Helgarpósturinn - 20.08.1987, Side 21

Islendingar hafa haft horn í síöu einkennisfatnaöar, en eru þeir að taka viö sér?
BÚNINGSINS
Lögreglumaður númer 172 í sínu fín-
asta. Þessi einkennisbúningur er til
endurskoðunar i nefnd og verður það
að öllum líkindum eitthvað áfram.
Allir sem vinna við afgreiðslu hjá Flug-
leiðum eru í einkennisklæðnaði. Hann
hefur breyst verulega í gegnum árin
en þessi er búinn að vera við lýði í
nokkur ár.
eftir Áslaugu Ásgeirsdóttur
Þessi brosmilda bankamær var sú eina
sem við rákumst á í aðalbanka Lands-
bankans sem var í eins árs gömlu
„úníforminu".
Konurnar í ÁTVR þurfa að vera í skyrtu
og með bindi eins og karlarnir á tímum
vaxandi kvenleika í tískunni.
Það er nú eins gott að einn karlmaður
fái að fylgja með. Hann er í eins klæðn-
aði og félagi hans annars staðar á síð-
unni, nema hvað það munar höfuðfat-
inu.
Á gullaldarskeiði þýskrar kvik-
myndageröar, í hinu fallvalta
Weimar-lýðveldi, gerðisá frœgi leik-
stjóri F.W. Murnau átakanlega bíó-
mynd sem hann kallaði „Der letzte
Manrí' eða Síðasti maðurinn. Par
lék skapgerðarleikarinn mikli Emil
Jannings dyravörð á einhverju al-
fínasta hóteli íBerlín. Starfinu fylgdi
auðvitað ógn virðulegur einkennis-
búningur, með borðum, látúns-
hnöppum og skúfum. Þjóðverjar
hafa alla tíð verið veikir fyrir slíkri
múnderingu, og hafði dyravörður-
inn þann sið að stika valdsmanns-
legur götur heimsborgarinnar á leið
frá vinnu. Hinn óbreytti götulýður,
sem bara var í sívíl, beygði sig og
bukkaði. Síðan gerist téður dyra-
vörður aldurhniginn. Hann er lcekk-
aður í tign og gerður að klósett-
verði. Slíku starfi fylgir náttúrlega
ekki viðlíka virðulegur búningur og
veldur það dyraverðinum fyrrver-
andi ómœldum hugraunum. Hann
sér fram á að hrapa niður virðingar-
stiga þessa samfélags, þar sem titla-
tog er mest íþrótt. Því kemur hann
undan einum dyravarðarbúningi,
laumast í hann hvert kvöld, og sptg-
sporar hnarreistur heim. En náttúr-
lega komast upp svik um síðir, hann
er staðinn að verki við klósettvörslu
og um leið verður hann aðhláturs-
efni þeirra nágranna sinna sem áð-
ur sýndu honum hvað mesta virð-
ingu. Það getur náttúrlega ekki end-
að nema með skelfingu.
Ef til vill er þessi litla saga svolítið
dæmigerð fyrir Þjóðverja og ýmsa
nágranna þeirra í Evrópu. Þeir bera
óttablandna virðingu fyrir öllu sem
íklæðist einkennisbúningi, og þeim
meiri er virðingin því betur sem við-
komandi er skrýddur og dekorerað-
ur, eins og það heitir á 'góðu máli.
Þessu er öðruvísi farið hér hjá
okkur Frónbúum, við eigum litla
hefð fyrir einkennisbúningum. Hér
á árum áður voru það einna helst
sýslumenn, þau sárafáu pólití sem
þá voru við lýði — já, og svo Hjálp-
ræðisherinn, sem báru úníform á Is-
landi. í forkostulegri smásögu,
„Ósigur ítalska loftflotans í Reykja-
vík 1933“, útlistar Halldór Laxness
viðhorf íslensks almúga til einkenn-
isbúninga. Sagan hefst með þessum
orðum: „island er eina landið í
heimi sem á ekki hermenn og því
hafa þessir fátæku eyarskeggjar
orðið að fara á mis við þann al-
kunna dýrðarljóma sem stafar af
einkennisbúníngum ásamt þeim
titlum og gráðum sem þessi sér-
kennilegi fatnaður tjáir.
Skilningsleysi
íslendinga
Þó eru einkennisbúníngar ekki
með öllu ókunnir á Islandi. Hjálp-
ræðishernum, sem fyrstur flutti
lúðra og önnur hljóðfæri úr pjátri til
landsins, ber að þakka það að ey-
þjóð þessi komst fyrst í kynni við
einkennisbúnínga, og voru lög-
regluþjónar nokkru siðar látnir taka
upp klæðaburð hans. Síðar voru
póstþjónar látnir taka upp einkenn-
isbúníng uppreistarmanna af Kúbu.
Loks, þegar mentaðir hótelstjórar
komu til Iandsins, var stofnað
pikkóló-embættið á Islandi, og var
búníngur mikill og fagur látinn
fylgja þessum ítalska titli..."
1 téðri smásögu lýsir skáldið síðan
samskiptum landans við einkennis-
búna og dekoreraða ítalska flug-
sveit sem hingað kom undir forystu
fasistaforingjans Pittigrilla. Islend-
ingum þykir lítið til múndéringar
ítalanna koma og veldur það nótum
Mússólínis mikilli gremju, að ekki sé
talað um vandræði ítalska ræðis-
mannsins, sem reynir að koma Is-
lendingum í skilning um að þeir séu
