Helgarpósturinn - 10.07.1986, Blaðsíða 26

SUMUM FINNST ÉG VERA
SPJALLAÐ VIÐ ALTMÚLIGMANNINN KETIL LARSEN UM FIMMTÍU ÁRIN i LÍFIHANS:
LEIKLIST, MYNDLIST, ÆSKULÝÐSSTÖRF, FERÐALÖG, JURTIR OG JÓLASVEINASTAND
eftir Bjarka Bjarnason mynd Árni Bjarnason
Thor Jensen reisti upp úr alda-
mótunum fallegt hús við Fríkirkju-
veg 11 og þótti það eitt veglegasta
húsið í höfuðborginni. Thor bjó þar
ásamt fjölskyldu sinni til ársins 1939
— ,,en andi hans er hér enn þá í hús-
inu", segir sá sem núna dvelur í
þessu húsi, Ketill Larsen, sem titlað-
ur er ungdomsleder þegar hann er í
Danmörku en hefur enn ekki fengið
starfstitil á íslensku, þótt orðinn sé
51 árs. „En þetta er allt í lagi" segir
hann hógvœr.
Ketill býður mér sœti í borðstofu
Thors Jensen. Hann þekkir húsa-
kynnin á Fríkirkjuveginum, bjó
hér aleinn í sex ár og er enn með
vinnustofu uppi á lofti og hefur
haldið margar málverkasýningar
undir þessu þaki.
„Viltu öl," spyr hann.
„Já takk." Sjálfur fœr Ketill sér
kaffibland.
Hann er búinn að taka ofan axla-
töskuna sína og fer fram í eldhús. Ég
man aldrei eftir að hafa séð Ketil
öðruvísi en með tösku um öxl, hvort
sem hann hefur veriö á labbi um
stræti og torg Reykjavíkur eða að
ferðast á puttanum upp að Tjarnar-
engi við Vesturlandsveg þar sem
hann býr núna ásamt konu sinni
Ólöfu Benediktsdóttur, og börnun-
um þeirra þremur.
— Hvað ertu með í töskunni,
Ketill?
„Það er nú ýmislegt," svarar hann
og sýpur á kaffiblandinu sínu. „Þú
vilt kannski taka viðtal við tösk-
una," bœtti hann við spaugsamur.
26 HELGARPÓSTURINN
„Ég get látið töskuna tala — ég þarf
bara að gera smábrellu."
En fyrst þetta um puttamennsk-
una...
„Ég hef alltaf ferðast mikið á putt-
anum. Ég tók reyndar bílpróf fyrir
þremur árum og keypti mér bíl.
Byrjaði á því að aka heiman frá mér
og niður á Artúnshöfða. Þar tók ég
strætó því ég treysti mér ekki til að
aka í borgarumferðinni. Þetta hefur
nú breyst og núna ek ég um allar
götur. Arið 1958 fór ég á puttanum
til Seyðisfjarðar og til baka. Seinasta
spölinn komst ég með bíl sem var að
flytja tómar síldartunnur. Ég hjáip-
aði mönnunum að losa bílinn og
fékk kakó og brauðsneiðar í stað-
inn.“
— Þetta hefur þá ekki verið dýr
ferð hjá þér?
„Nei, það er langt því frá. Ég svaf
aðaliega í útihúsum. Ég man eftir
því að í Skagafirðinum stansaði bíll
fyrir mér og ég var spurður að því
hvert ég væri að fara. Ég sagðist
vera að leita að hlöðu þar sem ég
gæti hallað mér. Hlöðuna fann ég á
góðum stað en þar var svo mikið af
flugum að ég flutti mig yfir í fjárhús-
ið. Þar sofnaði ég vært í jötunni eins
og frelsarinn forðum."
— Er það rétt að einu útgjöldin
hjá þér í þessari ferð hafi verið fyrir
molakaffi á Blönduósi sem kostaði
sex krónur?
„Nei, það er ekki alveg rétt. Kaffið
á Blönduósi kostaði sjö krónur í þá
daga," svarar Ketill Larsen lágum
rómi.
— Hvers vegna ertu Larsen, Ketill?
