefur
margt að bjóða, meðal annars:
Hinn glæsilega 18 holu golfvöll
Villa Martin, tennis og squash-
velli, stangveiðar, siglingar og
útreiðar.
Fjölda góðra matsölustaða og
diskóteka.
Mikið úrval af verslunum, glæsi-
legan útimarkað og margt fleira.
Ódýrar ferðir
Á 3ja vikna fresti allt árið getum
við boðið beint leiguflug til Ali-
cante (45 km frá Torrevieja) á
mjög hagstæðu veröi.
Kynningarferð
Við förum reglulega í sýningar-
ferðir svo þú getir af eigin raun
kynnt þér hvað stendur til boða.
Næsta ferð verður farin 21.2. nk.
Verð aðeins kr. 17.000.
Innifalið i verði er gisting, hálft
fæði og kynningarferðir.
Ath. Ferðin er ókeypis þeim sem
festa kaup á húsi.
Hafðu samband strax
Myndbönd, Ijósmyndir og frekari upplýsingar liggja frammi á skrifstofu okkar
á Laugavegi 28, 2. hæð. Opið frá kl. 10—17.
Ath. Opið laugardag og sunnudag frá kl. 13—17.
UMBOÐSSKRIFSTOFA
Suomi Sun Spain
Laugavegi 28, Rvk. S: 622675.
HELGARPÓSTURINN 33