Helgarpósturinn - 20.08.1987, Page 24

Friðrik Þór Friðriksson, loks-
ins virtur að verðleikum, vita-
skuld utan íslands.
LOCARNO
FILM
FESTIVAL
Stærsta bíó í Evrópu
Skyttur Friöriks Þórs fengu sérstök aukaverðlaun á hátíðinni í ár.
Kvikmyndahátíöinni í Locarno í
Sviss lauk síðastliöinn sunnudag, en
að þessu sinni hélt hátiðin upp á
fjörutíu ára afmæli sitt rétt eins og
Cannes fáum vikum fyrr. Þessar
tvær hátíðir eiga samt fátt sameigin-
legt, ef nokkuð, utan aðdáun sína á
kvikmyndamiðlinum. Locarno-
hátíðin fer sér ekki eins geyst og
Cannes og sneiðir til dæmis vel hjá
umbúðum kvikmyndageirans. Há-
tíðin er engu að síður — og kannski
þess vegna — mjög virt. Hún sækir
frægð sina einkum til margra
kunnra leikstjóra sem hún kom upp-
runalega á framfæri — og nægir í
því efni að tína til nöfn eins og
Antonioni, Pasoiini, Foreman,
Kubrick, Zsabó, Chabrol og tveggja
rússneskra leikstjóra sem einna
mestar vonir eru bundnar við um
þessar mundir úr þeirri áttinni; Gleb
Panfilov og Kiru Moratovu.
KEPPNI UNGRA
LEIKSTJÓRA
Fjörutíu ára saga Locarno ber
með sér sterka og einlæga viðleitni
forráðamanna hennar til að koma á
framfæri ungum og efnilegum leik-
stjórum sem álíka virtar hátíðir gefa
alla jafna lítinn gaum. Það var þvi
mikil viðurkenning fyrir Fridrik Þór
Friðriksson sem listamann að mynd
hans Skytturnar skyldi hafa verið
valin til keppni viö aðra unga leik-
stjóra á hátíðinni í ár, enda eru
myndirnar í þessa keppni valdar af
mikilli yfirvegun. Þetta er i fyrsta
skipti sem íslensk mynd kemst í jafn
sterka keppni og reyndar í fyrsta
sinni sem norræn mynd kemst til
Locarno um nokkurra ára skeið.
Þó Friðrik hafi att þarna kappi við
nokkra ferskustu og efnilegustu
Úr portúgölsku myndinni O Bobo sem
hlaut gullna hlébarðann, fyrstu verð-
laun Locarno-hátíðarinnar.
leikstjóra óháða geirans þótti mynd
hans strax mjög líkleg til afreka og
var þar einkum staldrað við góða
kvikmyndatöku, sterkar senur og
athyglisverða persónusköpun. I
keppninni, þar sem alls voru átján
myndir, vöktu annars mesta athygli
myndir frá austrinu; Austur-Evrópu
og Austurlöndum, svo sem Taiwan,
Japan og Hong Kong, en síður
myndir frá Mið-Evrópu og ensku-
mælandi löndum. Taiwanskur leik-
stjóri lýsti þessu reyndar þannig
fyrir undirrituðum að allt væri fallið
í svo ljúfa löð í þessum Iöndum, ekk-
ert hrærðist — og bætti svo við:
,,Mið-Evrópa er til dæmis eins og
enn stór gerilsneyddur spítali. Þar
er allt hreint, fallegt og í góðu
lagi. . .“
Það fór samt svo í keppninni í
Locarno að þessu sinni að portú-
gölsk mynd varð hlutskörpust, hlaut
gullna hlébarðann. Leikstjórinn
JoséÁlvaro Morais er læknismennt-
aður Lissaboni og nefnir mynd sína
O Bobo. í öðru sæti hafnaði mynd
eftir Eduard Yang, taiwanska leik-
stjórann sem vitnað er í hér að fram-
an, einkar kröftug flétta um ofbeldi
að nafni Kombu Finze (Hryðjuverka-
mennirnir). Brons-hlébarðinn lenti í
höndum Rússans Alexanders Soku-
rov, en mynd hans Odinokij Golos
Celoveka er skilgetið afkvæmi þíð-
unnar og fjallar um örlög tveggja
ungmenna í byltingunni. Athygli
vakti að ungversk mynd eftir Guyla
Gazdag, sem margir spáðu gullinu,
komst ekki á blað, en mynd hans
segir ævintýralega frá ungum óskil-
getnum dreng í leit að uppruna
sínum.
„MENTION SPECIALE"
Skytturnar gleymdust ekki. Þær
hlutu „mention speciale”, fyrstu
aukaverðlaun hátíðarinnar í ár, og
má Friðrik Þór mjög vel við una.
Þessi árangur ætti að auðvelda hon-
um markaðssetningu myndarinnar
á erlendri grundu — og hefur reynd-
ar þegar gert. Hann komst fijótlega
í samband við austurlenskan dreif-
ingaraðila, búsettan í Berlín, sem
hyggst koma myndinni á framfæri
eystra. Ógetið er persónulegrar
hvatningar sem Friðrik varð mjög
var við í Locarno og síst ber að van-
meta. Sá sem þetta skrifar varð til
dæmis vitni að samtali íslenska leik-
stjórans og Istvari Szabó (m.a.