„Það er nú saga að segja frá því.“
Frændi Napóleons
„Faðir minn hét Axel Larsen og
var danskur. Reyndar átti hann
rætur að rekja til Frakklands því for-
faðir hans hét Jósef Bónaparte og
var kóngur á Spáni. Hann var elsti
bróðir Napóleons Bónaparte. En
mig hefur samt aldrei lapgað til að
vera keisari eða kóngur," segir Ketill
kíminn.
„Foreldrar mínir kynntust úti í
Danmörku. Þau giftu sig þar og
fluttust til íslands. Fyrst bjuggu þau
í Reykjavík og síðan í Hafnarfirði og
þar lést faðir minn af slysförum. Þá
gat mamma ekki hugsað sér að búa
þar lengur og fluttist aftur til Reykja-
víkur. Seinna flutti hún upp að Éngi,
sem er steinsnar frá höfuðborginni
og skammt frá Vesturlandsvegin-
um. Engi er reyndar innan borgar-
marka Reykjavíkur. Ég var orðinn
átján ára þegar við fluttum þangað
og þar bjó mamma lengi með sín
hænsni, hesta og kindur. Flestir
þekkja hana undir nafninu Helga á
Engi.“
— Hvenœr byrjaðir þú að fást við
leiklistina?
„Það byrjaði eiginlega með því að
ég fór að leika jólasveina. Þetta var
á þeim árum þegar mjög fáliðað var
í jólasveinastéttinni og erfitt að fá
búninga og skegg. En þeim fjölgaði
fljótlega með árunum eins og fólk
hefur orðið vart við!“
— Er það satt að þú hafir stofnað
stéttarfélag jólasveina á þessum ár-
um?
„Nei, það eru nú bara einhverjir
jólasveinar sem halda það. Eftir því
sem ég best veit hefur aldrei verið
stofnað jólasveinafélag íslands."
Ætlaði í heimsreisu
með Davíð
Oddssyni
„Það æxlaðist þannig að ég fór í
Bændaskólann á Hvanneyri. Þar
ætlaði ég að læra að temja hesta og
stofna Ævintýrafélag hestamanna.
En lítið varð úr tamningunum því ég
var með allan hugann við leiklist-
ina. Ég fór síðan beint í Leiklistar-
skóla Ævars Kvaran. Það fannst mér
vera mjög góður skóli. Davíð Odds-
son, sem núna er borgarstjóri í
Reykjavík, var í skólanum um leið og
ég. Hann var mikill leikari og við
lögðum einu sinni drög að dagskrá
í sameiningu. Meiningin var að fara
með þessa dagskrá í heimsreisu til
að sjá hvort hægt væri að leika á ís-
lensku fyrir framandi þjóðir. Davíð
var reyndar yngsti nemandinn í
skólanum og ég sá elsti!“
— Fóruö þið Davíð í þessa ferð?
„Það varð nú reyndar ekkert úr
því. Ég fór hins vegar hringinn í
kringum hnöttinn seinna og lék og
skemmti útlendingum sem ég hitti á
leiðinni. Það var mjög skemmtilegt
ferðalag nema þegar ég fékk matar-
eitrun á Indlandi. Eftir það lék ég
ekki neitt í þeirri ferð.“
— En skóli Ævars; veitti hann
fólki full leikararéttindi?
„Nei, reyndar ekki. En ef þú vilt
endilega hafa mig með réttindi þá
fór ég í Leiklistarskóla Þjóðleikhúss-
ins þegar ég var búinn að vera hjá
Ævari. Þar var ég í þrjú ár með
mörgu skemmtilegu fólki, til dæmis
Jóni S. Gunnarssyni, Sigurði Skúla-
syni, Margréti Helgu Jóhannsdóttur,
Hákoni Waage, Sigrúnu Björnsdótt-
ur, Auði Guðmundsdóttur, Önnu
Guðmundsdóttur og Guðrúnu Guð-
laugsdóttur."
— Hefurðu leikið mikið á sviði um
ævina?