ekki jafningjar hinna orðum prýddu
suðurlandabúa. Það fer svo að ítalir
tapa orrustunni, enda ljóst að við-
horf þessara tveggja þjóða til ein-
kennisbúninga eru öldungis ósætt-
anleg:
"Þessu er öðruvísi farið á Ítalíu. I
því landi þykir einginn maður með
mönnum nema hann sé í einkennis-
búníngi, en sá mestur sem er í
skrýtnustum fatnaði með ótrúleg-
ustum lit og gerð ásamt undarleg-
ustu spaungum úr gyltu pjátri,
dúskum og dræsum, trjónum og
tuðrum og öðru ddtaríi sem of lángt
yrði upp að telja, að ógleymdum
vaðstígvélum í þurki. Svo segja vitr-
ir menn að þjóðarauður ítala sé
bráðum geinginn til þurðar sakir dá-
lætis fólks þessa á spaugilegum
grímubúníngum með glíngri því og
hafurtaski sem þeim fylgir ásamt
hinni blindu ástríðu þessarar þjóðar
til áð berjast á fjarlægum eyðimörk-
um. Ókunnur útlendíngur sem
gengur í fyrsta sinn eftir Austur-
stræti Rómaborgar, Via Nazionale,
heldur ósjálfrátt að annarhver karl-
maður sem hann mætir hljóti að
vera pikkóló. En svo er eigi, þetta
eru sjálfir fasistarnir, elskhugar
eyðimerkurinnar, enda muntu fljótt
taka eftir því hve svipur þeirra er há-
tíðlegur og merkilegur þráttfyrir
hina spreinghlægilegu búnínga."
Bankastjóra-
búninqurinn — teinótt
jakkaföt
Þetta var fyrir mörgum árum og
sjálfsagt ýmislegt breyst. Líklega
bera Islendingar eitthvað meiri
virðingu fyrir einkennisbúningum
en áður, enda íklæðast snöggtum
fleiri starfsstéttir hér á landi ein-
kennisbúningum en áður. Og
kannski hefur virðing bræðraþjóða
okkar evrópskra fyrir einkennis-
fatnaði eitthvað rénað um leið og
aðdáun á hermennsku og vopna-
.skaki hefur dvínað.
Hér eigum við ýmsar stéttir sem
ekki þykir nema rétt og sjálfsagt að
klæðist einkennisbúningum. Það
eru opinberir starfsmenn sem fara
með aðskiljanleg þjóðþrifamál,
stöðumælaverðir, póstmenn,
slökkviliðsmenn ogöskukarlar, sem
íklæðast appelsínugulum hempum
að vetrarlagi. Bankastjórar eiga sér
líka eins konar einkennisbúning —
teinótt jakkaföt. Borgarstjórinn í
Reykjavík gengur með keðju um
hálsinn, háskólarektor á svellfína
skikkju og dómarar í hæstarétti
klæðast virðulegum slám við emb-
ættisfærslu sína. Hótelfólk, starfs-
menn hjá flugfélögum, flugfreyjur
og öryggisgæslufólk eru líka sett í
einkennisbúninga. Að ógleymdum
Hjálpræðishernum, sem enn er eini
her á íslandi — fyrir utan þann
ameríska.
Vínseljur eða
kvenfangaverðir
Mönnum þykja þessir einkennis-
búningar náttúrlega misfínir — og
mishallærislegir. Agætt dæmi er
einkennisbúningur starfsfólks
Landsbankans, sem tekinn var upp
á afmæli þeirrar merku peninga-
stofnunar í fyrra. Fljótt á litið virðist
enginn starfsmanna bankans ganga
í honum lengur, líftíminn hefur sem-
sagt ekki verið meiri en eitt ár. Og
svo er það náttúrlega löggan. Bún-
ingur hennar hefur ekki verið end-
urskoðaður í tuttugu og fimm ár,
enda er hann orðinn obbolítið
gamaldags. Þegar það varð síðan al-
siða að ráða konur til starfa í lögregl-
unni og þær fóru að spranga um göt-
urnar var þeim úthlutað sama fatn-
aði og karllögregluþjónum, nema
hvað til aðgreiningar voru tekin upp
önnur höfuðföt. Sem satt að segja
eru hálfhjákátleg. En nú kvað vera
komin nefnd í málið, sem vinnur
baki brotnu að því að hanna nýjan
lögreglubúning. Og þá verður lögg-
an hér kannski jafn fín og lögreglan
í Rómaborg, sem fékk mestu klæð-
skera Ítalíu til að fata sig upp.
Nú er Áfengis- og tóbaksverslun
ríkisins flutt í herlegheitin í Kringl-
unni. Þrátt fyrir þessa andiitslyft-
ingu heldur stofnunin enn í gömlu
einkennisbúningana, látlaust svart
bindi og bláa „lögguskyrtu". Þarna
virðist líka stefnt að því að búning-
arnir séu „unisex", eins og það heit-
ir, bæði kynin séu í eins búningum.
Kannski þykir einhverjum þetta
ankannalegt, sérstaklega ef haft er í
huga að nú er aftur í tísku að vera
kvenlegur. Afgreiðslukonurnar í
Ríkinu líta eiginlega frekar út eins
og kvenfangaverðir en vínseljur...
Allir krakkar
fá að fara á hestbak.
Reiðsýningar.
Hestaleiga.
Góðhesta- og kynbóta
sýningar 20.-23. ágúst.
Hrossamarkaður, 14 af
bestu hrossum landshlut-
annaboðinupp.
Fiskirækt og margar fleiri
nýjarbúgreinar.
......inMrapp