Mephistó með Brandauer) á sund-
laugarbarmi Albergio Castello í
Locarno þar sem þessi ungverski
leikstjóri, sem kunnur er af hrein-
skilni sinni, tjáði Friðriki Þór aðdá-
un sína á Skyttunum: ,,1 thought it
was very strong fiim ...“
Locarno er smábær á evrópskan
mælikvarða, staðsettur í syðstu tot-
unni sem gengur niður í Itaiíu.
Þarna hafa menningarstraumar
mæst margan mannsaldur og er
bærinn kunnur af hræringum sem
listin hefur einmitt verið í á þessum
slóðum. í ágústmánuði síðustu
fjörutíu ár hefur hátíð hlébarðans
umturnað bænum, miklu sýningar-
tjaldi á stærð við handboltavöll
komið fyrir á torginu þar sem átta
þúsund manns geta séð myndir
saman á síðkvöldum. Þannig var
þetta líka í ár. Alltaf uppselt, áhug-
inn einlægur — og tilfinningin ein-
stök þegar ægistór sýningarvélin
byrjaði að mala úti undir myrku lofti
og kasta yfir mann filmunni fram á
tjaldið í hundrað metra fjarlægð.
-SER
Stærsta bíó Evrópu á torginu í
Locarno. Þarna rúmast átta til tíu þús-
und manns, stemmningin einstök og
áhuginn einstaklega mikill.
RAGNA Sigrúnardóttir sýnir um
þessar mundir olíu- og vatnslita-
myndir í Asmundarsal. Ragna hefur
hlotið menntun sína í Bandaríkjun-
um, hefur verið þar við nám í þrjú
ár, tvö í New York og eitt í Los Angel-
es. Þetta er þriðja einkasýning
hennar og að auki hefur hún tekið
þátt í einni samsýningu. Myndefnin
eru sótt í kvikmyndir og sagði Ragna
að það helgaðist líklega af því að
hún hefði jafnframt myndlistinni
verið að læra leiklist vestra, sem
hún er reyndar með sem aðalgrein,
og að auki væru það líklega áhrif frá
kvikmyndaborginni Los Angeles.
Kvikmyndirnar sem hún sækir
myndir sínar til eru að hennar sögn
flestar nýjar og nýlegar og eiga það
sammerkt að vera myndir sem fiest-
ir hafa séð. Hún sagðist þó ekki vera
að reyna að sýna ákveðna leikara
eða persónur en glögglega mætti
þekkja úr hvaða kvikmynd hvert
málverk væri tekið. Sýning Rögnu
stendur til 23. ágúst og er opin frá
16—22 virka daga og 14—22 um
helgar.
BLÚSINN virðist verða í nokk-
urri uppsveiflu hérlendis ef marka
má fjölda þeirra sem farnir eru að
fást við að spila hann, sjálfum sér og
eflaust mörgum öðrum til ánægju. í
kvöld kl. 10 stígur á svið á Hótel
Borg Bobby's Blues Band, sem
reyndar er íslensk hljómsveit að
fjórum fimmtu hlutum, þrátt fyrir
útlenskulegt nafnið.
Nafn sveitarinnar kemur frá
söngvaranum sem er Bobby Harri-
son, fyrrum meðlimur Procol Har-
um og nú búsettur hér á landi. Hann
hefur verið nokkuð atkvæðamikill í
íslensku tónlistarlífi síðan hann kom
hingað fyrst, spilað með og sungið í
nokkrum grúppum auk þess að
flytja inn útlendar sveitir til tón-
leikahalds. Með Bobby Harrison á
þessum tónleikum er einvala lið,
þrír úr Mezzoforte, Gunnlaugur
Briem trommur, Friörik Karlsson
gítar og Jóhann Asmundsson, sem
leikur á bassa. Fimmti meðlimurinn
er svo enginn annar en fornemasti
djasspíanisti íslendinga á síðari ár-
um, Gudmundur Ingólfsson. Þeir fé-
lagar ætla að frumflytja blús eftir
Bobby Harrison sem verður á vænt-
anlegri plötu þeirra, sem tekin verð-
ur upp á tónleikum með sveitinni.
Þetta verður önnur íslenska blús-
skífan á stuttum tíma, því eins og
menn muna gaf hljómsveitin
Centaur út eina slíka eigi alls fyrir
löngu. En tónleikar Bobby's Blues
Band verða semsagt á Borginni í
kvöld og hefjast kl. 10.
BIRNA Kristjánsdóttir sýnir um
þessar mundir í FÍM-saln-
um /Garðastrœti. Sýningin, sem
ber heitir Litir og fletir, er opin dag-
lega frá 14—19 og stendur til 30.