„Mér hefur fundist nóg að leika
svona eitt hlutverk á ári. Núna síð-
ast lék ég nafna minn skrækan á fjöl-
um Þjóðleikhússins. En stærsta hlut-
verkið sem ég hef fengist við var
þegar ég lék Inúk í leikritinu Inúk
hérna um árið.“
Inúk
„Þetta var leikrit sem unnið var
algjörlega í hópvinnu af leikurunum
sjálfum en í samvinnu við Harald
Ólafsson mannfræðing sem núna er
þingmaður fyrir Framsóknarflokk-
inn. Við byrjuðum á því að fara
saman til Grænlands og kynna okk-
ur það þjóðfélag og menningu sem
við ætluðum að lýsa í leikritinu. Það
var stórkostlegt ferðalag, en ég
hafði reyndar komið áður til Græn-
lands. I þessu leikriti reyndum við
að lýsa lífi eskimóa fyrr og nú.
Brynja Benediktsdóttir var leik-
stjóri og lék líka. En að auki léku
þarna Helga Jónsdóttir, Þórhallur
Sigurðsson, Kristbjörg Kjeld og ég.
Það er skemmst frá því að segja að
þetta leikrit gekk mjög vel, ekki
bara á íslandi, því við sýndum það
um víða veröld, samtals í 19 þjóð-
löndum, og alltaf á íslensku. En
áhorfendur skildu það samt. Aðeins
tvisvar sinnum lékum við ekki á
móðurmáli okkar og það var í
Reykjavík. Þá lékum við á esper-
antó í tilefni af esperantóþingi sem
haldið var hér í borg árið 1977.“
— Þú ert talsvert eskimóalegur í
útliti, Ketill. Helduröu að það sé
þess vegna sem þú fékkst hlutverk í
Inúk?
„Ég hélt það sjálfur í fyrstu. En
svo sagði Brynja leikstjóri mér að ég
hefði verið valinn vegna þess að ég
kynni að líkja eftir alls konar dýra-
og náttúruhljóðum og þau notuðum
við mikið í verkinu."
— Viltu segja mér frá því þegar þú
pantaðir þér morgunmat á hóteli í
Brasilíu klukkan níu að kvöld-
lagi?
„Þú virðist hafa frétt af því. Flýgur
fiskisagan. Þannig var málið vaxið
að Inúkhópurinn var staddur í Rio
de Janeiro í Brasilíu. Við áttum að
leika daginn eftir svo ég fór mjög
snemma í háttinn og stillti vekjara-
klukkuna á hálfníu. Nú, ég vaknaði
eins og lög gera ráð fyrir við
klukknahringinguna og fór á fætur.
Ég fór niður í borðsalinn þarna á
hótelinu og pantaði mér morgun-
mat. Ég fékk dræmar undirtektir hjá
þjónunum og þeir vildu bara alls
ekki afgreiða mig. Ég leit betur á
klukkuna mína og sá að enn var sá
tími sem morgunmaturinn átti að
vera á boðstólum. Ég margbað
þjónana um morgunmatinn en þeir
hristu bara hausinn. Kunningjar
mínir sem voru þarna staddir komu
vitinu fyrir mig. Vekjaraklukkan
hafði sem sagt vakið mig klukkan
hálfníu en ég hafði farið heldur
snemma í háttinn því ég hafði verið
vakinn klukkan hálfníu um kvöldið!
Það var mikið hlegið að þessu atviki
þarna á hótelinu og ég hafði sjálfur
manna mest gaman af. Svo fór ég
bara upp á loft aftur og lagði mig —
og svaf til morguns."
Fríkirkjuvegur 11
— Nú ertu ekki síður þekktur fyrir
œskulýðsstörf þín hérna á Fríkirkju-
veginum. Hefurðu alltaf jafngaman
af því að vera með krökkunum?
„Já, mikil ósköp. Ég verð aldrei
leiður á því. Þetta er svo mikið fjör.
Ég hef mest verið að stjórna alls
konar klúbbastarfsemi og þessir
klúbbar hafa heitið ýmsum nöfnum,
eins og til dæmis Leikklúbbur unga
fólksins, Klúbbur ’71 og Leynifélag-
ið. Og svo hef ég unnið í Saltvík á
Kjalarnesi á vegum íþrótta- og tóm-
stundaráðs Reykjavíkurborgar."
— Hvað gerið þið í Saltvík?
„Við byrjum á því að keyra þang-