Helgarpósturinn - 20.08.1987, Qupperneq 16

REYKJAVÍKU R-MARAÞON '87
I FOTSPOR
FEIDIPPIDESAR
„Draumurinn að hlaupa aftur á innan við 3
klukkustundum,“ segir Högni Óskarsson
geðlœknir
Þegar klukkan slœr tólf á sunnu-
daginn munu hundruö íslenskra og
erlendra hlaupara leggja upp í
Reykjavíkur-maraþon '87. Hluti
þessa fólks ætlar ekki að linna lát-
unum fyrr en rúmir 42 k'dómetrar
eru aö baki. Fleslir gódir langhlaup-
arar láta sér þó nægja hálf-mara-
þon, 21 km, eöa skemmtiskokk, 7
km.
Nærri 2500 ár eru síðan gríski
hermaðurinn Feidippides vann það
þrekvirki að hlaupa frá völlunum í
Maraþon og alla leið til Aþenu með
skilaboðin um sigurinn yfir Persum.
Þetta 42 kílómetra hlaup varð Feid-
ippidesi um megn, enda hafði hann
aldrei þjálfað sig fyrir neitt mara-
þonhlaup. í dag er öldin önnur. Nú
hlaupa menn allsgáðir svo mánuð-
um skiptir til að þjálfa líkamann
undir maraþonhlaup.
Hjá mörgum er Reykjavíkur-
maraþon fyrst og fremst einskonar
uppskeruhátíð þar sem látið er
reyna á það úthald sem menn hafa
þjálfað upp í trimmi sumarsins.
Langflestir reyna við 7 kílómetrana.
Þeir sem hlaupa árið um kring sýna
gjarnan af sér þann garpskap að
hlaupa þrefalda þessa vegalengd, 21
kílómetra eða hálfmaraþon. Sterk-
ustu og úthaldsmestu hlaupararnir
fara að dæmi Feidippidesar hins
gríska og hlaupa rúma 42 kíló-
metra.
70 KÍLÓMETRAR Á VIKU
Högni Óskarsson geðlæknir er
einn þeirra íslendinga sem ætla nú
að hlaupa sjálft maraþonhlaupið.
Högni, sem er 42 ára, átti á árunum
1975—78 íslandsmetið í maraþon-
hlaupi, hljóp best á tímanum 2:49,14
í New York árið 1977 — fyrir réttum
10 árum. Við spurðum Högna um
hlaupið í ár.
,,Ég hef nú hlaupið maraþon-
hlaup árlega í 12 ár og er í fastri
hlaupa-rútínu sem fyrst og fremst er
svona heilsufarshlaup. Það má segja
að þátttaka mín sé bara gamall vani.
Ég er löngu hættur að keppa við
klukkuna."
Högni sagðist ekki hafa byrjað að
hlaupa fyrr en hann var orðinn 26
ára gamall. Hann var þá á síðasta ári
í læknisfræði og fór að skokka til að
iosa sig við prófskrekk og aðra
spennu. í dag hleypur hann um 70
kílómetra á viku, yfirleitt 8 til 20
kílómetra í einu. A veturna lætur
hann sér þó nægja að hlaupa um 40
kílómetra á viku. í fyrra hljóp hann
Reykjavíkur-maraþon á 3 klukku-
stundum og 5 mínútum. Hann vildi
nú ekki svara því beint hvort mark-
miðið væri að hlaupa á innan við 3
tímum en viðurkenndi þó að það
væri draumur sinn að komast á nýj-
an leik niður fyrir 3 klukkustundir.
Það réðist þó ekki eingöngu af
þeirri æfingu sem hann væri í held-
ur einnig af aðstæðum og upplagi
daginn sem hlaupið yrði.
ZATOPEK OG
SIGURÐUR P.
Fjölmargs þarf að gæta ætli menn
sér að þreyta maraþonhlaup. Síð-
ustu dagana fyrir hlaup verða kepp-
endur að taka það rólega, hvíla sig
og hlaupa ,,aðeins" 4—6 kílómetra á
dag. Áherslu verður að leggja á kol-
vetnisríka fæðu og mikla vökvun,
en í maraþonhlaupi missa menn
jafnan nokkra lítra af vatni og er þá
betra að vera vel „vökvaður" fyrir.
En umfram allt verða menn að hafa
hlaupið nokkra tugi kílómetra á
viku mánuðina á undan.
í maraþonhlaupi sem öðrum
íþróttagreinum hafa orðið gífurleg-
ar framfarir á síðustu áratugum.
Sem dæmi má nefna að á tímanum
2:49.14 hefði Högni Óskarsson sigr-
að á Ólympíuleikunum 1896, 1900,
1904 og 1906. Sigurvegararnir á
þessum leikum hlupu allir á lakari
tíma.
Til að gefa enn betri mynd af þess-
um framförum má jafnvel skoða
afrek tékkneska stórhlauparans
Emils Zatopek sem kallaður var
„tékkneska eimreiðin". Þegar Zato-
pek stóð á hátindi ferils síns á
Ólympíuleikunum í Helsinki 1952
sigraði hann í þremur greinum, í 5
km hlaupi, 10 km hlaupi og sjálfu
maraþonhlaupinu. Zatopek lauk
hlaupinu á 2 klukkustundum og 23
mínútum, sem þótti svo glæsilegur
árangur að jafnvel finnsku blöðin
kváðu upp þann dóm að sjálfur
Paavo Nurmi gæti ekki lengur talist
mesti hlaupari sem uppi hefði verið.
Þann titil bæri nú tékkneska undrið
Emil Zatopek. í dag er íslandsmet
Sigurðar P. Sigmundssonar rúmum
þremur mínútum betra en það met
sem Zatopek setti í heimalandi
Paavo Nurmi sumarið 1952.
REIKAÐI EINS OG
BLINDUR MAÐUR
Þess eru fjölmörg dæmi að fólk
hafi ofgert sér í maraþonhlaupi og
verið borið af velli aðframkomið og
oft í lífshættulegu ástandi. í bók
Péturs Haraldssonar um Ólympíu-
leikana er síðustu metrum sigurveg-
aransí Lundúnum 1908lýstmeðeft-
irfarandi hætti: „Dorando var ekki
með réttu ráði. Hann hljóp fattur og
fálmandi skrefum og vissi ekki hvert
halda skyldi. Ailt í einu steyptist
hann fram yfir sig. Honum var
hjálpað á fætur og stýrt af stað.
Hann reikaði áfram eins og biindur
maður, en datt svo á nýjan leik. Aft-
ur var hann reistur upp, en féll enn,
þrjátíu metra frá marki og virtist ör-
magna."
Síðan er því lýst hvernig Dorando
var þrásinnis reistur við og hvernig
hann skjögraði áfram óstyrkur og
féll aftur og aftur á brautina. Með
þessum hætti tókst Dorando að
verða fyrstur yfir marklínuna á rétt
innan við 3 klukkustundum en var
dæmdur úr leik vegna þeirrar síend-
urteknu aðstoðar sem hann naut
við að rísa á fætur.
Við hæfi er að enda þessa umfjöll-
un með baráttukveðjum til allra
þátttakenda í Reykjavíkur-mara-
þoni með þeirri ósk að þeir komist
einir og óstuddir í mark, sveittir og
þreyttir en vonandi ekki jafn móðir
og Feidippides forðum.
Högni Óskarsson á einni síðustu æfingu sinni fyrir maraþonhlaupið á sunnudaginn. Mynd: Jim Smart.
16 HELGARPÓSTURINN