ágúst. Þetta er fyrsta einkasýning
Birnu hér á landi en hún hefur tekið
þátt í samsýningum í Bandaríkjun-
um, þar sem hún stundaði nám und-
anfarin ár. Birna lauk prófi frá lista-
deild háskólans í Iowa vorið 1986
með textíllist sem aðalgrein og hef-
ur síðan stundað framhaldsnám í
myndlist í Kaliforníu. Verk Birnu
eru kennd við textíl, þó margt geri
að verkum að þau eru komin langt
út fyrir þann ramma sem venjuleg-
ast er settur um slík verk. Leitast er
við í verkunum að skapa litum rúm
en jafnframt að láta það efni sem
unnið er á vera meira en flöt sem
hverfur undir litum verksins.
TONLIST
Ungir músíkantar
Síðastliðinn sunnudag voru
hljómsveitartónleikar í Bústaða-
kirkju undir stjórn Guðmundar
Ola Gunnarssonar og einleikari
var Auður Hafsteinsdóttir. Hljóm-
sveitina mynduðu ungir músíkant-
ar sem eru við nám; sumir erlend-
is og eru hér í sumarfríi, og aðrir,
sem eru enn við nám hér í Tónlist-
arskólanum í Reykjavík. Það er
einna helst við tækifæri sem þessi,
jóla- eða sumarfrí, að þetta unga
fólk hittist, og þá sér maður hversu
vel hefur verið unnið hér við Tón-
listarskólann: hversu mikið við
eigum af efnismönnum í tónlist.
Fyrsta verkið var Oktett eftir
Hróðmar Sigurbjörnsson, sem
undanfarin þrjú ár hefur stundað
tónsmíðanám i Hollandi. Oktett-
inn var burtfararprófsverk Hróð-
mars árið 1984, áður en hann hélt
utan. Nú var verkið flutt í endur-
skoðaðri gerð, aukinni og endur-
bættri. Verkið býr yfir sérkenni-
legri og innhverfri ljóðrænu. Það
ber vott um örugga tæknikunn-
áttu og lítið er þar að finna af
ótímabærum tónum, sem mættu
missa sín.
Auður Hafsteinsdóttir lék ein-
leik í fimmta fiðlukonsert Mozarts
í A-dúr K. 219. Hún hefur stundað
nám í Boston sl. fjögur ár hjá ein-
um þekktasta fiðlukennara heims,
Dorothy Delay. Auður spilaði vel
og sköruglega af meðfæddu
músíkaliteti. Hún er öruggur fiðl-
ari á réttri leið. Hún hefur lítinn
tón en fallegan og tónmyndun er
einkar hrein. Hljómsveitin lék vel
undir, og Guðmundur Óli stjórnaði
af einlægni og öryggi. Seinasta
verkið á efnisskránni var Apollon
Musagete frá árinu 1928 eftir
Stravinskí, en það er fyrir
strengjasveit. Heyrðist það nú i
fyrsta sinn á tónleikum hér á landi.
Þetta er mikil langloka og firna
leiðinleg. Eitt skýrasta dæmi sem
ég þekki um andlegt getuleysi ný-
klassísku stefnunnar: uppsuða
gamalla forma, gamlar laglínur og
hljómar með feilnótum á stangli —
það er hið „nýja“ í þessari músík,
þetta sem þótti „móderne". Og
það er ekki á færi nema almestu
listamanna að semja svona verk.
Stravinskí er stórkostlegur, þrátt
fyrir allt — líka þegar hann er lé-
legur. Og unglingarnir spiluðu
mjög vel. Vissulega heyrist glöggt
að þessari hljómsveit er hóað sam-
an, æfingatími hefði að ósekju
mátt vera meiri, en það heyrðist
einnig að hér spiluðu flínkir
músíkantar.
Guðmundur Óli hefur lært
hljómsveitarstjórn í Hollandi und-
anfarin ár. Hann hefur lært vel og
er fínn stjórnandi; laus við sýndar-
mennsku, og kann verkin til hlítar.
Hugmyndir hans um túlkun eru
skýrar og afdráttarlausar — og
umfram allt réttar. Hann er núna
að þroskast og ætti að geta orðið
miklu betri en hann nú er. (Sama
er að segja um Auði.) Sagt er að
enginn sé spámaður í sínu föður-
landi, en það er sennilega ennþá
verra að vera hljómsveitarstjóri í
sínu föðurlandi, alla vega á Is-
landi. Ég hugsa til Páls P. Pálsson-
ar, Ragnars Björnssonar og Guð-
mundar Emilssonar — það hefur
ekki verið malað undir þá hér. En
vonandi breytist þetta. Ef það ger-
ist ekki eignumst við aldrei góða
hljómsveitarstjóra.
Og svo þetta að lokum: Ef flest af
þessu unga fólki skilar sér til starfa
hérlendis, þau bestu þeirra í Sin-
fóníuhljómsveit islands, þá getum
við eignast hljómsveit á heims-
mælikvarða fyrir aldamót. En til
þess þarf Sinfónían að breytast,
framkvæmdastjórn hennar. Það
þarf að búa í haginn fyrir þetta
fólk og taka vel á móti því.
24 HELGARPÓSTURINN