Einstakt tækifærí fyrir
bömin til þess að komast
í snertingu við dýrin - og
fyrir þá fullorðnu til þess
að kynnast landbúnaði
nýrra tíma.
OPIÐ:
Kl. 14-22 virka daga,
kl. 10-22 um helgar.
Strætisvagnar 10 og 100
stoppa í grennd við BÚ ’87.
BBBBBB
ttumsí
bamanna
tíl þess að komast
í snertíngu við dýrin.

l.L -
mam
m

ststst
StStSf.
yyy

Mjaltir í nútíma
mjaltafjósi (hefurðu séð
slíkt?) alla daga kl. 1800.
Fjöldamörg fýrirtæki
lqmna nýjungar í þjónustu
við landbúnaðinn.
Góð kaup á vörum á
tækifærisverði.
Vörukynningar.
Spumingakeppni.
Lukkupottur.
Landbúnaðarsýning
í Reiðhöllinni,
Víðidal,
14.-23. ágúst 1987
BÚ ’87 stærsta
landbúnaðarsýningin til
þessa á erindi til allra.
Stórkostleg sýning, sem er
allt í senn:
Yfirlit, kynning,
sölumarkaður og
skemmtun.
Tískusýningar, þar á
meðal stór pelsasýning.
Héraðsvökur
landshlutanna.
Grillveislur bændanna.
Matreiðslukynningar.
Þar er tamdi platínu-
refurinn Kalli og Stakkur
og Sporí - feiknatuddar,
frá Hvanneyri, úrvalskýr
af Suðurlandi, ásamt hvers
konar búfé af gamla og
nýjaskólanum.
HNHHH|.
Fjárhundamir Roy, Lars
og Ríngó sýna listir sínar.
Nýjasta tæknin ásamt
yfirliti yfir þróunina.
DAGSKRA
Fimmtudagur 20. ágúst
Kynbótahross og Kl. 15:00
góðhestar.
Matreiðslumeistarar. Kl. 16:00
Héraðsvaka Kl. 17:00
Rangæingaog og 20:30
V.-Skaftfellinga.
Föstudagur 21. ágúst
Kynbótahross og Kl. 15:00
góðhestar.
Matreiðslumeistarar. Kl. 16:00
Héraðsvaka Kl. 17:00
Eyfirðinga. og 20:30
Hrossamarkaður Kl. 18:30